نفس به نفس برای وطن

به گزارش برنا خراسان رضوی، آنقدر که رئیس جمهور اعلام کند که «ساخت ونتیلاتور در پارک علم و فناوری خراسان اقدامی ارزشمند و تامین ‌کننده نیاز داخل کشور در شرایط موجود است.» و معاون اولش هم لب به تمجید باز کند و اینگونه مدیحه بگوید که «در روزهای نخست شیوع کرونا، وقتی در گزارش بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی از کمبود تجهیزات بهداشتی و حفاظتی سخن می‌گفتند، مانده بودیم که این تجهیزات را از کجا برای کشور وارد کنیم اما شرکت دانش بنیان «احیاء درمان پیشرفته» به سطحی از دانش و توانایی رسیده است که اکنون علاوه بر تامین ونتیلاتور برای کشور برای صادرات به کشورهای پیشرفته هم در حال برنامه‌ریزی است، ضمن اینکه شنیده ام آنها برای ساخت دستگاه سی.‌تی.اسکن در حال برنامه ریزی هستند.»

آغاز کار از انباری خانه پدری

اما رسیدن به این ارتفاع از موفقیت، کار آسانی نبود؛ پدرِ احمد، علیرضا و حمیدرضا معلم آبرومندی بود که تمام سال های خدمتش را با افتخار برای ساختن فرزندان این مرز و بوم تلاش کرده بود و بعد از بازنشستگی هم از مال و منال دنیا سرمایه ای برای موفقیت فرزندانش نداشت، اما همه این نداشته ها باعث نشد آنها از افق های بزرگی که در ذهن خود پرورانده اند فاصله بگیرند؛ چیزی که احمد از آن به عنوان یک آینده نگری همراه با یکدلی یاد می کند و می گوید: بنا را بر این گذاشته بودیم تا کار را بدون وابستگی به وام بانکی و با داشته های خودمان شروع کنیم.» آنها برای شروع کار نه کارخانه داشتند، نه آزمایشگاه و نه سرمایه برای اجاره محل، این شد که با اجازه پدر، کار را از انبار خانه شروع کردند و این شد که 26 سال قبل سنگ بنای نخستین مجموعه تولیدی ساخت ونتیلاتور و سی تی اسکن کشور پایه گذاشته شد. «در ابتدا مشکلات بسیاری زیادی داشتیم و خیلی ها سعی می کردند ما را از این تلاش منصرف کنند؛ آنها فکر می کردند کار ما، تلاشی عبث و بیهوده است و به زعم خود می خواستند ما به دنبال کاسبی درستی برویم.»

حرکت آهسته اما پیوسته آنها ادامه یافت تا اینکه در سال 83 و با پیشرفت بیشتر، دوباره مجبور به کسب اجازه از خانواده شدیم: «از پدر خواستیم و پدر هم که می دید کارمان نیاز به توسعه دارد، موافقت کرد تا کل منزل مسکونی را به شرکت تبدیل کنیم. شرکت را هم به ثبت رساندیم و کار را بطور جدی تر در زمینه تجهیزات پزشکی ادامه دادیم.»

از واردات تا تولید

کم کم زیربناهای خوبی ایجاد شد و بنیان‌گذاران این شرکت دانش‌بنیان که ابتدا به واردات دستگاه‌های پزشکی مشغول بودند، با جهت دهی بیشتر به تلاش خود، بنا را بر آن گذاشتند تا دانش فنی تولید را به دست بیاورند و این شد که به گفته احمد، 11 سال قبل نخستین کارخانه تولید ونتیلاتور کشور را در شهرک صنعتی توس پایه گذاشتند و قرار شد هر کدام از برادران گوشه از کار را بگیرند؛ احمد به عنوان مدیرعامل، علیرضا مدیر بازرگانی و فروش و حمیدرضا نیز به عنوان مدیریت تولید کارخانه، هم قسم شدند تا نام ایران را به عنوان تولیدکننده ونتیلاتور بر سر زبان ها بیندازند. احمد در این مورد می گوید: «خودتان بهتر می دانید که البته فرایند تولید چنین محصولی با پیچیدگی‌های فراوانی همراه است و ما تا سال 90 درگیر دریافت تأییدیه‌ها و استاندارد‌های مختلف بودیم اما بالاخره در سال ٩٣ موفق شدیم به عنوان مجموعه‌ای مستقل در زمینه تولید دستگاه‌های تنفس مصنوعی، محصولاتمان را وارد بازار کنیم.»

