اقدام و عمل دولت یازدهم در اجرای اقتصاد مقاومتی

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری برنا، سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی با هدف تامین رشد پویا، بهبود شاخص‌های مقاومت اقتصادی کشور و دستیابی به اهداف سند چشم انداز بیست ساله از سوی رهبر معظم انقلاب در 29 بهمن 1392ابلاغ شد. این سیاست‌ها جهت‌گیری‌های کلان اقتصاد کشور را نشان می‌دهند. از این رو، ضروری بود که شرایط لازم برای دستیابی به اهداف این سیاست‌ها از طریق تهیه و تدوین برنامه‌ها، سیاست‌های اجرایی به نحو مقتضی عملیاتی می‌شد. رییس محترم جمهوری اسلامی ایران نیز در تاریخ 1/12/1392 ساماندهی اقدامات بایسته در اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را به معاون اول رییس جمهور محول نمودند.

فاز اول اقدامات:

اقدام بی‌درنگ رییس‌جمهور محترم اسلامی ایران در ابتدای اسفند ماه 1392 مبنی بر تعیین معاون اول رییس جمهور به عنوان مسئول ساماندهی اقدامات، سبب شد تا رویکرد اقتصاد مقاومتی در دستورکار دولت تدبیر و امید و دستگاه‌های اجرایی قرار گیرد. معاون اول رئیس جمهور در راستای عملیاتی‌سازی سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ضمن تعیین وزارت‌خانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی مسئول اجرای هریک از 24 بند سیاست‌های مزبور که طی 15 ابلاغ جداگانه توسط ایشان در دهم اسفند ماه 1392 صورت گرفت، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور را مسئول تلفیق و تهیه برنامه‌های اقتصاد مقاومتی نمود.

پس از تهیه نقشه راه اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، «شورای اقتصاد» به عنوان مرجع تصویب برنامه‌های اقتصاد مقاومتی تعیین شد. سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور که مسئولیت دبیرخانه شورای اقتصاد را بر عهده دارد، پس از انجام بررسی‌های لازم در خصوص مفهوم اقتصاد مقاومتی، چارچوب برنامه‌های اقتصاد مقاومتی را به دستگاه‌های اجرایی ارسال کرد و به منظور بررسی گزارش‌های دریافتی از دستگاه‌ها، اولین جلسه کمیسیون تخصصی شورای اقتصاد را با دستور کار بررسی برنامه‌های اقتصاد مقاومتی دستگاه های اجرایی در تارخ 11/1/1393 برگزار نمود. علاوه بر این، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور با تشکیل کمیته‌های چهار جانبه (با عضویت نماینده دستگاه اجرایی و نمایندگان امور بخشی، اقتصاد کلان و دبیرخانه شورای اقتصاد سازمان) به طور مستمر به بررسی تخصصی برنامه‌های اقتصاد مقاومتی پرداخت. نتیجه بررسی‌های کمیته تخصصی مزبور در کمیسیون تخصصی شورای اقتصاد مطرح و پس از تایید، برای تصویب به شورای اقتصاد ارسال می‌گردید. نتیجه فعالیت‌های دستگاه‌های اجرایی، تدوین و تصویب برنامه‌های اقتصاد مقاومتی است که در مرداد ماه 1393 توسط دبیر شورای اقتصاد ابلاغ شد.

