تحقق ارتباط دو سویه‌ی مراکز تولید دانش و بهره‌برداران با اجرای نظام نوین ترویج کشاورزی

برنا ایلام-مهندس «همایون کریمی»  اظهار کرد: نظام نوین ترویج کشاورزی آخرین و جدیدترین راهبرد وزارت جهادکشاورزی در عرصه خدمات‌رسانی به بهره‌برداران بخش کشاورزی است.

آخرین و جدیدترین راهبرد خدمات‌رسانی در بخش کشاورزی

وی با اشاره به اینکه وزارت جهادکشاورزی به عنوان متولی بخش کشاورزی بحث سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، هدایت و نظارت در حوزه کشاورزی را بر عهده دارد، افزود: اساس فعالیت‌های بخش کشاورزی که توسط این وزارتخانه در حال انجام بوده در راستای تحقق توسعه پایدار کشاورزی مبتنی بر دانش است.

مدیر هماهنگی ترویج کشاورزی جهادکشاورزی ایلام اضافه کرد: اصولا اعتقاد بر این است که با توجه به رشد جمعیت و نیاز غذایی که وجود دارد و از طرفی بحث شرایط زیست‌محیطی و وضعیت منابع آب و خاک و دیگر منابع تولید، ضروری است که به سمت توسعه پایدار کشاورزی حرکت کنیم به این معنا که در بحث توسعه کشاورزی، هم بتوانیم تامین غذا و امنیت غذایی را فراهم کنیم و هم اینکه شرایط زیست‌محیطی را فراهم کنیم که محیط زیست را برای آیندگان‌مان به شکلی به جا بگذاریم که قابل استفاده باشد.

کریمی با بیان اینکه بحث کاربری‌های زیست‌محیطی ما نباید در تضاد با حفاظت، احیا و اصلاح محیط زیست باشد، تصریح کرد: در بحث توسعه کشاورزی عوامل متعددی دخیل هستند که از جمله آنها می‌توان به سرمایه، تکنولوژی روز، زیرساخت‌های مناسب و نیروی انسانی اشاره کرد.

کاربری‌های زیست‌محیطی ما نباید در تضاد با حفاظت، احیا و اصلاح محیط زیست باشد

وی با تاکید بر اینکه در بحث نیروی انسانی باید گفت که نیروی انسانی کلیدی‌ترین و اصلی‌ترین عامل توسعه کشاورزی است، عنوان کرد: اگر ما نیروی انسانی دانا و توانایی را در این بخش داشته باشیم و تولید را بر عهده آنها بگذاریم مطمعنا شرایطی فراهم خواهد شد که بهره‌برداری مناسب از عوامل تولید انجام شود.

مدیر هماهنگی ترویج کشاورزی جهادکشاورزی ایلام ادامه داد: توانمندسازی نیروی انسانی بستگی به میزان ارتباط عامل انسانی با مراکز خلق و تولید دانش دارد. به عبارتی اگر به دنبال توسعه منابع انسانی هستیم و بنا داریم منابع انسانی را به سرمایه‌های انسانی تبدیل کنیم باید در بحث آموزش و توانمندسازی آنها از طریق انتقال آخرین یافته‌های علمی از مراکز تحقیقاتی به عرصه‌های تولید کشاورزی برنامه داشته باشیم.

کریمی با اشاره به اینکه در شرایط فعلی آنچه که در وزارت جهادکشاورزی در حال انجام است این است که مراکز جهادکشاورزی آخرین مرکز ارتباط و اطلاع‌رسانی به بهره‌برداران هستند، یادآور شد: با توجه به مطالعاتی که انجام شده و شرایطی که در عرصه‌های تولید کشاورزی وجود دارد، خبرگان کشاورزی و متولیان این بخش به این نتیجه رسیدند که این روش کارآمدی لازم را برای افزایش بهره‌وری عامل انسانی ندارد بنابراین بحث طراحی نظام نوین کشاورزی مطرح شد.

