ایران، یک شبه آرمان شهر نمی‌شود

گروه جوان و جامعه خبرگزاری برنا، در روزهایی که مذاکرات بر سر توافق هسته ای بین ایران و کشورهای 1+5 در حال برگزاری است ، نه تنها در وین بلکه در خانه تک تک مردم ایران، بحث بر سر توافق و تفاهم و مذاکرات داغ است. از همان روزها که شعار «انرژی هسته ای حق مسلم ماست» شعار روز بود تا امروز که روز تعیین کننده مذاکرات است، مذاکرات هسته ای مجلس آرای بلامنازع شده است. اما آنچه این میان مهم است، تصور عموم مردم پیرامون توافق هسته ای است، تصور آن هایی که می خواهند بدانند سرانجام حق مسلمشان چه می شود. وقتی پای صحبت مردم در مترو یا اتوبوس یا هر جای دیگری می نشینی، صحبت هایشان حکایت از این دارد که انگار قرار است بعد از توافق هسته ای، چوب جادویی را در هوا بچرخانند و یک شبه ایران همان آرمان شهر معروف شود، تصور عده ای اینگونه است که فردای توافق، حاجی ارزانی از راه می رسد و قیمت شیر مرغ تا جان آدمیزاد را سامان می دهد و اصلا شاید هم همه قیمت ها یک شبه رسید به ارزانی محله آن مردی که دوسالیست رفته است. (بماند که خودش رفته است اما میراثی که برای بعد از خودش گذاشت گرچه در حال مداوا شدن است، اما هنوز هست.)

اما خالی از فایده نیست برای از بین رفتن چنین تصوراتی به سراغ نظراتی که کارشناسان سیاسی-اقتصادی در مورد اینکه  بعد از توافق چه خواهد شد و شرایط ایران چه می شود برویم و بدانیم آنها براساس  علم و تخصص خود بر چه اعتقادی هستند.

نباید انتظار داشته باشیم در سال ۹۴ معجزه رخ بدهد

جمشید پژویان، اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه اینگونه اظهار نظر کرده است: «اگر توافقات هسته ای مطابق تفاهم‌نامه امضا شود و همزمان با توافق تحریمها برداشته شود، باید منتظر آثار مثبت آن در اقتصاد باشیم. با برداشته شدن تحریم ها منابع مالی بلوکه شده آزاد می شود، محدودیت های نفتی کاهش پیدا کرده و واردات کالاهای اساسی از مبادی قانونی صورت می گیرد و ظرفیت صادرات نیز افزایش می یابد. اما نباید منتظر باشیم همه این اتفاقات یک باره رخ بدهد، چرا که آثار تحریمها به مرور زمان بر اقتصاد اثر گذاشته و قطعا به مرور زمان آثار آن پاک می شود. نباید انتظار داشته باشیم در سال ۹۴ معجزه رخ بدهد وهمه شاخص های اقتصادی مثبت شود. اقتصاد ایران در سالهای گذشته شوک‌های متعددی را متحمل شد و بیش از همه از محل تولید و صادرات نفت ضرر کرد.به هر حال دولت یازدهم میراث دار اقتصاد شکست خورده بود.»

برای اینکه آثار عینی توافق بر کشور را دید ، باید حداقل یک سال صبر کرد

احمد میرمطهری، کارشناس مسائل اقتصادی شرایط بعد از توافق را اینطور تشریح کرده است: «پس از توافق اولین بخشی که از آن متاثر می شود، بخش پولی و مالی است که به نظر می رسد در سال ۹۴ در خلال توافق هسته ای عملیات نقل و انتقال بانکی تسهیل شده و پول های بلوکه شده به بانک مرکزی برگشته و وارد چرخه اقتصادی کشور شود. دومین حوزه ای که پس از توافق تیرماه و با برداشته شدن تحریم‌ها تحت تاثیر قرار خواهد گرفت، حوزه نفت است که می توان به افزایش صادرات نفتی امیدوار بود. هر چند که نباید انتظار داشت در کوتاه مدت به شرایط قبل از تحریم‌ها در تولید و صادرات دست پیدا کنیم. تا گشوده شدن درهای کشور به روی جهان چند وقتی سپری می شود ، نباید انتظار داشت در سال ۹۴ اقتصاد به شکوفایی رسیده و اتفاق عظیمی در آن رخ بدهد. برای اینکه آثار عینی توافق بر کشور را دید باید حداقل یک سال صبر کرد به همین جهت بهترین اقدام دولت و مردم باید این باشد که تصمیمات هیجانی نگرفته و تصمیمات خود را با آرامش و سنجیدن شرایط حال حاضر کشور انجام دهند.»

باید انتظارات را در حد معقول بالا برد

داریوش قنبری نماینده سابق مجلس، درباره اثرات توافق هسته‌ای بر اقتصاد کشور نوشته است: «امضای تفاهم سیاسی بین ایران و کشورهای ١+٥ هر چند نوید شرایط بهتری برای اقتصاد  ایران را می‌دهد اما نباید فراموش کرد که مشکلات اقتصاد ایران تنها مربوط به تحریم‌ها نبوده است که با رفع تحریم‌ها تمام مشکلات حل شود. لذا در این باره باید انتظارات را در حد معقول بالا برد زیرا توقع معجزه داشتن و تبدیل شدن ایران به کشوری کاملا متفاوت با آنچه تاکنون بوده است به هیچ‌وجه منطقی نیست. مذاکرات هسته‌ای ایران و کشورهای ١+٥ و رسیدن به یک تفاهم سیاسی بدون شک تاثیرات شگرفی بر اقتصاد ایران خواهد گذاشت و طبعا در مورد تاثیر مثبت آن تردیدی وجود ندارد. به نظر می‌رسد که نتیجه این مذاکرات، می‌تواند کشور را از رکود خارج کند و باعث می‌شود اقتصاد ایران که توسط غرب به گروگان گرفته شده بود، تا حدی آزادتر از گذشته به حرکت در بیاید. به همین خاطر امیدواری در مورد تحرک اقتصادی به ویژه در سطح کلان کاملا توقع بجایی است. تمام این عوامل نشان‌دهنده این است که تاثیر توافق هسته‌ای ایران با ١+٥ کاملا در زندگی مردم محسوس خواهد بود و مردم می‌توانند تاثیرات آن را تا پایان امسال حس کنند.»

حواسمان باشد، یادمان نرود

اما باید بدانیم تصورات افراطی  در نهایت ضربه زدن به دستاورد گران بهای تیم مذاکره کننده است . هیچ پیروزی مستمدامی نبوده است که یک شبه حاصل شود ، برای رسیدن به آنچه حق مسلم خود می دانیم که همان انرژی هسته ای ، لغو تحریم ها و بهبود شرایط اقتصادی، سیاسی و حتی اجتماعی است باید صبور بود . درست است اوضاع بسیار بهتر می شود ، شکی در این نیست . چرا که برای بهتر شدن شرایط باید تلاش کرد و ما معنای تلاش را در عملکرد تیم مذاکره کننده به وضوح دیده ایم . اما فراموش نکنیم نتیجه بعضی تلاش ها اگر بخواهد دائمی باشد، به مرور زمان حاصل می شود و منصفانه تر که بنگریم تا همین لحظه هم تلاش ها بی نتیجه نبوده است، امروز  ایران و دولتمردان ایرانی در دنیا وجهه متفاوت تری دارند و این خود پیروزی بزرگی است.

 حواسمان باشد  در پس این تصورات ، یادمان نرود زحمت های تیم مذاکره کننده را و بعد از توافق بگوییم ، هیچ چیز تغییر نکرد.