ثبت هنر کُلش بافی قزوین در فهرست آثار ملی کشور

به گزارش خبرگزاری برنا از قزوین، "محمدعلی حضرتی" مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین با اعلام این خبر گفت: مهارت کلش بافی به عنوان یک هنر دستی و سنتی قدیمی و اصیل است که با ساقه‌های گندم در اندازه‌ های مختلف با مهارت خاص و خلاقیت بافندگان تهیه می‌ شود. این دست بافته‌ها با کاربری‌ های سبد جهت حمل و نقل و نگهداری انگور، نگهداری نان (ناندانی) و تخم مرغ (تخم مرغ دانی) و ... به کار می‌ رود.

وی افزود: رشته کلش بافی در بسیاری از روستاها و شهرهای شهرستان تاکستان- به علت وجود باغات فراوان انگور و کاربرد فراوان آن در فصل برداشت در بین زنان این منطقه بسیار پر طرفدار بوده که متاًسفانه در حال حاضر از بین بافندگان فراوان این رشته، تنها چند بانوی پیشکسوت این هنر را زنده نگه داشته و به تولید آن اشتغال دارند.

حضرتی با اشاره به روند تاریخی این هنر خاطرنشان کرد: با توجه به نتایج حاصل از کاوش ‎های باستان ‎شناسی، در هزاره هفتم و ششم پیش از میلاد که هنوز چرخ سفالگری ابداع نشده بود، سفالگران از سبدها به عنوان قالب برای شکل‌دهی به ظروف سفالی استفاده می‌ کرده ‌اند.

وی ادامه داد: زمانی که گِل سفال هنوز خیس و مرطوب است آنرا با توجه به شکل سبد، حالت ‌داده و قبل از خشک شدن ظرف گلی، سبد را از آن جدا می‌ کرده ‌اند که اثر طرح سبد بر روی سطح ظرف سفالی باقی می ‎‌ماند و یکی از راه‌های بازشناسی شیوه ‌های سبدبافی در دوران باستان طرح ‌های به ‌جا مانده در روی سفال است. در محوطه چهاربنه(سگزآباد) که قدمت آن به 6000 تا 5200 قبل از میلاد تاریخ ‌گذاری شده این آثار شناسایی و معرفی گردیده است.

این مقام مسوول حفاظت از این هنر را ضروری دانست و ابراز داشت: با رشد شهرنشینی و پیشرفت تکنولوژی علاوه بر رفاه و توسعه آسیب‌ های بسیاری به حوزه میراث معنوی و ناملموس وارد شده، کم رنگ شدن آئین ‌ها، سنت ‌ها و رسوم متنوع و کهن، بی‌ میلی جوانان نسبت به برگزاری و یادگیری آئین ‌ها و هنرهای سنتی نیز ارمغان توسعه و پیشرفت است، رشته کلش ‌بافی از جمله رشته ‌های سنتی و به نوعی آئینی منطقه تاکستان به شمار می‌ رود که با توجه به عدم شناخت کافی در حال فراموشی بوده و حفظ این رشته که زمانی پیوند ناگسستنی در الگوی معیشتی و اجتماعی مردمان تات و ترک شهرستان تاکستان داشته ضروری است.

وی با اشاره به وضعیت کنونی و احیای این هنر اصیل تصریح کرد: در حال حاضر هنر کُلش‌بافی در شهرستان تاکستان (شهر تاکستان، شهر نرجه و روستای دیال آباد) وجود دارد. این هنر امروزه رونق و اعتبار گذشته خود را به دلیل صنعتی شدن اقلام حمل و نقل(سبد پلاستیکی، سبد چوبی و ...) از دست داده است. در گذشته تولیدکنندگان دست ساخت ‌های کُلشی، با توجه به سبک زندگی روستایی، با مصرف کنندگان خود ارتباط نزدیک و پیوسته ‌ای داشتند و تولیدات دستی خود را بسته به نیاز مصرف کننده تغییر و تولید می ‌کردند، اقلام ساخته شده از کُلش در منطقه تاکستان به علت ساخت خوب از استقامت بالایی برخوردار بوده که نظر تاجران را برای خرید جلب کرده و در نتیجه این تبادلات اقتصادی و انتقال این کالا به مناطق اقماری، بافته‌ های کلُشی تاکستان به نوعی در کنار محصول انگور و مشتقات آن جزو اقلام شناخته شده و معروف به شمار می ‌رفته است.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین خلاقیت، اصالت، ارزش و تولید گروهی را از جمله شاخص ‌های این هنر خواند و یادآور شد: برای‌ پیشرفت‌ این‌ رشته نیاز به‌ حمایت‌ و برنامه ‌ریزی‌ است‌. اگر شرایط‌ و امکانات‌ لازم‌ مهیا شود و مشکلات‌ تولیدکنندگان ‌را تا حد امکان‌ مرتفع‌ کنیم فضای‌ کاری‌، کاملا گسترده‌ و پیشرفته‌ خواهد شد.

حضرتی شناسایی هنرمندان فعال این رشته و تهیه کارت شناسایی برای آنان، ترغیب هنرمندان فعال این رشته به فعالیت و تولید بیشتر و حمایت‌ های مادی و معنوی به آنان از جمله فروش محصولاتشان در فروشگاه‌ های صنایع دستی، ترغیب هنرمندان این رشته به انتقال تجربیات به هنرجویان صنایع دستی، فراهم کردن مقدمات آموزش این رشته در مرکز آموزش صنایع دستی، در نظر گرفتن بسته‌های حمایتی از پیشکسوتان این رشته را از جمله راهـکارهای حفـاظتی عنوان کرد و گفت: با همراهی و همکاری هنرمندان پیشکسوت و آموزش به نوجوانان و جوانان می ‌توانیم این هنر اصیل و بومی را حفظ و با توسعه و ترویج آن زمینه ایجاد اشتغال و درآمدزایی را در منطقه فراهم نماییم.

وی در پایان یادآور شد: با توجه به اهمیت هنرهای سنتی و صنایع دستی اصیل، هنر کُلش ‌بافی استان قزوین در جلسه شورای تخصصی ثبت میراث ناملموس که با حضور دکتر طالبیان معاون میراث فرهنگی و دکتر نظری مدیر کل دفتر ثبت آثار کشور و اعضای شورا برگزار شد ارائه و مورد بررسی و تایید نهایی قرار گرفته و در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسید و امیدواریم بتوانیم در راستای حفاظت و صیانت از میراث ناملموس و هنرهای ارزشمند استان به خصوص هنر کلش ‌بافی گام‌ های موثری برداریم.