مراقبت‌های بعد از عمل دیسک گردن چگونه است؟

به گزارش برنا، هفت استخوان گردن مهره‌های ستون فقرات گردن را تشکیل می‌دهند. این قسمت از ستون فقرات از وزن سر پشتیبانی می‌کند و به شانه‌ها و بدن متصل می‌شود. گردن درد دلایل زیادی دارد و ممکن است با آسیب یا انحطاط دیسک‌های گردن همراه باشد که باعث می‌شود درد به سمت پایین بازو منتشر شود. اگر دچار گردن درد و/یا درد بازو، بی‌حسی یا ضعف هستید ممکن است دچار فتق دیسک گردن شده باشید. در صورتی که دیسک گردن با روش های غیرجراحی درمان نشود پزشک جراحی دیسک را توصیه میکند.

با دکتر مرادی جراح مغز و اعصاب و عضو انجمن بین المللی جراحان ستون فقرات گفتگو کردیم تا نظر ایشان را درباره انواع روشهای جراحی دیسک گردن و مراقبت های بعد از آن که به بهبود سریع تر درد گردن کمک میکند جویا شویم:  

آقای دکتر لطفا انواع روشهای جراحی دیسک گردن را نام میبرید؟

همه فتق های دیسک گردن نیاز به جراحی ندارند. پزشکان تلاش میکنند بهترین درمان برای فتق دیسک گردن را ارائه ‌دهند. برای موارد شدید فتق دیسک گردن، نیاز به جراحی دیسک گردن هست فقط حدود 10 درصد از بیماران نیاز به جراحی دارند.

انواع روشهای جراحی دیسک گردن شامل موارد زیر است:

• فورامینوتومی/دیسکتومی خلفی گردن به روش آندوسکوپی
• میکرودیسکتومی به روش حداقل-تهاجمی
• دکامپرشن قدامی گردن و فیوژن ستون فقرات
• دیسکتومی

مهم نیست که پزشک شما چه روشی را برای جراحی توصیه می‌کند، بلکه مساله مهم این است که در انجام این جراحی باتجربه و کارآزموده باشد و عمل را به بهترین نحو انجام دهد.

رایج‌ترین تکنیک استفاده شده توسط جراح دیسک گردن برای عمل جراحی فتق دیسک گردن، روش دیسِکتومی قدامی گردن و فیوژن ستون فقرات (ACDF) است. در این عمل، دیسکی که دچار مشکل شده است، از طریق یک برش کوچک یک اینچی در جلوی گردن برداشته می‌شود. پس از حذف دیسک، فضای باقی مانده در جای دیسک خود را جوش می‌دهد و ممکن است برای ثبات در ستون فقرات صفحه‌ای در این ناحیه اضافه شود.

سایر عمل‌های جراحی شامل دیسکتومی خلفی دیسک گردن یا عمل جایگزینی دیسک مصنوعی گردن است. ممکن است برای کمک به بهبودی پس از عمل لازم باشد بیمار برای مدتی بریس یا کلار گردنی بپوشد.

بیمار بعد از جراحی دیسک گردن چه شرایطی دارد؟

اکثر افرادی که تحت عمل جراحی ستون فقرات گردنی قرار می‌گیرند، نتایج خوب تا عالی را پس از عمل تجربه می‌کنند. اکثر بیماران پس از جراحی، تسکین قابل توجهی از درد را در ناحیه گردن و رادیکولار و در نواحی شانه و بازو تجربه خواهند کرد. هدف اکثر جراحی‌های ستون فقرات گردنی، بازگشت موفقیت‌آمیز فرد به فعالیت‌های زندگی روزمره است.

عمل جراحی روی ستون فقرات گردنی می‌تواند از یک تا چند ساعت طول بکشد. نتایج حاصل از روش فیوژن یا جوش دادن ستون فقرات (که نیاز به قرار دادن صفحات و پیچ در ستون فقرات گردنی دارد)، بسیار بیشتر از روش دیسکتومیِ ساده دوام دارد. در اغلب موارد بیماران بلافاصله پس از بیدار شدن از بیهوشی پس از عمل، بهبود علائم بی‌حسی و گزگز را گزارش می‌دهند. با این حال، تقویت ماهیچه‌های ضعیف و بافت نرم اطراف ستون فقرات گردنی برای حمایت بیشتر از گردن نیاز به یک برنامه طولانی مدت ورزش و توانبخشی دارد. اگرچه بسیاری از بیماران نتایج مثبتی را در مورد کاهش علائم خود، بلافاصله پس از عمل تجربه می‌کنند اما برای دستیابی به بهبودی کامل و بازیابی کامل تحرک‌پذیری گردن به یک برنامه توانبخشی چند ماهه نیاز است.

