کرونا ندارم دکتر! سرما خورده‌ام

خستگی در چهره پزشک درمانگاه موج می‌زند. می‌گوید تعداد بیماران در پیک پنجم سه برابر پیک‌های قبلی است و شیفت ما هم طولانی‌تر شده است. از مقاومت مردم در برابر کرونا و کندی روند واکسیناسیون دل پری دارد. می‌گوید پیک‌های قبلی برابر پیک پنجم شوخی‌ای بیش نیست. این را ما پزشکان عمومی که در خط اول مبارزه با کرونا قرار داریم می‌گوییم اما هنوز هم بعضی از مردم مقاومت می‌کنند. کسی که با توصیه ما به بیمارستان می‌رود، می‌داند مبتلا است و کمتر مقاومت می‌کند. هر چی هم پزشک متخصص بگوید با جان و دل قبول می‌کند. اما کسی که اینجا می‌آید نمی‌داند مبتلا است یا نه. بعضی‌ها هم که ماسک نمی‌زنند و اعتقادی به کرونا ندارند و می‌گویند سرما خورده‌ایم.

۱۸ ماه از روزی که ویروس کرونا در کشور شیوع پیدا کرد می‌گذرد. تعداد قربانیان این ویروس از ۱۰۰ هزار نفر عبور کرده و به گفته پزشکان و بر اساس آمار پیک پنجم مرگبارترین پیک کروناست. بیش از ۶۵۰ نفر از کادر درمان در این مدت به شهادت رسیدند که بیش از ۲۰۰ نفر آنها پزشکان عمومی هستند. تلاش برای تشخیص درست، تجویز دارو و متقاعدکردن بیمار روزهای سختی را برای پزشکان عمومی رقم زده است. به‌ گفته دکتر هادی یزدانی کرونا آمد تا بحران مدیریت و فقر فرهنگی را به ما نشان دهد. او با اشاره به این که پزشکان عمومی از ابتدای شیوع کرونا روزهای سختی را پشت سر گذاشته‌اند، می‌گوید هنوز هم برخی بیماران برای پذیرش این که به کرونا مبتلا شده‌اند مقاومت می‌کنند و متقاعدکردن آنها یکی از سخت‌ترین کارهای پزشکان عمومی است:

«از ابتدای شیوع کرونا همکاران پزشک عمومی در خط اول قرار دارند. روزهای بسیار سختی را پشت سر گذاشتیم اما پیک پنجم سخت‌تر از بقیه پیک‌ها است. تعداد بیماران سرپایی نسبت به پیک‌های قبلی ۲/۵ برابر افزایش داشته است. اگر در شیفت‌های قبلی ۵۰ بیمار ویزیت می‌کردم این روزها بیش از ۱۰۰ بیمار ویزیت می‌کنم که ۸۰ درصد آنها هم مبتلا به کرونا هستند. توجیه‌کردن برخی از این بیماران دشوار است. نمی‌خواهند بپذیرند کرونا گرفته‌اند و ادعا می‌کنند به‌ خاطر خوردن خربزه یا خوابیدن جلوی باد کولر سرما خورده‌اند و به کرونا اعتقادی ندارند. می‌گویم مگر کرونا مسأله اخلاقی است که به آن اعتقاد ندارید؟

بسیاری از آنها در اجتماعات خانوادگی یا اجتماعات بیرون از خانه مبتلا شده‌اند. باور کنید در پیک پنجم متوجه شدم اصفهان مردم ثروتمند زیادی دارد. چون روز شنبه وقتی بیماران را ویزیت می‌کنم و علائم کرونا دارند می‌گویند روزهای قبل با خانواده و دوستان دورهمی باغ بوده‌اند یا در استخر شنا می‌کرده‌اند. متأسفانه همین انکار و بی‌توجهی باعث می‌شود فرد بیمار در محل کار یا جمع خانواده چند نفر دیگر را هم مبتلا کند. از طرف دیگر تعدادی هم بعد از زدن یک دوز واکسن تصور می‌کنند رویین‌تن شده‌اند و بدون ماسک حتی به درمانگاه می‌آیند.»

این پزشک عمومی درباره دلایل شروع پیک پنجم به تجربه و مطالعاتی که در این مدت داشته است، اشاره می‌کند و می‌گوید: «سویه ویروس کرونا در پیک پنجم تغییر کرد و سرایت‌پذیری آن بالا رفت اما در دنیا به‌ دلیل واکسیناسیون سریع با وجود بالابودن مبتلایان، مرگ و میر و بستری کاهش چشمگیری پیدا کرد. امروز با این که در بسیاری از خانواده‌ها چند مبتلا به کرونا یا حتی فوتی وجود دارد اما باز هم این جهل در برخی وجود دارد و منکر کرونا می‌شوند. برای شکستن زنجیره انتقال باید قرنطینه و ردیابی بیمار با تست‌های مکرر انجام شود. البته در اجرای قرنطینه باید مردم حمایت مالی هم بشوند. به‌ عنوان مثال من به‌ عنوان یک پزشک اگر مبتلا شوم زندگی‌ام تحت تأثیر قرار می‌گیرد چون باید سه هفته قرنطینه باشم و از آنجایی که ما پزشکان عمومی به‌ صورت ساعتی و با قرارداد معین کار می‌کنیم زندگی ما هم لطمه می‌بیند. پس نباید توقع داشته باشیم مردم راحت بپذیرند که بدون هیچ حمایت مالی دو هفته در خانه بمانند.»

