حرم حضرت معصومه(س) نگین انگشتری قم

به گزارش خبرگزاری برنا از قم، بارگاه منور حضرت‌ فاطمه معصومه‌ (س) در مرکز شهر قم‌ واقع‌ شده‌ است‌ که‌ این‌ بارگاه از طرف‌ شمال‌ به‌ میدان‌ آستانه‌، از شرق‌ به‌ خیابان‌ آیت‌ الله مرعشى نجفى و از جنوب‌ به‌ مسجد اعظم‌ و خیابان‌ موزه ‌و از طرف‌ غرب‌ به‌ مدرسه‌ فیضیه‌ منتهى مى‌شود در سال ۶۰۵ هجری «امیر مظفر احمد بن اسماعیل»، بزرگ‌ترین استاد کاشی‌ساز آن زمان «محمد بن ابی طاهر کاشی قمی» را به‌کار ساخت و پرداخت کاشی‌های متنوع مرقد واداشت.

در سال ۶۱۳ کاشی‌های مرقد آماده و کار گذاشته شد و اخیراً در سال ۱۳۷۷ شمسی مرقد مطهر به شکل جدید که آمیخته‌ای از کاشی و سنگ است تجدید بنا شد.

در سال ۹۶۵ هجری شاه طهماسب صفوی، در چهار طرف مرقد ضریحی آجری با منافذ باز آراسته به کاشی‌های هفت رنگ و کتیبه‌های معرق بنا نمود. در سال ۱۲۳۰ هجری قمری فتحعلی شاه همان ضریح را نقره پوش کرد که به مرور زمان فرسوده و در سال ۱۲۸۰ ضریحی که از نقره ضریح سابق و نقره‌های موجود در خزانه ساخته شد به جای آن نصب شد.

در سال ۱۳۶۸ هجری شمسی به دستور تولیت آن زمان شکل ضریح را تغییر دادند و در اسفند ماه ۱۳۸۰ شمسی اصلاحات و تعمیرات جدید صورت گرفت. تمام قسمت‌های نقره‌ای ضریح از نقره ۹۲ درصد با نقره ۱۰۰ درصد خالص خریداری شده از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعویض شد و چوب‌های زیر آن اعم از ستون و پایه و … به دست استادان اصفهانی ساخته و قلم‌زنی شد.

اولین گنبدی که «پس از سایبان حصیری موسی بن خزرج» برفراز مزار حضرت فاطمه معصومه(س) بنا شد، قبه‌ای برجی شکل بود که به همت زینب دختر امام جواد(ع) از مصالح آجر و سنگ و گچ در اواسط قرن سوم هجری ساخته شد. به مرور زمان و پس از دفن بعضی از بانوان علوی در جوار این بارگاه دو گنبد دیگر در کنار گنبد اول ساخته شد. این سه گنبد تا سال ۴۴۷ هجری برقرار بودند تا این که در همان سال «میر ابوالفضل عراقی» به تشویق شیخ طوسی (ره) به جای آن سه گنبد، گنبد مرتفعی، آراسته به نقش های رنگ آمیزی و تزیینات آجری و کاشی بدون ایوان و حجره بنا نهاد، که تمام قبور سادات و آن بانوان را فرا می‌گرفت.در سال ۹۲۵ هجری قمری همین گنبد به همت «شاه بیگی بیگم» همسر شاه اسماعیل تجدید بنا و سطح خارجی گنبد با کاشی‌های معرق آراسته گردید. ضمناً ایوان رفیع با دو مناره در صحن عتیق ساخته شد.

نهایتاً در سال ۱۲۱۸ هجری همزمان با سلطنت فتحعلی شاه قاجار گنبد با خشت‌هایی طلایی تزیین شد که تا سال ۱۳۷۹ شمسی باقی‌ماند. پادشاهان صفوی (شاه صفی، شاه عباس دوم، شاه سلیمان و شاه سلطان حسین) در سمت جنوب غربی حرم دفن شده‌اند. این قبرها تماماً برداشته شده و جای آنها هموار است. پادشاهان (فتحعلی شاه قاجار و محمد شاه قاجار) قاجار در ضلع شمالی صحن عتیق دفن شده‌اند. سنگ قبرها برداشته‌ شده و اکنون در موزه نگهداری می شوند.

حرم‌ مطهر و سه‌ صحن‌ آن‌ همراه‌ با مسجد بالاسر مساحتى بالغ‌ بر 13527 متر مربع‌ به‌ خود اختصاص‌ داده‌ است‌. حدود 1914 متر مربع‌ مساحت‌ زیر بناى حرم‌ مطهر است‌، و مابقى آن‌ عبارت‌ است‌ از دو صحن‌جدید و قدیم‌. مرقد مستطیلى شکل‌ است‌ که‌ گنبد آن‌ با صفحات‌ طلا پوشیده‌ شده‌ است‌. حرم‌ هم‌چنین‌ داراى چهار مناره‌ است‌ هر کدام‌ داراى حوض‌ و یک‌ تاج‌ مقرنس‌ مى‌باشد .

مرقد مطّهر حضرت‌ معصومه‌ (س‌) داراى هشت‌ دَر است‌. چهار تاى آن‌ در صحن‌ نو و دوتاى آن ‌در سمت‌ غربى مرقد واقع‌ شده‌اند و یک‌ در آن‌ به‌ خیابان‌ موزه‌ و‌ در دیگر به‌ ورودى مدرسه فیضیه‌ باز مى‌شود .