شما چه مراقبت هایی را برای بیماران پس از جراحی توصیه میکنید؟

زمانی که بعد از جراحی در بیمارستان بستری هستند:

این که چه نوع از عمل جراحی ستون فقرات گردنی را انجام داده‌اید تعیین می‌کند که چه مدت باید در بیمارستان بمانید و طی چه مدتی پس از جراحی و به چه میزان به کمک نیاز دارید. در اغلب موارد بیمار تنها به یک یا دو شب بستری در بیمارستان نیاز خواهد داشت.

روز اول پس از جراحی

روز بعد از اتمام عمل جراحی،  روز اول در نظر گرفته می‌شود. در این روز بیمار تحت نظارت فیزیوتراپیست می‌توانید لبه تخت بنشینید و با استفاده از کمک دیگران بایستید. به احتمال زیاد نوعی بریس گردنی یا کلار گردنی دور گردن بیمار بسته شده است. بیمار باید بگذارد این کلار گردنی تا زمان مشخص شده توسط پزشک روی گردنش بماند مگر اینکه پزشک یا جراح دستور خاص دیگری بدهد. بیماران اغلب تشویق می‌شوند که بیست و چهار ساعت پس از عمل بایستند و بنشینند (در صورت لزوم با کمک دیگران).  اما راه رفتن باید به صورت تدریجی و به صورت هدایت‌شده  باشد تا از بروز آسیب و عوارض جانبی جلوگیری شود. طی چند بار اولی که از جای خود بلند می‌شوند و راه می‌روند سعی کنند در راه رفتن زیاده روی نکنند و به چند قدم بسنده کنند. در آینده می‌توانند بیشتر راه بروند.

درمان‌های انجام شده

پرستاران گردش خون و حرکت پذیری پاهای بیمار را بررسی می‌کنند. ممکن است یک اسپیرومتر تحریکی درون بینی بیمار قرار داده شود (لوله ی استنشاق آبی). این دستگاه به انبساط ریه‌ها برای جلوگیری از ذات الریه کمک کند. پانسمان ممکن است از محل جراحی برداشته شود و عوض شود. برای بستن برش جراحی ممکن است از روش بخیه و یا از نوار جراحی یا چسب بخیه استفاده شده باشد.  همچنین ممکن است از کمپرس سرد یا پد خنک کننده برای کاهش تورم و افزایش راحتی بیمار استفاده شود. تزریق مایعات به بدن از طریق سرم نیز برای یک الی دو روز معمول است.

بعد از جراحی بیمار میتواند فعالیت داشته باشد؟

فیزیوتراپ به بیمار کمک می کند که به نحو ایمن تحرک داشته باشد. فیزیوتراپ به بیمار می‌آموزد که چگونه به شیوه صحیح در تختخواب بخوابید و به شیوه صحیح از حالت خوابیده به حالت نشسته بروید. بیمار به تدریج می تواند بایستد و راه برود. برای مدت کوتاهی پس از عمل ممکن است از یک وسیله کمکی مانند عصا یا واکر برای راه رفتن استفاده کند. برای تسکین درد پاها، تمریناتی به بیمار داده می شود. ممکن است در ابتدا عضلات ران و باسن دچار گرفتگی شود. تمرینات پمپ مچ پا موجب می‌شود مایعات در اندام تحتانی جمع نشود و لخته خون نیز تشکیل نشود. فیزیوتراپ این تمرینات را نیز به بیمار می‌آموزد.

آیا رژیم غذایی خاصی برای بعد از جراحی نیاز هست؟

پزشک توصیه های لازم را در مورد رژیم غذایی پس از عمل به بیمار می‌کند. روند بهبودی پس از بیهوشی عمومی در بیماران مختلف، متفاوت است. مدت زمانی طول می‌کشد تا عملکرد روده‌های بیمار به حالت عادی برگردد و رژیم غذایی نیز بر همین اساس تنظیم می‌شود. معمولا در ابتدای امر که اجازه پیدا می‌کنند چیزی بخورند، تنها مجاز هستند مایعات بخورند. اگر بتوانند خوردن مایعات را تحمل کنند، به تدریج خوردن غذاهای جامد را نیز شروع خواهند کرد.

بعد از جراحی چه داروهایی به بیمار داده می شود؟

ممکن است برای بیمار داروهای آنتی‌بیوتیک به مدت 24 ساعت به صورت داخل وریدی (تزریق از طریق سرم)  تجویز شوند تا از بروز عفونت جلوگیری شود. داروهای ضد درد برای اطمینان از راحتی بیمار نیز ممکن است تجویز شوند. در 24 ساعت اول پس از عمل، احتمالاً داروهای ضد درد به بیمار تزریق می‌شود (چه از طریق سرم و چه به صورت تزریق عضلانی در ناحیه بازو یا باسن). این داروهای مسکن تزریقی معمولاً بسیار قوی‌تر و سریعتر از قرص‌های خوراکی تاثیر می‌گذارند. اگر بیمار احساس درد شدید داشت، به پرستار خود اطلاع دهد. احساس راحتی و عدم داشتن درد برای بیمار در دوره‌ی پس از جراحی بسیار مهم است تا بتواند  برنامه‌های توانبخشی و فیزیوتراپی خود را انجام دهد.

