مواریث صنعتی بیانگر تاریخ محلی و منبع فرهنگی هستند/لزوم احیای میراث صنعتی برای تقویت کیفیت منظر شهری و توسعه گردشگری آبادان

به گزارش خبرنگار برنا از آبادان، به مناسبت روز جهانی موزه نشست تخصصی با عنوان"حفاظت از میراث صنعتی و نقش آن در تاب آوری سنت ها و ارزش های فرهنگی منطقه"در موزه ی نفت بنزین خانه آبادان برگزار شد.

در این نشست علمی و پژوهشی سجاد پاکگهر؛ کارشناسی ارشد مرمت و حفاظت آثار فرهنگی تاریخی و نجلا درخشانی؛ کارشناسی ارشد مرمت و احیای بناها و بافت های تاریخی به ارایه مطالب تخصصی برای علاقمندان به میراث فرهنگی شهرستان های آبادان و خرمشهر، پرداختند.

سجاد پاکگهر کارشناسی ارشد مرمت و حفاظت آثار فرهنگی تاریخی در این نشست اظهار کرد: وقتی سوابق تاریخی تحول زندگی بشر را بررسی می کنیم دو دوره را تحت عنوان انقلاب زندگی بشر نام گذاری شده است.  دوره اول تحت عنوان انقلاب دوران نوسنگی معرفی شده که پس از دوره های پیش از تاریخ پارینه سنگی و میان سنگی و از حدود هشت هزار سال قبل از میلاد مسیح را در بر می گیرد. آغاز یکجانشینی،  اهلی کردن حیوانات، دامپروری، کشاورزی و اختراع چرخ سفالگری از ویژگی های این دوره است. 

او گفت: دوره دوم نیز تحت عنوان انقلاب صنعتی معرفی می شود که شاخصه آن ماشین بخار می باشد و در آن صنعتی شدن به معانی استفاده از نیروی ماشین به جای نیروی انسان است. دوره سوم تحت عنوان انقلاب الکترونیک(دیجیتال) شناخته شده که از قرن 19 آغاز شده است.

پاکگهر افزود: آنچه در این منطقه نمایان است، تحویل صنعت بوده که بر اساس نیاز، مسیر شکل گیری شهر"آبادان" وارد شکل جدیدی شد. امروزه آنچه از آغاز آن تحویل باقی مانده را می توان تحت عنوان تاریخ شهرسازی صنعتی ایران شناخت و بر همین اساس، لزوم حفظ آن را ایجاب نموده است.

کارشناسی ارشد مرمت و حفاظت آثار فرهنگی تاریخی با اشاره به اینکه حفاظـت از آثار صنعتی در نیمه قـرن بیستم(بعداز جنگ جهانی دوم) در آمریکا و اروپا شـروع شد، توضیح داد: منشور نیژنی تاگیل در روسیه با مشاوره ایکوموس و توسط کمیته بین‌الملی حفاظت از میراث صنعتی(TICCIH)  به تصویب رسید. این منشور در حال حاضر مهمترین دستاورد بین‌المللی بـرای حفاظت از میراث صنعتی است. در منشور نیژنی تاگیل بر ثبت و آرشیو اسناد و نقشه‌های مواریث صنعتی تاکید شده است؛ همچنین این منشور اشاره به آثار باقیمانده صنعتی دارد که واجد ارزش های تاریخی، تکنولوژی، اجتماعی، معمـاری و منظری هستند.

او با برشمردن راهکارهای حفظ میراث فرهنگی اضافه کرد: فعال‌سازی کارگاه‌های مرمت و تکمیل پروژه‌های نیمه تمام مرمت بناهای تاریخی منطقه، توسعه مشارکت اجتماعی و استفاده از ظرفیت‌های مردمی برای حفاظت و مرمت بناها و بافت‌های تاریخی- فرهنگی،  فراهم کردن زمینه‌های آموزش و تربیت منابع انسانی در زمینه‌های اجرایی(تربیت استادکاران جوان در زمینه مرمت و نیز هنرهای مرتبط با معماری ایرانی)، انجام اقدامات ترویجی و ارتباط با مخاطبان عام و متخصصان میراث فرهنگی، برنامه ریزی برای استفاده از فناوری‌های جدید؛ برای حفاظت مناسب تر از بناها و بافت‌های تاریخی- فرهنگی، ایجاد سامانه پایش بناها و آثار تاریخی منطقه، عدم اکتفا به مرمت و حفاظت و تاکید بر لزوم احیای بناهای قابل بهره برداری متناسب با نیاز روز، توانمندسازی فرهنگی و اجتماعی جامعه‌ی بومی و برنامه ریزی به منظور حفظ سنت ها و ارزش های فرهنگی(میراث ناملموس یا معنوی) از جمله راهکارهای پیشنهادی برای حفاظت از میراث فرهنگی است، که باید به آن توجه شود.

پاکگهر بیان کرد: صنعتی شدن بخشی از حافظه عاطفی در جامعه معاصر و جزء لاینفک منظر تاریخی شهرهاست. مواریث صنعتی بیانگر تاریخ محلی و منبع فرهنگی هستند. مواریث و جوامع محلی سبب ایجاد یک تعلق خاطر در راستای حفاظت آنها شده است. اهمیت بناهای مرتبط با تاریخ صنعت در این منطقه را به عنوان یادمان صنعتی شدن و یادگاری از معماری قرن بیستم در منظر شهری منطقه و حتی ایران روشن می سازد.

او یادآور شد: ساختارهای مرتبط با تاریخ نفت یک برند تاریخی در منظر شهری منطقه است.

کارشناسی ارشد مرمت و حفاظت آثار فرهنگی تاریخی توضیح داد: میراث صنعتی مؤید دوره ای از تاریخ  شهر آبادان است که در حافظه مردم به بازیابی هویت شهر انجامیده است. حس تعلق خاطر ارزشمندی است که می تواند نقش مؤثری در تقویت کیفیت منظر شهری و حفظ ارزش های فرهنگی منطقه ایفا کند. نظر به جایگاه ویژه آن در سایت شهری، سبب پیوستگی این بخش با بافت صنعتی آبادان و یکپارچگی منظر تاریخی شهر می شود که با احیای آن(افزودن وجه فرهنگی) می تواند یک فضای برجسته تاریخی- فرهنگی در منظر شهری منطقه ایجاد کند.

پاکگهر تصریح کرد: با توجه به جایگاه بخش صنعتی شهر در حافظه تاریخی جامعه این منطقه، تدبیر سیاست های مناسب شهری می تواند حس عمومی مردم را تقویت و هویت تاریخی آنان را ارتقا بخشد.

کارشناسی ارشد مرمت و حفاظت آثار فرهنگی تاریخی در پایان افزود: وسعت محله های صنعتی بخشی بزرگی از مساحت شهر آبادان را در برگرفته است. ارزش معماری این بافت ها، یادمانی از صنعتی شدن و میراثی از معماری قرن بیستم در پیوستگی با ارزش های اجتماعی، تاریخی و تعلق خاطر جامعه شهری و حس هویت بخش، آن را به یک پتانسیل بالقوه تاریخی در منظر شهری تبدیل کرده است و حفظ آنها می تواند در توسعه گردشگری شهری موثر باشد.