با این حال و با وجود اینکه مجموعه کار با چنگ و دندان به اینجا رسیده بود، اما باز هم هیچ حمایتی از آنها صورت نگرفت و حمایت دولتی هم تنها در حد خرید تعداد محدودی ونتیلاتور بود. و همه این مسائل در شرایطی بود که آنها در طول کار هیچ گونه وامی هم دریافت نکرده بودند.

صادرات، فدای نیاز داخل

مدت زیادی طول نکشید تا دستگاه های باکیفیت آنها هواخواهان بسیاری پیدا کرد و از سال 93 تاکنون به جز بازار داخل، آنها تولیدات خود را به عراق و آذربایجان هم صادر می کنند؛ صادراتی که به دلیل قیمت مناسب و کیفیت بالا، به شدت مورد اقبال شرکای خارجی قرار گرفته و علاوه بر آن به دلیل استراتژیک بودن این تولید، در داخل نیز طرفداران بسیاری دارد.

همه چیز خوب بود تا اینکه ویروس منحوس کرونا از راه رسید؛ ویروسی که بسیاری از صنایع و مشاغل را دچار رکورد کرد یا به نابودی کشاند، اما برای این صنعت بسیار پرفایده و سود است. با این حال احمد از چیزی یاد می کند که فارغ سود و زیان، سرشار از حس نوع دوستی و وطن پرستی است؛ «امسال با وزارت بهداشت قراردادی برای تولید ٩۶٠ ونتیلاتور در زمانی هشتاد روزه بستیم که اواسط تیر و رأس موعدی که تعیین شده بود، تمام این دستگاه‌ها را تولید کردیم و تحویل دادیم. حتی در ادامه هم به مسئولان گفتیم که به دلیل پیش‌بینی‌ناپذیر بودن شرایط کرونا در ماه‌های آینده، تنها به فکر نیاز امروز نباشند و ذخیره‌ای راهبردی برای آینده داشته باشند، هر چند این پیشنهاد از نظر اقتصادی به ضرر شرکت مان بود زیرا همین حالا هم مشتری‌هایی در خارج از کشور داریم که حاضرند هر دستگاه ونتیلاتور را به قیمت بیشتر از ٢٠ هزار یورو از خریداری کنند. در چند ماه گذشته هم اجازه صادرات ۵٠ درصد محصولات مان را داشتیم اما به دلیل نیاز داخلی، از سود صادرات چشم پوشیدیم و حتی یک دستگاه هم صادر نکردیم.»

در شرایطی که شرکت های معتبر خارجی برای فروش هر دستگاه ونتیلاتور قیمت 45 هزار یورویی را به کشور اعلام کرده بودند اما در نهایت از تحویل همان دستگاه ها هم به دلیل نیاز داخلی خودشان خودداری کردند. برخی هم به دلیل همراهی با تحریم های ظالمانه آمریکا، حتی حاضر به فروش دستگاه با قیمت بالاتر از عرف بازار جهانی هم نشدند، بنابراین احمد و برادرانش رونق هر چه بیشتر تولید و صرفه نظر از سود سرشار صادرات بین المللی را برای تأمین هر چه بیشتر نیاز داخلی در دستور کار قرار دادند، آن هم با قیمتی معادل یک هفتم نمونه گران خارجی.

او می گوید: در شرایطی که صادرات کاملا به نفع ما بود و می توانستیم سود قانونی فراوانی به دست بیاوریم، با برادرانم هم قسم شدیم قدیمی برای بهبود و سلامتی مردم کشورمان برداریم. حتی تصور اینکه تعدادی از هم وطنان به دلیل استفاده از این دستگاه زنده بمانند، حس خیلی خوبی دارد.

