لایروبی رودخانه ها مانع سیلاب نمی شود/محاسن سدهای ذخیره ای تسکین و کنترل سیلاب است/سیلاب ها در خوزستان به صورت صحیح از سدها رها سازی شدند

محمود شفاعی بجستان  استاد تمام مهندسی آب دانشگاه شهید چمران اهواز در گفت و گو با خبرنگار برنا در اهواز اظهار کرد: لایروبی در حالت کلی راه حل پر هزینه و بی فایده ای است، و اگر رودخانه های سایر کشورها مرتب لایروبی می شوند بیشتر به خاطر حفظ آبراهه برای ناوبری هست تا بحث کنترل سیلاب.

او گفت: در صورتی که سدهای گتوند و کرخه نبود، امروز تمام شهرها و زیرساخت های خوزستان تخریب و بعضا زیر تلی از رسوب مدفون بودند.

استاد تمام گروه آب دانشگاه شهید چمران اهواز تصریح کرد: سیلاب ها در خوزستان به صورت صحیح از طریق سدها رها سازی شده اند تا تعداد روستاها و شهرهای کمتری، آن هم به تدریج در معرض سیل قرار گیرند.

شفاعی بجستان بیان کرد: متاسفانه در آق قلا بارندگی با ذوب برف همراه شد و با توجه به پر بودن سدهای بالادست که البته حجم سد در مقابل سیلاب خیلی کمتر بود، حجم آب زیادی وارد شهرهایی همچون آق قلا شد.

او ادامه داد: شدت بارش ها بی سابقه بود و پوشش گیاهی بسیار کم هم در تشدید کوتاه شدن زمان رسیدن رواناب به پایین دست کمک کرد.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز  اضافه کرد: محاسن سدهای ذخیره ای در این مواقع این است که علاوه بر تسکین سیلاب، مقدار زیادی رسوب را هم پشت خود نگه می دارند.

استاد مهندسی آب افزود: در خصوص موضوع عدم لایروبی رودخانه ها و نقش آن در سیلاب های اخیر تصور بر این است که اگر رودخانه ها لایروبی می شدند شاید اینقدر خسارت نداشتیم، قبل از آن این نکته را در نظر بگیرید که رودخانه ها یک سیستم دینامیک است و به دلیل حرکت آب و رسوب مرتب در حال تغییر ابعاد و مسیر خود هستند.

شفاعی بجستان یادآور شد: اگر منظور از لایروبی حذف جزایر در طول مسیر رودخانه برای افزایش حفظ ظرفیت انتقال رودخانه است، در آن صورت با یکبار لایروبی نمی توان به نتیجه رسید چرا که رسوبات مجددا در همین مناطق انباشته خواهند شد.

ستاد مهندسی آب دانشگاه شهید چمران اهواز تصریح کرد: لایروبی رودخانه های دایمی نظیر کارون را بسیار پرهزینه دانست و گفت: اگر فرضا پول و امکانات لایروبی را هم داشته باشیم و بخواهیم لایروبی کنیم باید ببینیم قرار است حجم رودخانه را برای چه ظرفیتی ایجاد کنیم؟

او افزود: مسلما نمی توان ابعاد رودخانه را برای سیل های بزرگ نظیر آنچه که در فروردین 98 شاهد آن بودیم لایروبی کرد.

شفاعی بجستان تاکید کرد: در هیچ کجای دنیا لایروبی تنها روشی برای کنترل سیل نیست و اگر می بینیم رودخانه های سایر کشورها مرتب لایروبی می شوند بیشتر به خاطر حفظ آبراهه برای ناوبری است تا بحث کنترل سیلاب.

استاد تمام مهندسی آب دانشگاه شهید چمران اهواز در پایان توضیح داد: لایروبی در حالت کلی راه حل پر هزینه و بی فایده ای است اما اگر بر اساس مطالعات جامع مهندسی رودخانه و کنترل سیل، تشخیص داده شد تا بازه هایی، اگر لایروبی شوند می تواند در افزایش ظرفیت انتقال رودخانه موثر باشد، حتما ضروری است انجام گیرد، یا مثلا برای اهداف دیگری نظیر ناوبری و زیبایی، رودخانه هایی که از مرکز شهرها عبور می کنند، می توانند لایروبی را مورد توجه قرار دهد.