نفر برگزیده جشنواره بین‌المللی فارابی:
دانشگاه پژوهش محور بدون هیات علمی پژوهشگر نمی‌شود
اسفندیاری مقدم گفت: اگر دانشگاه پژوهش محور می‌خواهیم باید اعضای هیأت علمی و پژوهشگران را به انجام فعالیت‌های علمی و پژوهشی ترغیب کنیم.
به گزارش خبرگزاری برنا از همدان، علیرضا اسفندیاری نفر دوم بخش جوان چهارمین جشنواره بین‌المللی فارابی در گفت‌وگو با خبرنگار برنا در همدان، گفت: پژوهش یعنی کشف حقیقت، یعنی مجموعه ای از فعالیت های سیستماتیک و هدفمند برای حل یک مسأله در یک حوزه موضوعی معین و این یعنی تعهدگرایی با چاشنی تخصص گرایی.
وی افزود: با نگاهی به عقبه کشور و با توجه به دشواری هایی که سر راه ما بوده و هست، شاید بتوان گفت در دو دهه اول انقلاب با مفهوم پژوهش علمی در نظریه و عمل فاصله داشتیم اما خوشبختانه، با گسترش آموزش عالی و توجه به منویات مقرهبر فرزانه انقلاب به ویژه گفتمان جنبش نرم افزاری و نهضت تولید علم، ان‌شاءالله روز به روز به این مفهوم نزدیکتر می شویم. رشد چشمگیر تولیدات علمی ایران در سطح ملی و بین المللی هم نشان می دهد در حال رسیدن به این افق هستیم. اما باز هم این هدف همت مضاعف و کار مضاعف را نه برای یک سال بلکه برای همیشه می طلبد.
عضو هیأت علمی گروه كتابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان در پاسخ به این سوال که مهترین موانع پژوهش در ایران چیست، گفت: عدم تبیین جایگاه و ارزش پژوهش آنطور که آموزه های اسلامی ایرانی بر آن تاکید دارند، عدم تربیت نیروهای انسانی پژوهشگر؛ توجه به محفوظات و نه ادراکات در نظام آموزشی پایه، کمبود بودجه و بستر لازم و از همه مهمتر عدم تأمین مکفی محققان و عدم تعریف جایگاه اجتماعی درخور برای این قشر آنگونه که برای ورزشکاران هست، از جمله مهمترین موانع پژوهش هستند.
رئیس انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران، شاخه همدان گفت: در پژوهش باید نخبه شناسی صورت گیرد البته به معنای اخص آن. به علاوه، پژوهش پژوهی نیز تا حدی مغفول مانده و این یعنی مشکلات و موانع را در قالب یک پژوهش کلان انجام داد و واقعاً برای رفع نقایص مشخص شده از نتایج و پیشنهادات آن گام برداشت.
پژوهشگر برتر سال 1388 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان تاکید کرد: این مسأله یعنی اینکه پژوهش از نان شب هم واجبتر است. اما هنوز برخی سیاستگذاران، استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی به اهمیت این موضوع توجه نمی کنند. باید طوری کار کنیم که معدودی از اهل علم، جور بقیه را نکشند. باید به مسأله یابی، بیش از پیش توجه کرد. کارهای مشارکتی نیز می توانند دستاوردهای علمی ممتازی را به ارمغان آورند.
اسفندیاری مقدم درباره اینکه چرا پژوهش در علوم انسانی در ایران مهجور است، گفت: درحوزه علوم انسانی کم کار نشده ولی در قیاس با نامدارانی که در گذشته این مرز و بوم بوده اند، علوم انسانی در ایران با فقدان نظریه پرداز و ایدئولوگ مواجه است و آن هم به دلیل ضعف در زبان انگلیسی است.
نفر برتر پایگاه اطلاعاتی Emerald(انگلستان) در سال 2007 افزود: با توجه به اینکه علوم انسانی محدود به یک ملت نیست و همه انسان ها از همه نژادها و زبان ها با آن مأنوسند و چون، بیشتر مباحث به زبان انگلیسی منتشر شده است و می شود، پژوهشگر علوم انسانی ما باید درک مناسب و نسبتاً کاملی از دیدگاه های موجود به دست آورد و بنای جدیدی را بسازد که آن مستلزم از میان برداشتن مانع زبانی است.