روز دوم و پس از آن هم باید مراقبت ها را به این شکل ادامه داد:

درمان‌های انجام شده

در صورت نیاز، پانسمان زخم تعویض شده یا برداشته می‌شود.

دارودرمانی

در چند روز اول پس از عمل، بیمار به طور طبیعی درد خواهد داشت پس باید انتظار چنین موردی را داشته باشید. اما این درد را میتوان به اندازه کافی با دارو کنترل کرد. لطفاً در صورت داشتن درد شدید، به پرستار خود اطلاع دهید. پس از روز اول، داروهای مسکن از شکل داخل-وریدی یا تزریقی به قرص‌های خوراکی تغییر می‌کند. بیمار زمانی می‌تواند از بیمارستان مرخص شود که بتواند داروهای مسکن را به صورت قرص مصرف کنید.

فعالیت‌ها

فعالیت‌های بدنی بیمار که از سوی فیزیوتراپیست تجویز می‌شوند در ابتدا بر روی تحرک بیمار همراه با حفظ ایمنی تمرکز دارند تا دوباره به تدریج بتوانید استقلال خود را به دست بیاورید. حتی در صورتی که درد بیمار در حد خفیف باشد نیز، باز هم لازم است طبق دستورالعمل فیزیوتراپیست، تمرینات تنفس عمیق و سایر تمرینات فیزیوتراپی را انجام دهد. بیمارانی که با تکنیک صحیح نفس می‌کشند به شل شدن عضلات و رفع گرفتگی و اسپاسم عضلانی خود کمک می‌کنند و علاوه بر این با افزایش ظرفیت ریه‌ها و گردش خون خون، اغلب سریعتر بهبود پیدا می‌کنند.

بسیاری از بیماران نحوه استفاده از بریس یا کُلار گردنی را نمیدانند لطفا در این باره هم توضیح میدهید:

• بعد از جراحی دو نوع کلار گردنی روی گردن بیمار قرار داده می‌شود. به محض این که بانداژهای روی زخم بیمار برداشته شد و احساس کرد به اندازه کافی توان پیدا کرده‌ است، می‌تواند در حالی که کلار نوع فیلادلفیا را همچنان روی گردن دارد، دوش بگیرد. بیمار می‌تواند موهای خود را شامپو بزند و بشوید. مطمئن شوید که در تمام مدت دوش گرفتن، کلار گردنی شما محکم در سر جایش است.
• بعد از دوش گرفتن درحالی که کلارگردنی نوع فیلادلفیا همچنان روی گردن بیمار هست، سر و بدن خود را خشک کند.
• سپس به پشت دراز بکشد و کلار دوم (کلار نوعِ میامی- J) را در کنار خود قرار دهد. روکش رویِ کلار مرطوب را باز کرده و قسمت جلویی کلار مرطوب را بردارد و گردن خود را ثابت نگه دارد. ناحیه گردن خود را با آب و صابون ملایم بشوید و خشک کند. از یکی از اعضای خانواده یا دوست خود بخواهد جای زخم را از نظر علائم و نشانه‌های عفونت بررسی کند.
• اگر تنها هستند می‌توانند از آینه دستی برای بررسی زخم خود استفاده کنند. آقایان نیز می‌توانند در این حالت اصلاح کنند.
• قسمت جلوی کلار گردنیِ خشک را عوض کنند. قسمت جلویی را محکم با یک دست نگه دارند، رول آن را به پهلو بچسباند. مراقب باشند گردن خود را ثابت نگه دارند و سپس قسمت پشتیِ کلار خیس را بردارند. پشت گردن خود را بشویند و خشک کنند. حالا قسمت پشتی کلار خشک را جایگزین کنند. حالا با تکنیک صحیح (تکنیک لاگ رول) از جای خود بلند شوند و بندهای چسبیِ کلار را در جای خود محکم کنند و بچسبانند.
• روی پشت خود را بچرخانند و بندهای مخملی را در جای خود وصل کنند.
• کلار گردنی نوع میامی- J (نوعِ آبی و سفید رنگ ) را باید به صورت تمام وقت تا اولین ویزیت بعد از عمل با پزشک استفاده شود.
• تا زمان بهبودی کامل جای زخم جراحی، از زدن لوسیون، پودر یا روغن روی جای زخم خود خودداری کنند.