دلایل نگرانی اروپایی‌ها از قدرت گیری چین

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا؛ اخیرا جوزپ بورل، دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا، در پیامی ویدئویی در میان نشانه‌هایی مبنی بر جایگزین شدن آسیا به جای ایالات متحده به عنوان مرکز قدرت جهانی خواستار اتخاذ استراتژی محکم‌تر در قبال چین شد و گفت: «شکوفایی چین تحسین برانگیز و احترام آمیز می‌شود اما همزمان سوال‌ها و نگرانی‌های زیادی وجود دارند.»

او با بیان اینکه بیماری همه گیر کرونا، نخستین بحران بزرگ در دهه‌های اخیر است که ایالات متحده واکنش‌های بین‌المللی به آن را رهبری نمی‌کند، اضافه کرد که «شاید آمریکا به این موضوع اهمیت ندهد اما هر جا که نگاه می‌کنیم شاهد رقابت‌های فزاینده هستیم. به‌خصوص بین ایالات متحده و چین.»

در این ارتباط، «نوذر شفیعی»، تحلیلگر سیاست خارجی، درباره قدرت گرفتن چین و نگرانی های اتحادیه اروپا در این باره به خبرنگار سیاسی برنا گفت: نگرانی اتحادیه اروپا از قدرت گرفتن چین در سه حوزه است، یکی حوزه اقتصادی است. اختلاف اروپا با چین در حوزه اقتصادی، اصطلاحا به آن اختلافات نهادی گفته می شود. بدین معنا که چین یک کشور کمونیستی با اقتصاد دولتی است و البته با اصلاحاتی که چین در حوزه اقتصادی صورت داده، به یک کشور سرمایه داری اقتدارگرا شهرت پیدا کرده است. بدین معنا که دولت چین در اقتصاد مداخله می کند و از شرکت هایش در مقابل رقبای خارجی اش، حمایت می کند. 

او افزود: این رفتار چین مسائل و مشکلات بسیاری را برای اتحادیه اروپا ایجاد کرده است. به عنوان مثال در بسیاری از رقابت ها، شرکت های چینی به آسانی و به پشتوانه همکاری های دولتی شان برنده می شوند یا اگر این شرکت ها دچار آسیبی شوند و با کمبود بودجه مواجه شوند، بلافاصله دولت چین آنها را مورد حمایت قرار می دهد. این شرکت ها در خارج به عنوان شرکت های خصوصی عمل می کنند اما عملا شرکت های دولتی هستند. 

این تحلیلگر مسائل شرق آسیا عنوان کرد: در مجموع در حوزه اقتصادی، نگرانی اتحادیه اروپا از چین به این دلیل است که دولت چین در مسائل اقتصادی مداخله می کند، در حوزه فرهنگی هم بدین گونه است. چین به دنبال ترویج ارزش های خود در جهان است. هر اندازه که ارزش های چینی در جهان گسترده می شود به همان میزان ارزش های غربی محدودتر می شود. این ارزش ها توسط موسسات کنفوسیوسی به شدت در سراسر جهان در حال ترویج است. 

نوذر شفیعی با اشاره به سومین حوزه نگرانی اتحادیه اروپا از چین، ادامه داد: سومین حوزه نگرانی اروپا از چین، مشکل سیاسی است. چین درصدد این است که به یک قدرت هژمون، تبدیل شود و این مسیر را با شتاب در حال طی کردن است. اگر چین به قدرت هژمون تبدیل شد بدین مفهوم است که اروپا باید تحت نظارت چین، رفتار کند. 

این تحلیلگر مسائل بین المللی تشریح کرد: مشکل اساسی اروپا با چین، اجماع بین واشنگتن و پکن است. اجماع بین واشنگتن یک دستورالعمل توسعه ای برای جهان است؛ اجماع پکن هم یک دستورالعمل توسعه ای برای جهان است. کشورهای جهان سوم و بسیاری از کشورهای در حال توسعه،  حداقل به یک دلیل اجماع پکن را بر اجماع واشنگتن، ترجیح می دهند. 

شفیعی اضافه کرد: در اجماع پکن حساسیت نسبت به دموکراسی و حقوق بشر و غیره وجود ندارد. در اجماع پکن، برابری حاکمیت ها، عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر، همکاری های اقتصادی متقابلا سودمند، همزیستی مسالمت آمیز واصل حق تعیین سرنوشت اهمیت دارد، در اجماع واشنگتن این گونه نیست. در اجماع واشنگتن اگر قرار است کمک توسعه ای به یک کشور شود گفته می شود نخست، دموکراسی و پس از آن کمک توسعه ای صورت گیرد. در اجماع پکن مهم نیست که در داخل یک کشور چه می گذرد بلکه مهم این است که چین تمایل دارد به آن کشور، کمک های توسعه ای ارائه دهد. 

او در پایان گفت: نتیجه ای که حاصل شده این است که در حال حاضر بخش مهمی از اروپای شرقی تحت عنوان اروپای جدید با چین وارد تعامل شده است و مسئله نفوذ چین در اروپای شرقی، اروپای قدیم یا اروپای غربی را به شدت نگران کرده است. از این رو این مسائل جزو مسائل اصلی آنها است. حال ممکن است اروپایی ها به گونه ای نگرانی خود را به گونه ای بیان کنند که مفهوم دیگری از آن استنباط شود. اما در اصل، نگرانی هایشان و دغدغه هایشان از رشد بی محابای چین در حوزه اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است.2/5