 نتیجه اقدامات به عمل آمده توسط معاون اول رئیس‌جمهور، دستگاه‌های اجرایی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور سابق) به شرح زیر می‌باشد:

• تهیه نقشه راه اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی
• تعیین «شورای اقتصاد» به عنوان مرجع تصویب برنامه‌های اقتصاد مقاومتی
• تعیین سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور به عنوان مسئول تلفیق برنامه‌های اقتصاد مقاومتی و نظارت بر اجرای آنها
• تدوین و تصویب  برنامه‌های اقتصاد مقاومتی دستگاه های اجرایی
• تصویب و ابلاغ برنامه‌های اقتصاد مقاومتی دستگاه‌های اجرایی در تابستان 1393
• انتشار مصوبات شورای اقتصاد در مجموعه‌ای تحت عنوان «مجموعه اهداف، سیاست‌ها و برنامه‌های اقتصاد مقاومتی»

فاز دوم اقدامات:

پس از دیدار رییس جمهور و هیئت دولت با رهبر معظم انقلاب در شهریور 1394 و نکاتی که ایشان در خصوص اجرایی کردن سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ابراز نمودند، مرحله دوم از تلاش‌های دولت یازدهم برای اجرای این سیاست‌ها آغاز شده است. در این مرحله، دولت در تلاش بوده است تا با بازخورد گرفتن از اقداماتی که در مرحله اول اجرایی کردن سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی صورت گرفته است و از طریق طراحی سازوکارها و اجرای اقدامات جدید، منویات رهبری در خصوص اجرایی کردن سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را تامین نماید.

تشکیل «ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی» بر اساس تصویب‌نامه 85001/ت52442هـ مورخ 31/6/1394 هیئت دولت و برگزاری جلسات این ستاد از اساسی‌ترین اقدامات در مرحله جدید فرآیند اجرایی کردن سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی بوده است. پس از تشکیل ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور به عنوان دبیرخانه ستاد تعیین شد. ذیل دبیرخانه، کمیسیون تخصصی ستاد تشکیل گردید که وظیفه ارزیابی تخصصی پروژه‌های مصوب در کارگروه‌های ملی و پیشنهادات ارسالی را برای طرح و تصویب در ستاد برعهده دارد. این کمیسیون با ریاست دبیر ستاد تا کنون بالغ بر 40 جلسه برگزار نموده است.

در فرایند تهیه و تدوین برنامه ششم توسعه، ستاد تدوین برنامه و شوراهای برنامه‌ریزی ذیل آن به‌منظور انطباق برنامه ششم و اقتصاد مقاومتی، سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را به‌عنوان سند بالادستی، محور اصلی تدوین برنامه‌ها قرار دادند. اهم اقدامات انجام شده در این زمینه به‌شرح ذیل می‌باشند:

• تلاش در جهت بهره‌گیری از محتوای اهداف، سیاست‌ها و برنامه‌های عملیاتی مصوب شورای اقتصاد سال 1393 در اسناد راهبردی شوراهای برنامه‌ ششم توسعه
• بررسی و تطبیق برنامه ششم توسعه و سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی که منجر به تدوین سند « تطبیق برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1399-1395) و سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی» شد.
• بررسی و تطبیق برنامه ششم توسعه و رویکردهای پنجگانه اقتصاد مقاومتی که منجر به تدوین سند «تطبیق برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1399-1395) و رویکردهای پنجگانه اقتصاد مقاومتی» شد.
• تلاش برای تطابق محتوای لایحه احکام دائمی برنامه‌های توسعه با سیاست‌های کلی و برنامه‌های ملی اقتصاد مقاومتی
• تلاش برای تطابق لایحه احکام برنامه ششم توسعه و سیاست‌های کلی و برنامه‌های ملی اقتصاد مقاومتی
• تدوین نظام پیشبرد و پایش اقتصاد مقاومتی (نیپا)
• تلاش برای تحقق الزامات اقتصاد مقاومتی در لایحه، بخشنامه و دستورالعمل‌های بودجه
• تهیه، تدوین و انتشار مجموعه مستندات اجرایی سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی تحت عناوین ذیل:
• سیاست‌های کلی و برنامه ملی
• پروژه‌های اولویت‌دار اقتصاد مقاومتی سال 1395
• شاخص‌های ارزیابی برنامه‌های اقتصاد مقاومتی
• نظام یکپارچه پیشبرد و پایش اقتصاد مقاومتی (نیپا)