توسعه کار با کارخانه جدید

قدیمی ها درست می گفتند؛ هوادار خلق خدا که باشی خدا هم هوادارت می شود. کسی چه می داند، شاید هم دعای خیر بهبودیافتگان کرونایی باعث شد تا افق دیگری که او برادرانش از چند سال پیش در سر می پروراندند، زودتر جامه عمل به تن کند؛ آنها اواسط امسال کارخانه دوم خود را که کارخانه تولید دستگاه های سی تی اسکن است را نیز در شهرک صنعتی توس راه اندازی کردند.

امید به افق های روشن پیش رو

احمد می گوید: «برای ساخت این کارخانه هم هیچ وامی نگرفتیم و از سود کارهای گذشته این پروژه را احداث کردیم.» آنها کار خود را با 3 نفر آغاز کردند و در کارخانه ونتیلاتور 220 پرسنل دارند و 150 نفر هم در کارخانه سی تی اسکن مشغول به کار شده اند.

آینده از نظر او و برادرانش کاملا روشن است؛ «ما و همه تولیدکننده‌های کشور با ناملایمات غریبه نیستیم و با تمام قدرت به کار خود ادامه خواهیم داد. سال ٩٣ که ونتیلاتور ساختیم، همه به ما خندیدند و گفتند نمی‌توانید در مقابل بهترین برند‌های اروپایی و آمریکایی جایی در بازار داشته باشید، اما دیدیم که همین محصول در سال ٩٩ به کمک کشور آمد. درباره تولید دستگاه‌های سی‌تی‌اسکن هم همین مسیر را خواهیم پیمود و ناامید نمی‌شویم. با کمک معاونت علمی ریاست جمهوری، بیش از ٣٠ پتنت اختراع را در دنیا ثبت کرده‌ایم و مطمئنم می‌توانیم در رقابت با شرکت‌های بزرگ دنیا، راهمان را ادامه دهیم.»

او که با امید از غلبه کشور و مردم ایران بر کرونا سخن می گوید، اطمینان دارد که روزهای روشن صادرات دوباره زنده خواهد شد، اما در عین حال درد دل هایی نیز دارد؛ «برای صادرات هیچ کمکی از دولت نمی‌خواهیم. تنها توقع ما این است که مانعی در مسیرمان ایجاد نکند. متأسفانه در کشور، گاهی شاهد قوانین خلق‌الساعه هستیم که بزرگ‌ترین آسیب را به صادرات وارد می‌کند. زمانی که ما قراردادی با یک بنگاه یا کشور خارجی امضا می‌کنیم، مسلما جریمه‌هایی هم در قرارداد وجود دارد که در صورتی که نتوانیم به آن عمل کنیم، شامل حالمان خواهد شد. حالا اگر قرارداد‌هایی با کشور‌های خارجی امضا کنیم و ناگهان قانونی در زمینه ممنوعیت صادرات ونتیلاتور تصویب شود، چه کسی پاسخ‌گوی ضرر ما خواهد بود؟»

تحریم‌های بانکی و مشکل انتقال ارز از دیگر سنگ‌های بزرگ پیش پای شرکت‌ها در حوزه صادرات است، مشکلی که به گفته مدیرعامل این شرکت، در داخل کشور هم صادرکننده‌ها را با دردسر روبه‌رو کرده است: «بانک‌های دنیا به علت تحریم‌ها حاضر به همکاری نیستند و مسیر برگرداندن ارز بسیار سخت شده است. در این زمینه نیازمند ایجاد سازوکاری منطقی هستیم. چنین شرایطی خیلی از تولیدکنندگان را از صادرات می‌ترساند، چون نگران هستند که به دلیل تحریم‌ها، برای برگرداندن ارز حاصل از صادرات، با مشکل روبه‌رو شوند و در داخل به عنوان مفسد ارزی با آن‌ها برخورد شود.»

بهفرمقدم ادامه می دهد: ایام کرونا تمام خواهد شد و با امید به عنایت پروردگار و تیم مجرب و سخت کوشی که داریم، حتما دوباره صادرات را آغاز خواهیم کرد. قرار است طی برنامه ای 5 ساله، تمام دستگاه های سی تی اسکن را از صفر تا صد در داخل تولید کنیم.