مهم ترین محور سفر رئیس جمهور به عراق تحریم‌های آمریکا و افزایش مبادلات بازرگانی است/ عراق برای بازسازی به ایران نیازمند است/ توافقات بین ایران و عراق به کندی در حال انجام است

«اردشیر پشنگ»، کارشناس مسائل خاورمیانه، درباره سفر رئیس جمهور به عراق در گفتگو با خبرنگار برنا گفت: سفر آقای روحانی به عراق، سفر بسیار مهمی است. در حال حاضر مهم‌ترین محور این سفر، مسئله تحریم‌های آمریکا و افزایش مبادلات بازرگانی با کشورهای همسایه با تمرکز بر دو کشور عراق و ترکیه است. این سفر با توجه به میزان حضور، عمق ارتباط و مبادلاتی که بین ایران و عراق وجود دارد، حائز اهمیت است.

او افزود: طی چند ماه اخیر شاهد چند موضعگیری و چند عملکرد متفاوت از سوی دولتمردان عراقی بودیم. پیش از دولت جدید، آقای حیدر العبادی، نخست وزیر سابق، اعلام کرده بود که عراق به‌رغم اینکه با تحریم‌های آمریکا مخالف است اما در راستای منافع ملت عراق مجبور شد که این تحریم‌ها را انجام دهد. این اظهارنظر شاید عاملی بود که باعث شد آقای حیدر العبادی در جایگاه نخست وزیر باقی نماند و عادل عبدالمهدی به عنوان نخست وزیر انتخاب شود.

او ادامه داد: در دوره جدید همگان شاهد هستند که به‌رغم اینکه مقامات عراقی، تحریم‌های آمریکا را تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی می‌دانند و گفته‌اند در کنار مردم ایران هستند اما به استناد سخنان بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت، عراقی‌ها در عمل در چارچوب تحریم‌ها حرکت کرده‌اند به ویژه در مسائل انرژی، توافقات بین ایران و عراق به کندی در حال انجام است.

اردشیر پشنگ عنوان کرد: در بحث طلب‌هایی که ایران در بخش انرژی از عراق دارد که دست‌کم دو میلیارد دلار است و این طلب بابت صادرات گاز و برق به ایران در حال افزایش و روابط بانکی طرفین نیز تحت فشار آمریکا است. بنابراین مهمترین مسئله ای که آقای روحانی در این سفر در پی آن است، این موضوع بوده که یک سازوکار قانونی را با همراهی مقامات عراقی پیدا کنند تا تبادلاتی که هر دو طرف به آن نیاز جدی و مبرم دارند به کار بگیرند. از یک سو عراقی‌ها هم به تعهدات خود در قبال کمک‌های ایران در بحث انرژی عمل کنند تا بتوان با استفاده از راهکاری، عراق از فشار آمریکا خارج شود و از سوی دیگر روابط خود را با ایران افزایش دهد. بنابراین این موضوع مهم‌ترین محور این سفر است. چینش افرادی که در این سفر حضور دارند نشان دهنده این است که هدف نخست آقای روحانی، افزایش تبادلات و تعاملات اقتصادی و همچنین حل مشکلات فوق است.

این کارشناس مسائل خاورمیانه تصریح کرد: اخیرا نیز همگان شاهد هستند که برهم صالح، رئیس جمهور عراق، در یکی از مصاحبه‌های خود گفته بود که در سفر آقای روحانی به عراق در مورد معاهده 1975 الجزایر نیز گفت‌وگو خواهد شد. همانگونه که در قانون معاهدات بین‌المللی که در سازمان ملل به تصویب رسیده و تبدیل به عرف بین‌المللی شده است، معاهداتی نظیر معاهدات 1975، معاهدات تجیدد ناپذیری هستند مگر اینکه طرفین معاهده بخواهند آن را تغییر دهند حتی اگر نظام سیاسی در یک کشور تغییر کند یا حتی اگر کشوری از طرفین دچار تجزیه یا فروپاشی شود، اثر معاهده باقی است. این اظهارنظرها به نظر بنده تا حدی اظهارنظرهای سیاسی است.

 او ادامه داد: در دوره‌های پیشین مقامات عراقی از جمله رئیس جمهور و نخست وزیر در این باره سخنانی را مطرح کردند مبنی براینکه در خصوص اروندرود و معاهده 1975 که تعیین مرزها و بخشی از رودخانه‌های مرزی است، نیاز به همفکری وجود دارد. هر چند برخی از تجدید نظر سخن به میان آوردند اما به نظر می‌رسد که این موضوع، جدی است. به ویژه اینکه ایران با عراق، از یک سو در زمینه بحث آب و رودخانه‌های مرزی، اشتراک منافع دارد و بحث دیگر، مناطق و منابع مشترک نفتی و گازی در قسمت‌های مرزی طرفین است که عراقی‌ها در چند سال اخیر باتوجه به تحریم‌هایی که ایران داشته و به واسطه حضور شرکت‌های بین‌المللی نفتی در عراق، شروع به بهره‌برداری از برخی مناطق نفتی کرده است. بنابراین نیاز است که باتوجه به مخازنی که در این مناطق بوده طرفین به توافقاتی دست پیدا کنند.

پشنگ در مورد گسترش روابط سیاسی ایران و عراق نیز گفت: تاکید بر روابط سیاسی و گسترش آن یکی از موضوعات بدیهی در این دیدار خواهد بود. اما به نظر می‌رسد که عراق از یکسو برای بازسازی به ایران نیازمند است و کالاهای ایرانی و قیمت آن را متناسب با فرهنگ مردم عراق و توان آنها می‌داند. نکته‌ای که رئیس جمهور باید بر آن تاکید کند این است که به پتانسیل و توان ایران در نیروهای کار توجه کند. بازسازی عراق در ابعاد گوناگون، چه ابعاد ساخت و ساز و چه ابعاد تخصصی و چه ابعاد خدماتی نیازمند نیروی کار گسترده است که باتوجه به حجم گسترده نیروی کار در ایران، این موضوع می‌تواند یکی از موضوعات جدی در سفر آقای روحانی به عراق باشد.