رازهای نهفته سرزمین ایلام در گورستان وادی السلام

تحولات تاریخی وادی السلام و جمعیت این گورستان

برکسی پوشیده نیست که وادی السلام درطول تاریخ دستخوش تغییراتی شده است که بعضا نقشه این گرستان را به هم ریخته اند اما باوجود آن این آرامگاه همچنان خاستگاه و خفتگاه بی چون و چرای انسان های بی شماراست البته نه به عنوان بلیط سفر به بهشت بلکه به احترام یک انسان متفاوت که جان ومال وهمه قدرت خود را هزینه انسان ها کرده باشد.فرقی هم ندارد آن انسان پیرو چه دین یا مسلک یا مذهبی باشد.

براساس اخرین داده های آماری کشورعراق، جمعیت قبرستان وادی السلام از مرز ۷میلیون انسان گذشته است و البته این شمارش مربوط به دو سال قبل است. بر همین اساس و بر پایه یافته های آماری جدید هم  اینک قطعا آمار ساکنان وادی السلام بیش از این 7 میلیون است. براساس این دادها فبرستان وادی السلام وابسته به پیروان همه ادیان ومذاهب وباورها از جمله  مسیحی ، یهودی سنی وشیعه و آیین های دیگر بوده است .

سابقه حضور اموات ایلامی ها و علی شروانها در وادی السلام

همجواری کشور ایران با عراق خصوصاً استانهای هم مرز با عراق و به تبع این مهم پیوندهای عمیق تاریخی و فرهنگی باعث شده که گورستان وادی السلام پذیرای اموات بسیاری از مردم ایران خصوصاً استانهای مرزی باشد. بر همین اساس شاید پرجمعیت قوم ایرانی که از دیرباز در وادی السلام دفن شده اند مردم استان ایلام باشند.

 در میان ایلامی های ساکن در  وادی السلام اهالی ایل علیشروان از توابع  شهرستان بدره از دیرباز تاکنون بیشترین حضور را داشته اند و به همین خاطر قطعه ای اختصاصی بنام علی شروانها در وادی السلام وجود دارد که گفته می شود تاریخ حضور  اموات مردم علی شروان در این گورستان و این قطعه به بیش از صد سال هم برسد.

مردم شهرستان بدره استان ایلام و خصوصاً ایل علی شروان از بیش از نزدیک به یک قرن است که با مردم همسایه عراق در مراوده و رفت و آمد بوده اند که بخش بزگی از این مراودات بخاطر کسب و کار و فعالیتهای تجاری بوده است.

این اهالی در آن زمان باهدف سروسامان دادن به روند زندگی خود مهاجرت خود را از استان ایلام به کشور عراق کلید زدند و در شهرهایی همچون بغداد، بصره و یا کردستان عراق ساکن شدند. در چنین روزگاری و بر اساس تعدد و جمعیت زیادشان در عراق برای دفن اموات خود قطعه ای از این آرامگاه بزرگ را برای خود مشخص و به همین نام تا به این لحظه ثبت کرده اند.

از آن زمان تاکنون قطعه علیشروان ها در گورستان بزرگ وادی السلام شناخته شده است. لذا برای ورود به به این نقطه کافی بوده وهست که از متولیان این گورستان یا به قول بومی ها از «دفان» وادی السلام  قطعه مورد نظر و بعد از آن قبر مورد نظر را جویا شوید که بلافاصله و درکمترین زمان به آن نقطه راهنمایی خواهید شد.

نام »علی شروان» در دفاتر مربوط به این گورستان نیز وجود داشته و جالب اینکه بخاطر سابقه ثبت نام این قطعه اغلب قبایل استان ایلام  که ساکن کشور عراق بوده اند و یا برای دفن اموات خود به آن کشور رفته اند اموات خود را  در قطعه علیشروان ها دفن می کرده اند. در همین خصوص قبر آخرین والی استان ایلام به نام ابوقداره نیز در همان حوالی به خاک سپرده شده است.

معروف ترین قبور ایلامی ها در گورستان وادی السلام

همانگونکه اشاره شد بیشترین قبور ایلامی ها در وادی السلام متعلق به اهالی علیشروان شهرستان بدره بوده چراکه این طایفه بزرگ از دیرباز،نخستین و پرجمعیت ترین طایفه استان ایلام در کشور عراق بوده است و مردمان این شهرستان از مهمترین ساکنان شهرهای بزرگ عراق از جمله بغداد ، بصره ،اربیل وسلیمانیه محسوب شده اند.

 ازاینرو  اغلب ایلامی ها اموات خود را در قطعه علیشروان ها دفن میکرده اند تاضمن حفظ ارتباطات خانوادگی باهمدیگر ودسترسی آسانتر به اموات خود در نقطه ای مورد نظرممکن سازند. جالب اینکه مهاجران ایلامی مقیم عراق غالبا به گویش کردی مردم علیشروان نیز سخن گفتند اند.

در دهه های گذشته معمولا رسم بر این بوده است که  ایلامی هایی که در شهرهای دور دست کشور عراق و یا حتی استانهای همجوار ایلام  همچون خوزستان یا کرمانشاه زندگی کرده اند اموات خود را با وسایل ابتدایی آن روزگار به وادی السلام انتقال داده و در آنجا دفن کرده اند. که این موضوع همانطور که گفته شد شامل حال اشخاص بزرگ و شناخته شده نیز بوده است.

امروزه اگر کمی با دقت نسبت به آمار و هویت قبور ایلامی ها در وادی السلام نجف اشرف نگاه شود مشاهده می شود که قبر آخرین والی استان ایلام یعنی ابوقداره و همچنین قبور افراد شهیر و شناخته شده شهرستان بدره و علی شروان همچون حاج فرضعلی ٬حاج رحمن ،حاج سلیمان ، علی بیک صفروندی ٬حاج عبدعلی توشمال داراوندی، حاج حیدروندی ،حاج رستم چراغوندی، صفری علی و بزرگان دیگری که مردم شهرستان بدره آنها را به خوبی می شناسند وصدهها ایلامی دیگر، اینک در این گورستان پر رمز و راز جهان آرمیده اند و نقطه اتصال بین مردم استان ایلام و کشور عراق بوده اند.

اما اینکه چرا مردم استان ایلام  و شهرستان بدره از دیرباز و از دوردست ترین مناطق و شهرهای کشور عراق و ایران  با آن شرایط بسیار دشوار حمل و نقل آن روزگار اصرار داشته اند که اموات خود را برای خاکسپاری به گورستان وادی السلام ببرند علاوه بر ویژگی های معنوی این مکان  مذهبی و قدمت دیرینه آن ، به برخی  ارتباطات و پیوندهای عمیق و البته راز آلود بین مردم استان ایلام و کشور عراق بر می گردد.