احداث ۴ سد در حوضه دریاچه ارومیه متوقف شد

وی ادامه داد:در این جهت شاهد توقف احداث سد سیمینه‌رود، باراندوز و نازلو در استان آذربایجان غربی و سد لیلان‌چای در آذربایجان شرقی بودیم و آب ذخیره‌شده سد شهید مدنی هم فقط برای دریاچه ارومیه اختصاص پیدا کرد.

موسوی با تاکید بر کاهش قابل‌توجه میزان بارش و روان‌آب‌های سطحی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، گفت: روند بلندمدت آب تجدیدشونده این حوضه هشت میلیارد و 800 میلیون مترمکعب بوده که این روند در 18 سال اخیر به‌هم خورده و حجم آب تجدیدشونده و میزان روان‌آب‌های حوضه به هفت میلیارد و 24 میلیون کاهش پیدا کرده است.

این مدیر درباره میزان بارش حوضه ارومیه در سال آبی گذشته (93-92)، گفت: در این سال این حوضه در مجموع 228 میلی‌متر بارش داشته که درمقایسه با سال آبی پیش از آن 23 درصد و درقیاس با میانگین بارش بلندمدت 32 درصد کاهش بارندگی ثبت شده است؛ روان‌آب‌های حوضه نیز به‌شدت کاهش داشته است به‌طوری که تا 50 درصد کاهش روان‌آب داشته‌ایم. این میزان کاهش تاثیر عمده‌ای بر آب ورودی دریاچه داشته است.

وی ادامه داد: میزان بارش در این حوضه در سال‌های اخیر از 385 به 317 میلی‌متر رسیده و با کاهش 68 میلی‌متر بارندگی مواجه بوده اما از طرفی میزان مصرف حوضه به‌ویژه در بخش کشاورزی افزایش پیدا کرده است.

موسوی با بیان اینکه بحث مدیریت مصرف باید از بخش کشاورزی آغاز شود، گفت: 92 درصد مصرف آب کشور در بخش کشاورزی است و اگر ما بخواهیم برای پایداری منابع آب کشور گامی برداریم، باید راه‌های کاهش مصرف آب کشاورزی همچون اصلاح روش‌ها و استفاده از سامانه‌های جدید آبیاری را تقویت کنیم.

موسوی در ادامه خاطر نشان کرد: در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به‌دلیل عدم تعادل میان آب تجدیدشونده و مصرف، آب ورودی به دریاچه کاهش یافت و این دریاچه به‌صورت خاموش، سال به سال از تراز اکولوژیک خود پایین آمد و در زمان حاضر تراز آب در کمترین میزان ممکن قرار گرفته و نسبت به تراز اکولوژیک 3.9 متر پایین‌تر است.

وی از تصویب 26 مصوبه و 98 طرح اجرایی برای احیای دریاچه خبر داد که در زمان حاضر این طرح‌ها در مرحله تامین اعتبار قرار دارد.

وی درباره بحث رهاسازی آب از پشت سدها برای دریاچه ارومیه، اظهار داشت: در این طرح تمامی جوانب کار باید درنظر گرفته شود؛ برخی از این سدها همچون سد بوکان، عمده آب موردنیاز شهرها و روستاهای استان آذربایجان‌شرقی و غربی را تامین می‌کند؛ از طرفی بزرگ‌ترین شبکه آبیاری که بیشترین سطح زیرکشت را دارد، حوضه زرینه رود است که از همین سد بوکان تامین می‌شود.

موسوی در ادامه گفت: اگر می‌خواهیم اقدامی برای رهاسازی آب از سدها برای تغذیه دریاچه انجام بدهیم، باید به این هم فکر بکنیم که معیشت کشاورزان چه خواهد شد؛ چراکه کشاورزی منطقه وابسته به این سدهاست.

وی با تاکید بر اهمیت دوره تثبیت دریاچه، گفت: برای دوره تثبیت دریاچه به این جمع‌بندی رسیده‌ایم که برای نتیجه بخش بودن سایر اقدام‌های انجام‌شده، باید به سمت رهاسازی آب از سدهای موثر همچون سد بوکان برویم و این دوره تثبیت را تا سال 98 ادامه دهیم. در شبکه آبیاری و زهکشی پایاب سد بوکان، بخش کشاورزی استان‌های آذربایجان‌شرقی و غربی ذی‌نفع هستند که در این منطقه هم زمین‌های زراعی و هم باغ‌های میوه قرار دارد.

موسوی ادامه داد: شاید بتوانیم با جلب همکاری کشاورزان، آب کشت‌های یک‌ساله را قطع کرده و با توافق با مردم خسارت پرداخت کنیم اما برای باغ‌ها نمی‌توان کاری کرد؛ هم‌اکنون بررسی‌هایی در دست انجام است تا بتوانیم به روش‌های مختلف آب باغ‌های کشاورزی منطقه را تامین کنیم و بتوانیم بخشی از آب سد بوکان را برای دریاچه ارومیه رهاسازی کنیم، مشروط بر اینکه بتوانیم همراهی اجتماعی را در منطقه جلب کنیم.

وی تصریح کرد: رهاسازی آب در دوره تثبیت دریاچه و تا زمان انتقال آب از حوضه‌های مجاور و تغییر الگوی مصرف کشاورزی در این حوضه موثر خواهد بود و امیدواریم پس از سال 98 دوره احیای دریاچه آغاز شود.

موسوی در ارتباط با استقرار مدیریت حوضه‌ای در سدها، گفت: قدمت زیادی از استقرار دفاتر مدیریت حوضه‌های آبریز نگذشته است اما وزارت نیرو هم‌اکنون مدیریت حوضه آبریز را به‌صورت سامانه و حوضه آبریز در دست انجام دارد که در این طرح سدها به‌صورت منطقه‌ای دیده نمی‌شوند و تاثیر کلی آنها در محیط زیست، آب زیرزمینی و پایین‌دست سدها درنظر گرفته می‌شود.

وی با بیان اینکه بازنگری در سدهای حوضه ارومیه با جدیت دنبال می‌شود گفت: حتی در جاهایی که سدها مطالعاتی ما توجیه‌پذیر نبودند، کار متوقف شده است ضمن آنکه در برخی سدها نیز حجم مخزن سد فقط برای پاسخ‌گویی به نیازهای اساسی کاهش یافته است تا از آثار سوء‌برداشت حداکثری جلوگیری شود.