برجام سایه جنگ و حمله نظامی را از ایران دور کرد/ اگر به زمان قبل از برجام بازگردیم دستاوردهایی که تاکنون به دست آورده‌ایم را از دست خواهیم داد

«علی‌اکبر فرازی»، دیپلمات بازنشسته وزارت امور خارجه و تحلیلگر مسائل بین‌الملل، درباره منتقدان برجام و دستاوردهای این توافق به خبرنگار سیاسی برنا گفت: منتقدان برجام در مواردی در کنار ترامپ قرار می‌گیرند، بدون اینکه شاید حتی نیتش را داشته باشند. بنابراین بحث منتقدان برجام از بحث‌های سیاسی است.

او در پاسخ به این سوال که اگر به شرایط قبل از برجام بازگردیم آیا این اندازه توان چانه‌زنی و مذاکره را در ارتباط با کشورهای باقی مانده در برجام داشتیم یا خیر؟ عنوان کرد: اگر به زمان قبل از برجام بازگردیم همین دستاوردهایی که تاکنون به دست آورده‌ایم را از دست خواهیم داد. در سطح سیاست خارجی بالاخره برجام باعث شد که ما چند موضوع را به اثبات برسانیم. نخست اینکه اصولا، کشوری هستیم که اهل گفتگو و مذاکره است و اگر در مواردی اختلاف هم، وجود داشته باشد کشوری هستیم که  اظهارات، طرف مقابل را می‌شنویم و در عین حال نظرات خود را نیز، بیان می‌کنیم.

علی اکبر فرازی ادامه داد:  بنابراین اینکه بسیاری از کشورهای دنیا بعد از انقلاب تبلیغ می‌کردند که ایران فقط با زور حاضر است پای میز مذاکره بنشیند، دیگر اینگونه نیست چراکه ایران از ابتدا هم خودش گفتگو را قبول داشت و پای میز مذاکره نشست. دوم اینکه از کثرت مذاکره  هم استقبال می‌کند در واقع نه تنها از مذاکره ابایی ندارد بلکه استقبال می‌کند که آن طرف میز، هر چند نفر می‌خواهند بشینند، مهم این است که طرفین مذاکره به سخنان همدیگر گوش کرده و از موضع برابر و محترمانه با یکدیگر، گفتگو کنند.

سفیر پیشین ایران در رومانی عنوان کرد: سومین دستاوردی که برجام به همراه داشت این بود که ثابت کرد، بسیاری از اتهاماتی که در مورد جنگ‌طلبی ایران و انرژی هسته‌ای مطرح شده بود، اینگونه نبوده و مشخص و اثبات شد که ایران صرفا به دنبال استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‎ای است و آن را حق طبیعی خودش می‌داند که در نیتجه، اثبات هم شد.

فرازی اشاره کرد: چهارمین مورد از دستاوردهای برجام این است که در یک چالش نابرابر، ایران توانست حرف خود را بزند. در واقع اشتباهی که منتقدین در داخل مرتکب می‌شوند این است که، فکر می‌کنند طرف مقابل باید به هر چه ایران می‌گفت تمکین می‌کرد و ما باید بیش از اینها دستاورد کسب می‌کردیم، در حالی که زمین مذاکره، زمینی دوجانبه است و دو طرف با همدیگر برای رسیدن به نقاط مشترک، چالش دارند. بنابراین این گونه نیست که هر چه ما بگوییم طرف مقابل بگوید چشم یا هر چه طرف مقابل بگوید ما بگوییم چشم!

این دیپلمات بازنشسته ادامه داد: به بیانی دیگر این گفتگوها ثابت کرد که دستاوردها در هر گفتگو و چالشی، دستاوردهای نسبی است. در واقع اشتباه مخالفین این است که مطلق نگر هستند در حالی که  نمی‌توان در گفتگوها، نگاهی مطلق داشت. از این دیدگاه هم که نگاه کنیم به نظر من برجام، دستاورد مثبتی بوده است.

او اضافه کرد:  ششمین نکته این است که به هر حال ما چه بخواهیم چه نخواهیم، قطعنامه‌های متعددی علیه ایران تصویب شده بود و حتی بعضی از قطعنامه ها می‌رفت که ایران را ذیل بند 7 منشور ملل متحد قرار دهد و این قطعنامه‌ها، با مذاکره برجام ملغی شد. به بیانی دیگر اینکه، سایه جنگ و سایه حمله نظامی از سر کشور دور شود این دستاورد کمی نیست که دیپلماسی ما، به دست آورد.

علی اکبر فرازی با اشاره به بدعهدی آمریکایی‌ها در ارتباط با  خروج از برجام تصریح کرد: در واقع بدعهدی آمریکا به طور اتفاقی با مخالفت برخی مخالفین داخلی‌ همزمان شد چراکه آنها هم در صدد، تخریب دستاوردها بودند که در نتیجه بدعهدی ترامپ ضربه نهایی را به برجام وارد کرد. در حالی که مقصر این ضربه، جمهوری اسلامی نبود بلکه آمریکا بود که به صورت یک جانبه کنار کشید و در حال حاضر هم با لطایف الحیل تلاش می‌کند برای فعال کردن مکانیسم ماشه بازگردد که در این باره هم پاسخ سریع و قاطعی از جامعه بین‌الملل دریافت کرد؛ آن هم اینکه چون آمریکا از برجام با میل و خواست خودش خارج شده دیگر نمی‌تواند، خواستار اجرای بندی از بندهای قطعنامه بشود یا نشود.

این کارشناس مسائل بین‌الملل تاکید کرد: از این رو، برجام تاکنون دستاوردهای مثبت بسیاری را به دنبال داشته البته لازمه ادامه حیات برجام، ادامه مذاکرات با جامعه جهانی، ایجاد اعتماد متقابل بین ایران و آژانس، بین ایران و اتحادیه اروپا و سایر کشورهای متضامن است.

او با بیان اینکه نفس و اصل سفر اخیر رافائل گروسی به ایران بسیار خوب و لازم بوده است، تاکید کرد: این سفر زودتر از این هم می توانست انجام شود. به هر حال دو طرف با نگاه مثبت به روند تحولات نگاه کردند و امیدوار هستیم که نگرش مثبت برای حل مسائل باقیمانده بدون توجه به فشارهای خارجی در آژانس باشد. در طرف ایرانی، هم اگر این همکاری‌ها ادامه داشته باشد مشکلات دو طرف حل می شود.3