تفریح؛ حلقه گم شده‌ای از نیاز جوانان

باید نیازهای جوانان  را بشناسیم

حرف از اوقات فراغت و برنامه ریزی تفریحی جوانان که می‌شود، همه از امکانات و تفریحات جوانان  تهرانی می‌گویند، غافل از اینکه ایران محدود به تهران نمی‌شود و در جای جای کشور گربه‌ای شکل ایران، درغرب و شرق و شمال و جنوب هم جوانانی زندگی می‌کنند که نیاز به تفریح دارند. نیازی که بدون برنامه ریزی و وجود زیرساخت‌های مورد نیاز برطرف نمی‌شود.

مریم کاظمی، کارشناس برنامه ریزی شهری درباره مشکلات برنامه ریزی تفریحی برای جوانان  به برنا می‌گوید:«وقتی می‌خواهیم برای تفریح جوانان برنامه‌ریزی کنیم، باید کاررا بر مبنای شناسایی دقیق نیازهای جوانان و نوجوانان بگذاریم. جوانان در استان‌های مختلف با فرهنگ و آداب متفاوت، خواسته های یکسانی ندارند. اینکه جلساتی را بدون برنامه ریزی کارشناسی برگزار کنیم و هدف گذاری درستی نداشته باشیم، هیچ مشکلی را حل نمی‌کند. نمی‌شود برای همه جوانان کشور نسخه یکسانی پیچید. امکانات تفریحی جوانی که در شهری ساحلی زندگی می‌کند، با امکانات فردی که در شهری مرزی یا حتی کویری زندگی می‌کند، فرق دارد. وقتی برای یک جوان برنامه ریزی می‌کنیم، باید شرایط زندگی، آداب و رسوم و حتی باورهای منطقه‌ای که او در آن زندگی می‌کند را هم در نظر بگیریم.»

کاظمی معتقد است، برخی از مشکلاتی که در شهرهای مختلف روی می‌دهد، به دلیل بی توجهی به جوانان و تفریحات آنهاست:« بی توجهی به نیازهای جوانان مشکلات زیادی را در جامعه ایجاد می‌کند.ما سال‌هاست درباره پر کردن اوقات فراغت در تابستان صحبت می‌کنیم.در حال حاضر یک ماه و نیم تا تابستان فرصت داریم، بسیاری از دانش‌اموزان و دانشجویان در شهرهای مختلف برای پر کردن اوقات فراغت نیاز به امکانات دارند.  متولیان امور جوانان برای اوقات فراغت باید برنامه‌های کارشناسی شده‌ داشته باشند.باید امکاناتی باشد تا دختران و پسران جوان در شهرهای مختلف بتوانند از آن استفاده کنند.اینکه تنها حرف بزنیم و عمل نکنیم، درست نیست.»

وقتی درباره جوانان صحبت می‌شود، پای سازمان‌های زیادی به میان می‌آید، اما به گفته کاظمی، مدیران شهری نقش مهمی در فراهم کردن امکانات برای  تفریح جوانان دارند:«در همه کشورهای توسعه یافته، شهرداری‌ها برنامه های زیادی برای فستیوال‌های خیابانی و یا تفریحات دورن شهری دارند. در شهرهای مختلف ایران هم شهرداری‌ها باید برنامه ریزی بیشتری برای ایجاد امکانات تفریحی برای جوانان داشته باشند.برگزاری جشن‌های خیابانی و یا حتی فستیوال‌هایی که جوانان در برگزاری آن نقش دارند، در شهرهای کوچک کار سختی نیست.»

 چت کردن تفریح نیست

هرچند سال‌هاست کار، مسکن، پوشاک و خوراک جزو نیازهای اولیه انسان محسوب می‌شود، اما در حال حاضر در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، تفریح از نیازهای اساسی جوانان جامعه محسوب می‌شود. نیازی که به اعتقاد جامعه‌شناسان، اگر به آن توجه نشود، می‌تواند مشکلات جدی برای جامعه به وجودآورد.   مریم یوسفی، جامعه شناس در این باره می‌گوید:«برنامه ریزی تفریحی برای جوانان اهمیت زیادی دارد. اگر جوان نتواند به اندازه کافی هیجانش را تخلیه کند، مشکلات زیادی برای جامعه‌ای که در ان زندگی می‌کند، به وجود می‌آید. متاسفانه شهرستان‌ها نسبت به تهران امکانات تفریحی و حتی آموزشی کمتری دارند.من جوانان زیادی را می‌شناسم که حتی برای اینکه بتوانند تئاتری را ببینند، مسافت‌ زیادی را تا تهران طی می‌کنند. در حالیکه اگر هر شهر حداقل امکانات فرهنگی، ورزشی و تفریحی داشته باشد، این مشکلات به وجود نمی‌آید.این باعث می‌شود که در بسیاری از شهرها، جوانان اوقات فراغتشان را به چت کردن در شبکه‌های مختلف اجتماعی بگذرانند.د ر حالیکه چت کردن، تفریح نیست و به هیچ وجه نمی‌تواند هیجان جوان را تخلیه کند.»

یوسفی با اشاره به اینکه جوانان سرمایه‌های ملی هر کشور هستند، اضافه می‌کند:« در اکثر شهرهای ایران، امکانات تفریحی وجود ندارد.در برخی از شهرها هم که امکانات محدودی وجود دارد، هزینه‌ها بالاست. حتی بسیاری از جوانان شهرستانی می‌گویند که کلاس‌های آموزشی و تفریحی در بسیاری از شهرستان‌ها وجود ندارد.در این شرایط  در ایران هزینه‌های جوان تا سن 26 یا 27 سالگی در خانواده تامین می‌شود و امکان کار پاره‌ وقت در بسیاری ازشهرها وجود ندارد. این در حالی است که برای بسیاری از جوانان در اکثر کشورها امکان کارنیمه وقت دارد.دانشجویان در بسیاری از دانشگاه‌های جهان این امکان را دارند که به صورت پاره وقت کار کنند و درآمد داشته باشند.»

این جامعه شناس با اشاره به نقش مدیران شهری در برنامه ریزی تفریحی برای جوانان می‌گوید:«شهرداری در شهرستان‌ها باید پایگاه‌هایی را برای تفریح و حتی کلاس‌های فرهنگی و ورزشی با هزینه‌های مناسب در نظر بگیرد.این کاری است که مدیران شهری در بسیاری از کشورهای دنیا انجام می‌دهند. انها باید توجه کنند که کشور ما جمعیتی جوان و جامعه‌ای در حال تغییردارد. یکی از مهم­ترین مسائل این نسل، توجه به تفریح و اوقات فراغت است. اوقات فراغت می­تواند در بازنمایی ارزش­ها، نگرش­ها و ذائقه­ های فرهنگی جوانان نقش کلیدی ایفا کند و به همین دلیل باید به آن توجه ویژه ای شود.»

جوانان نیازمند نگاه ویژه

گرچه  در سال های اخیر مسئولان قدم‌های خوبی برای پر کردن اوقات فراغت و تفریح در میان گروه های مختلف جوانان برداشته اند، اما به نظر می‌رسد که این اقدامات تنها به شهر تهران محدود شده است و به اندازه کافی نیازهای جوانان شهرستانی در آن در نظر گرفته نشده است.  این درحالی است که با توجه به نقشی که جوانان هر کشور در دارند، سرمایه‌گذاری در آموزش و تربیت صحیح آن‌ها ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.  دوره جوانی، دوره شکل‌گیری و قوام یافتن شخصیت فرد و هویت فرهنگی اوست و به همین دلیل باید برای نیازتفریحی جوان اهمیت زیادی قائل شد.