وی در پاسخ به این سؤال که چگونه می توانیم دانشگاهی پژوهش مدار داشته باشیم، گفت: بهترین رویه، شناخت استادان پرکار و کم کار بر اساس قانون بازدهی علمی 80-20 است. بر این اساس، 20 درصد که در زمره استادان پژوهشی شاخص قرار می گیرند، نخبه اطلاق شده و باید در ابعاد مختلف مادی و معنوی، مورد حمایت قرار گیرند. گروه 80 درصد نیز باید آموزش های لازم را ببینند و بسته به سن، جنسیت، وضعیت تأهل، سمت اجرایی، تخصص و مدرک تحصیلی ایشان، الزامات و تصمیمات لازم اتخاذ و ابلاغ شود. قطعا پتانسیل گروه 20 درصد، اگر در نظر و عمل مورد بهره برداری قرار گیرد، انتظار می رود به تدریج، گروه 80 درصد نیز به جرگه فعالان و اثرگذاران بپیوندند یا دست کم، از فراوانی آنها کاسته شود.
دارنده مقاله ISI برتر در منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی در سال 1387تصریح کرد: اگر استاد و مدرس پژوهشگر شوند دانشجو نیز الگوی لازم را می‌گیرد.
اسفندیاری مقدم گفت: اگر دانشگاه پژوهش محور می خواهیم باید به ترغیب و تشویق اعضای هیأت علمی و پژوهشگران به انجام فعالیت های علمی و پژوهشی و حمایت همه جانبه از همه فعالان پژوهشی، تعیین حداقل فعالیت پژوهشی برای هر یك از دانشكده ها، گروه ها و اعضای هیأت علمی، ارتقای توانمندی مورد نیاز اعضای هیأت علمی مانند برگزاری كارگاه‌های آموزشی (داخلی و خارجی) و برگزاری دوره‌های آموزشی زبان‌های خارجی، ایجاد انگیزه بیشتر برای پژوهشگران شاخص از طریق كاهش فرایندهای بوروكراتیك پژوهش در دانشگاه، ایجاد سازوكار پژوهانه (Grant) برای پژوهشگران شاخص دانشگاه برای ایجاد انگیزه و رقابت، برگزاری کارگاه های آموزشی برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی و تشویق آنها به تولید علم با همکاری استادان دانشگاه، ایجاد امكان برای جذب دانشجویان تحصیلات تكمیلی برای پژوهشگران شاخص، اعطای امتیازات علمی و پژوهشی ویژه برای پژو‌هشگرانی كه موفق به جذب اعتبار از خارج دانشگاه در قالب طرح‌های تحقیقاتی می‌شوند، ایجاد بانك اطلاعاتی پژوهشگران شاخص، ایجاد محرومیت‌های تدریجی برای اعضای هیأت علمی کم کار پژوهشی، برگزاری همایش‌های با دامنه ملی و بین‌المللی، افکارسنجی و نظرسنجی از استادان دانشگاه درباره مشکلات پژوهشی موجود و شنیدن دیدگاه ها و راهکارهای آنها برایبهبود وضع موجود پرداخت.
اسفندیاری مقدم گفت: امیدوارم روزی برسد که ما بدون پژوهش تصمیم نگیریم.
وی افزود: با نگاهی به عقبه کشور و با توجه به دشواری هایی که سر راه ما بوده و هست، شاید بتوان گفت در دو دهه اول انقلاب با مفهوم پژوهش علمی در نظریه و عمل فاصله داشتیم اما خوشبختانه، با گسترش آموزش عالی و توجه به منویات مقرهبر فرزانه انقلاب به ویژه گفتمان جنبش نرم افزاری و نهضت تولید علم، ان‌شاءالله روز به روز به این مفهوم نزدیکتر می شویم. رشد چشمگیر تولیدات علمی ایران در سطح ملی و بین المللی هم نشان می دهد در حال رسیدن به این افق هستیم. اما باز هم این هدف همت مضاعف و کار مضاعف را نه برای یک سال بلکه برای همیشه می طلبد.
عضو هیأت علمی گروه كتابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان در پاسخ به این سوال که مهترین موانع پژوهش در ایران چیست، گفت: عدم تبیین جایگاه و ارزش پژوهش آنطور که آموزه های اسلامی ایرانی بر آن تاکید دارند، عدم تربیت نیروهای انسانی پژوهشگر؛ توجه به محفوظات و نه ادراکات در نظام آموزشی پایه، کمبود بودجه و بستر لازم و از همه مهمتر عدم تأمین مکفی محققان و عدم تعریف جایگاه اجتماعی درخور برای این قشر آنگونه که برای ورزشکاران هست، از جمله مهمترین موانع پژوهش هستند.
رئیس انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران، شاخه همدان گفت: در پژوهش باید نخبه شناسی صورت گیرد البته به معنای اخص آن. به علاوه، پژوهش پژوهی نیز تا حدی مغفول مانده و این یعنی مشکلات و موانع را در قالب یک پژوهش کلان انجام داد و واقعاً برای رفع نقایص مشخص شده از نتایج و پیشنهادات آن گام برداشت.