دکتر نگار کرد، پزشک عمومی درمانگاه بیمارستان گنجویان دزفول، می‌گوید روزهای سختی را پشت سر می‌گذارد: «در پیک پنجم بیماران با درگیری ریه بالا و افت اکسیژن وحشتناک مراجعه می‌کنند. پیک پنجم خیلی ترسناک است و من تا امروز این وضعیت را تجربه نکرده بودم. هر روز تعداد مراجعه‌کننده‌ها به درمانگاه بیشتر می‌شود و حداقل ۵۰ نفر آنها باید بستری شوند. بسیاری از این بیماران در جمع خانوادگی یا مجلس عزا و جشن مبتلا می‌شوند. تعجب می‌کنم چطور کسی که در خانواده‌اش یک نفر بر اثر کرونا فوت می‌شود باز هم ماسک نمی‌زند؟ البته امروز آگاهی مردم بالاتر رفته و به نسبت پیک‌های قبلی کمتر در برابر پذیرش کرونا مقاومت می‌کنند. هر چند تصور می‌کنم باید برای روزهای سخت‌تری آماده باشیم. متأسفانه در برخی از تجمعات و هیأت‌های عزاداری برخی از مردم ماسک نمی‌زدند و پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کردند. از طرف دیگر در این شرایط تعدادی از خانواده‌ها مسافرت رفتند و بعضی‌ها هم در کل از ماسک‌زدن خسته شده‌اند. همه اینها زنگ خطر است و امیدوارم چند روز آینده با فاجعه مواجه نشویم.»

پزشکان عمومی همه کشورهای دنیا در خط اول مقابله با بیماری‌ها قرار دارند. وظیفه تشخیص بیماری و کنترل آن بر عهده پزشکان عمومی است. از آغاز همه‌گیری ‌کرونا تاکنون بیش از ۶۵۰ نفر از کادر درمان به شهادت رسیده‌اند که ۲۰۰ نفر از این شهدا پزشکان عمومی هستند. روزهای اول شیوع کرونا پزشکان عمومی بدون تجهیزات مناسب و با دست خالی به جنگ کرونا رفتند. دکتر مهدیار سعیدیان، پزشک و مدیر روابط عمومی انجمن پزشکان عمومی استان خراسان رضوی با اشاره به این که کمترین توجه به پزشکان عمومی بخصوص پزشکان مراکز و درمانگاه‌های خصوصی می‌گوید: «متأسفانه در طرح تحول سلامت جایگاه واقعی پزشک عمومی از دست رفت و سیاست درمان‌محوری جایگزین پیشگیری از بیماری شد. در این ۱۸ ماه که از شیوع ویروس کرونا می‌گذرد پزشکان عمومی در درمانگاه‌ها و مطب‌ها اولین کسانی هستند که با بیمار مواجه می‌شوند و به همین دلیل بیشتر از بقیه پزشکان در معرض خطر قرار دارند. در پیک پنجم شمار مراجعان افزایش پیدا کرد و پزشکان عمومی در شیفت‌های طولانی آنها را ویزیت می‌کنند. ما در خراسان رضوی تلاش کردیم برای آنها تجهیزات حفاظتی تهیه کنیم، چون خانواده‌های بسیاری از پزشکان عمومی به‌ دلیل مواجهه آنها با بیماران مبتلا شدند.»

دکتر سعیدیان درباره دلایل بروز پیک پنجم به بحران مدیریت وزارت بهداشت در جریان کرونا اشاره می‌کند و می‌گوید: «وزارت بهداشت نتوانست میدانداری لازم را انجام دهد. نوروز ۹۹ فعالان جامعه پزشکی خواستند تا با قرنطنیه دو هفته‌ای کشور، بیماری کنترل شود اما توجهی به این خواسته نشد. از طرف دیگر امروز با شایعات زیادی در فضای مجازی مواجه هستیم که بسیار خطرناک است و باید وزارت بهداشت با این شایعات مقابله کند. این شایعات و تجویزهای غیر علمی باعث می‌شود فرصت طلایی برای بیمار مبتلا به کرونا از دست برود و به قیمت جان او تمام شود.»