ساماندهی مراکز جهادکشاورزی از پرامترهای نظام نوین ترویج

وی در تشریح نظام نوین ترویج کشاورزی گفت: نظام نوین ترویج کشاورزی مبتنی بر 3 پروژه اجرایی است که عبارتند از ساماندهی مراکز جهادکشاورزی (در این پروژه هم تجهیز مراکز در حال انجام است و هم بازمهندسی استقرار مراکز جهادکشاورزی در دستور کار قرار دارد) به این معنا که معاونت توسعه مدیریت و منابع انسانی وزارت جهادکشاورزی مسئولیت این بازمهندسی را بر عهده دارند به این معنا که بر اساس نیازمندی، پراکنش بهره‌برداران واحدهای تولیدی، وضعیت جغرافیایی و پتانسیل‌های که در هر استان وجود دارد تغییراتی را در محل استقرار مراکز جهادکشاورزی ایجاد می‌کند که نیروی انسانی نیز مشمول این بازمهندسی قرار خواهد گرفت.

مدیر هماهنگی ترویج کشاورزی جهادکشاورزی ایلام اظهار کرد: در کنار این فعالیت‌های اجرایی، بحث تجهیز مراکز جهادکشاورزی به تجهیزات اداری، فنی، آزمایشگاهی و ماشین‌آلات مناسب برای انجام وظایف کارشناسان مستقر در مراکز نیز انجام می‌شود.

اجرای پهنه‌بندی عرصه‌های تولید با پیاده‌سازی نظام نوین ترویج کشاورزی

کریمی با بیان اینکه پروژه بعدی در راستای اجرای این طرح، بحث پهنه‌بندی عرصه‌های تولید کشاورزی است، اضافه کرد: در بحث خدمات‌رسانی و انتقال دانش به بهره‌برداران، نیازمند شرایطی هستیم که کارشناسان ما به عنوان حلقه‌های ارتباط بین مراکز خلق دانش و عرصه‌های تولید در حداقل زمان ممکن این وظیفه را انجام دهند به همین منظور در بحث پهنه‌بندی تمامی عرصه‌های تولید بخش کشاورزی در قالب حوزه‌های جغرافیایی معینی تعریف می‌شوند و هر کارشناس به عنوان مروج مسئول پهنه انجام وظیفه می‌کند.

وی تصریح کرد: مهم‌ترین وظایفی که این کارشناسان بر عهده دارند شناسایی ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های هر پهنه، شناسایی مسایل و مشکلات و چالش‌های بهره‌برداران و ارائه آخرین دستاوردهای علمی متناسب با ظرفیت، نیاز و شرایط اقلیمی و آب و هوایی هر پهنه است. به عبارتی مروج مسئول پهنه، فردی است که در کنار کشاورز یک فعالیت دو طرفه را انجام می‌دهد. هم انتقال دانش و مشاوره تولید را بر عهده دارد و هم اینکه مشکلات تولید کننده در عرصه اجرا را در قالب برنامه‌های منظم به مراکز بالادستی منتقل می‌کند.

اجرای نظام جامع مدیریت دانش برای بهره‌برداران بخش کشاورزی

مدیر هماهنگی ترویج کشاورزی جهادکشاورزی ایلام افزود: پروژه بعدی در راستای نظام نوین ترویج کشاورزی، بحث نظام جامع مدیریت دانش است، این نظام مبتنی بر این اصل است که ارتباط دوسویه‌ای را بین مراکز تولید و خلق دانش و بهره‌برداران فراهم کند. در این ارتباط دو سویه، حلقه ارتباطی محققان و بهره‌برداران، مسئول پهنه‌ها هستند، کارشناسان تخصصی ستاد شهرستان و استان نیز وظیفه حمایت فنی و تخصصی را از مروج مسئول پهنه به عهده دارند.

کریمی با اشاره به اینکه در این سامانه آخرین دستاوردهای علمی برای بهره‌برداری کشاورزان فراهم می‌شود، عنوان کرد: شرایطی هم تعریف شده که آن دسته از کشاورزان نمونه و پیش رو چنانچه صاحب یک تجربه موفق باشند این تجربه را در سامانه تعریف می‌کنند و در صورت تایید در اختیار سایر بهره‌برداران قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: در تعریف بحث پروژه پهنه‌بندی عرصه‌های تولید کشاورزی باید این نکته را گفت که در بحث پهنه‌بندی یک نوع تقسیم کار بین کارشناسان شاغل در مراکز جهادکشاورزی ایجاد می‌شود که بر اساس این تقسیم کار، مروج مسئول پهنه در حوزه جغرافیایی تعریف شده، مسئول خواهد بود و در مقابل تمامی رویدادهای حوزه تعریف شده باید پاسخگو باشد.