پژوهشگر برتر سال 1388 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان تاکید کرد: این مسأله یعنی اینکه پژوهش از نان شب هم واجبتر است. اما هنوز برخی سیاستگذاران، استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی به اهمیت این موضوع توجه نمی کنند. باید طوری کار کنیم که معدودی از اهل علم، جور بقیه را نکشند. باید به مسأله یابی، بیش از پیش توجه کرد. کارهای مشارکتی نیز می توانند دستاوردهای علمی ممتازی را به ارمغان آورند.
اسفندیاری مقدم درباره اینکه چرا پژوهش در علوم انسانی در ایران مهجور است، گفت: درحوزه علوم انسانی کم کار نشده ولی در قیاس با نامدارانی که در گذشته این مرز و بوم بوده اند، علوم انسانی در ایران با فقدان نظریه پرداز و ایدئولوگ مواجه است و آن هم به دلیل ضعف در زبان انگلیسی است.
نفر برتر پایگاه اطلاعاتی Emerald(انگلستان) در سال 2007 افزود: با توجه به اینکه علوم انسانی محدود به یک ملت نیست و همه انسان ها از همه نژادها و زبان ها با آن مأنوسند و چون، بیشتر مباحث به زبان انگلیسی منتشر شده است و می شود، پژوهشگر علوم انسانی ما باید درک مناسب و نسبتاً کاملی از دیدگاه های موجود به دست آورد و بنای جدیدی را بسازد که آن مستلزم از میان برداشتن مانع زبانی است.
وی در پاسخ به این سؤال که چگونه می توانیم دانشگاهی پژوهش مدار داشته باشیم، گفت: بهترین رویه، شناخت استادان پرکار و کم کار بر اساس قانون بازدهی علمی 80-20 است. بر این اساس، 20 درصد که در زمره استادان پژوهشی شاخص قرار می گیرند، نخبه اطلاق شده و باید در ابعاد مختلف مادی و معنوی، مورد حمایت قرار گیرند. گروه 80 درصد نیز باید آموزش های لازم را ببینند و بسته به سن، جنسیت، وضعیت تأهل، سمت اجرایی، تخصص و مدرک تحصیلی ایشان، الزامات و تصمیمات لازم اتخاذ و ابلاغ شود. قطعا پتانسیل گروه 20 درصد، اگر در نظر و عمل مورد بهره برداری قرار گیرد، انتظار می رود به تدریج، گروه 80 درصد نیز به جرگه فعالان و اثرگذاران بپیوندند یا دست کم، از فراوانی آنها کاسته شود.
دارنده مقاله ISI برتر در منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی در سال 1387تصریح کرد: اگر استاد و مدرس پژوهشگر شوند دانشجو نیز الگوی لازم را می‌گیرد.
اسفندیاری مقدم گفت: اگر دانشگاه پژوهش محور می خواهیم باید به ترغیب و تشویق اعضای هیأت علمی و پژوهشگران به انجام فعالیت های علمی و پژوهشی و حمایت همه جانبه از همه فعالان پژوهشی، تعیین حداقل فعالیت پژوهشی برای هر یك از دانشكده ها، گروه ها و اعضای هیأت علمی، ارتقای توانمندی مورد نیاز اعضای هیأت علمی مانند برگزاری كارگاه‌های آموزشی (داخلی و خارجی) و برگزاری دوره‌های آموزشی زبان‌های خارجی، ایجاد انگیزه بیشتر برای پژوهشگران شاخص از طریق كاهش فرایندهای بوروكراتیك پژوهش در دانشگاه، ایجاد سازوكار پژوهانه (Grant) برای پژوهشگران شاخص دانشگاه برای ایجاد انگیزه و رقابت، برگزاری کارگاه های آموزشی برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی و تشویق آنها به تولید علم با همکاری استادان دانشگاه، ایجاد امكان برای جذب دانشجویان تحصیلات تكمیلی برای پژوهشگران شاخص، اعطای امتیازات علمی و پژوهشی ویژه برای پژو‌هشگرانی كه موفق به جذب اعتبار از خارج دانشگاه در قالب طرح‌های تحقیقاتی می‌شوند، ایجاد بانك اطلاعاتی پژوهشگران شاخص، ایجاد محرومیت‌های تدریجی برای اعضای هیأت علمی کم کار پژوهشی، برگزاری همایش‌های با دامنه ملی و بین‌المللی، افکارسنجی و نظرسنجی از استادان دانشگاه درباره مشکلات پژوهشی موجود و شنیدن دیدگاه ها و راهکارهای آنها برایبهبود وضع موجود پرداخت.
اسفندیاری مقدم گفت: امیدوارم روزی برسد که ما بدون پژوهش تصمیم نگیریم.
نظر شما
اخبار برگزیده
پرونده ویژه