مدیر هماهنگی ترویج کشاورزی جهادکشاورزی ایلام با تاکید بر اینکه اساس پیشرفت کشورهای صنعتی مبتنی بر اصول مدیریت منابع انسانی است، گفت: مهم‌ترین اصل آن، تقسیم کار بود. ما در بحث نظام نوین ترویج و پهنه‌بندی  به دنبال این موضوع هستیم که با تقسیم کار و چینش کارشناسان شرایطی را فراهم کنیم که در حداقل زمان ممکن دانش، اطلاعات و نیازمندی‌های کشاورزان متناسب با آخرین دستاوردهای علمی در اختیار آنها قرار گیرد.

کریمی با بیان اینکه در بحث تبدیل منابع انسانی شاغل در بخش کشاورزی به سرمایه انسانی کارآمد و اثربخش این پروژه تعریف شده که در قالب نظام نوین ترویج کشاورزی شاهد تحول و توسعه بخش کشاورزی باشیم، یادآور شد: نظام نوین ترویج کشاورزی تابع یک سری اصول است که مهم‌ترین اصل حاکم بر آن، جامعیت و انسجام در سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت و تکثر در اجرا از طریق رویکرد ترویج تکثرگرا است.

وی عنوان کرد: در بحث ترویج تکثرگرا شرایطی فراهم می‌شود که فعالیت‌های اجرایی ترویجی که با هدف ارتقاء دانش کشاورزان انجام می‌شود توسط تمام فعالین دولتی و غیردولتی بخش کشاورزی صورت می‌گیرد. بحث سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت به عنوان فعالیت‌های حاکمیتی توسط وزارت جهادکشاورزی انجام و بحث اجرا با مشارکت بخش خصوصی و دولتی صورت می‌گیرد.

مدیر هماهنگی ترویج کشاورزی جهادکشاورزی ایلام با تاکید بر اینکه اصل دیگر نظام ترویج، بحث استقرار نظام مدیریت دانش در بخش کشاورزی با هدف دسترسی ذینفعان به دانش فنی و یافته‌های تحقیقاتی است، گفت: اصل بعدی پهنه‌بندی عرصه‌های تولید، واگذاری مسئولیت پهنه به کارشناسان، مشارکت، تعامل و بکارگیری ظرفیت‌ها و امکانات زیربخش‌های اجرایی در تمام مراحل تولید است تا از جزیره‌ای عمل کردن بخش‌های تخصصی جلوگیری شود به عبارتی تمام متولیان کشاورزی در یک مجموعه هماهنگ و همسو در طول و همگرا، اقدام به فعالیت‌های توسعه‌ای می‌کند.

افزایش ضریب نفوذ دانش بهره‌برداران کشاورزی با اجرای نظام نوین ترویج

کریمی مهم‌ترین اهداف نظام نوین ترویج را افرایش ضریب نفوذ دانش در واحدهای تولیدی، بهره‌گیری از بخش دولتی و غیردولتی در انجام امور اجرایی و عملیاتی ترویج، استقرار نظام مدیریت دانش در پهنه‌های تولید و افزایش کارایی و اثربخشی مروج مسئول پهنه‌ها با رویکرد مسئله‌یابی و مبادله دانش و اطلاعات بین مراکز تولید کننده دانش و بهره‌برداران  اعلام کرد و گفت: ماحصل این مجموعه فعالیت‌ها، توسعه پایدار در بخش کشاورزی است.

وی با بیان اینکه طرح نظام نوین جهاد کشاورزی در سال 94 در 4 استان آذربایجان‌شرقی، گلستان، کرمانشاه و اردبیل اجرا شد و نتایج مناسبی داشت، اظهار کرد: شاخص‌های اصلی اجرای طرح شامل نسبت سطح واحدهای تولیدی بر تعداد کاشناسان موجود در دهستان به نحوی که مشخص شود هر کارشناس چقد سهم پهنه دارد، تعداد بهره‌برداران حوزه هر کارشناس و شاخص‌های عمومی نیز تنوع محصولات تولیدی، فاصله و وضعیت راه‌های ارتباطی، سطح زیر کشت آب و دیم، مساحت گلخانه‌ها، تعداد واحدهای دامی و پرورش طیور، آبزیان، نوع اقلیم منطقه است.