المپیاد شبیه‌سازی مذاکرات صلح هرمز برگزار می‌شود

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا؛ افزایش تنش ها در منطقه خاورمیانه به ویژه یکی از زیرسیستم های آن یعنی خلیج فارس در نتیجه اقدامات آمریکا از یک سو و اتهام زنی‌های اخیر به ایران از سوی دیگر موجب شد حسن روحانی، رئیس‌جمهورT امسال با طرح «ابتکار صلح هرمز» به نیویورک برود. طرحی که از سوی ایران به منظور حفظ صلح و امنیت منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز به کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس پیشنهاد شده است.

روحانی در سخنرانی خود در مجمع عمومی به اهداف این طرح اشاره و گفت: «هدف «ائتلاف امید» ارتقای صلح، ثبات، پیشرفت و رفاه همه ساکنان حوزه تنگه هرمز، و تفاهم متقابل و روابط صلح آمیز و دوستانه است. این ابتکار بر پایه اصول مهمی همچون پایبندی به اهداف و اصول ملل متحد، احترام متقابل، منافع متقابل، جایگاه برابر، گفتگو و تفاهم، احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی، خدشه‌ناپذیریِ مرزهایِ بین‌المللی، حل و فصلِ مسالمت‌آمیزِ همه اختلافات و از همه مهم‌تر دو اصلِ بنیادینِ "عدم تجاوز" و "عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر" قرار دارد.»

رئیس جمهور در این سخنرانی به تشریح جزئیات بیشتراین طرح توسط «محمد جواد ظریف»، وزیر امورخارجه کشورمان، برای کشورهای منطقه اشاره کرد و گفته است: «راه‌حل نهایی صلح و امنیت خاورمیانه، "دموکراسی در داخل؛ و دیپلماسی در خارج" است. امنیت را نمی‌توان خرید و توسط دولت‌های خارجی، تأمین کرد.»

اشاره روحانی به طرح صلح هرمز و درمیان گذاشتن آن با کشورهای عربی خلیج فارس بدین معناست که ایران بر این باور است که کشورهای منطقه می‌توانند خود امنیت منطقه و تنگه هرمز را بدون مداخله قدرت‌های فرامنطقه‌ای همچون آمریکا، تامین کنند. به ویژه اینکه با روی کارآمدن دونالد ترامپ، به عنوان رئیس جمهور آمریکا، به نظر می‌رسد آمریکا تمایلی ندارد هزینه امنیت برای متحدان و منافع خود در مناطق مختلف جهان به ویژه در منطقه خلیج فارس را به تنهایی، بپردازد.

از این رو هم‌پیمانان ایالات متحده آمریکا از اروپا گرفته تا خلیج فارس با این چالش روبرو شده‌اند که باید خود به تنهایی امنیت را تامین کرده و هزینه‌های سنگین حفظ منافع خود را به تنهایی بپردازند. در این راستا جمهوری اسلامی ایران با در نظر گرفتن شرایط کنونی، ایده صلح هرمز را ارائه داده است.

از زمان طرح این ایده از سوی ایران، کشورهای عربی خلیج فارس مواضع و اظهارنظرهای متفاوتی در این باره ارائه کرده اند. روحانی به سران کشورهای عربستان و بحرین نامه‌ای در این ارتباط ارسال کرد که مورد استقبال این کشورها نیز قرار گرفت. در واقع هر چند سیگنال‌های مثبتی درباره این طرح از سوی این کشورها مطرح شده اما کشورهایی چون قطر، کویت و عمان به نظر می‌رسد به صورت جدی در حال بررسی این طرح هستند.

«رحمن قهرمانپور»، کارشناس مسائل بین‌الملل، در این خصوص گفته است: «ترامپ حاضر نیست مثل اسلاف خود هزینه حضور نظامی و سیاسی در منطقه را بپردازد و اعلام کرده، اگر قرار است هزینه‌ای برای این طرح در نظر گرفته شود باید کشورهای منطقه، این هزینه را بپردازند.»

این کارشناس مسائل بین‌الملل ضمن تاکید بر لزوم جلب اعتماد این کشورها از سوی ایران، افزود: «ایران باید اقدامات مکملی را در راستای این جلب اعتماد انجام دهد بدین گونه که بتواند بخشی از زمینه‌های ناامنی در خلیج فارس را از بین برده و از طریق هیئت‌های دیپلماتیک، با این کشورها وارد مذاکره شود. در مقابل این کشورها نیز با مشاهده این گونه اقدامات به این جمع‌بندی دست پیدا کنند که ایران در اجرایی کردن طرح صلح هرمز، جدی است.»

این تلاش‌ها در واقع به نوعی بیانگر تلاش ایران برای حفظ ثبات و امنیت منطقه است. در واقع ایده صلح هرمز نشانگر حسن نیت ایران برای آغاز گفت و گو با همسایگان به ویژه شش کشور حوزه خلیج فارس بوده که البته با سینگال های مثبتی نیز از سوی این کشورها روبه رو شده است. حال پاسخ و یا به نوعی استقبال رسمی کشورهای عربی از این ایده می‌تواند زمینه ساز گفت و گوهای سازنده و تنش‌زدایی شده و چه بسا زمینه را برای حل سایر بحران‌ها و اختلافات منطقه‌ای، فراهم کند.

حال از آنجا که این ایده به طور تخصصی مورد بحث و بررسی در داخل ایران قرار نگرفته است نیاز است ابعاد متعدد و گوناگون چنین طرحی با دیدگاهی کارشناسانه و تخصصی در موسسات پژوهشی و دانشگاه ها تشریح شده تا جامعه دانشگاهی و رسانه‌ای بیشتر با این ایده آشنا شوند.

در این راستا موسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران به عنوان موسسه‌ای پیشگام در برگزاری نشست‌های تخصصی به ویژه در عرصه سیاست‌ خارجی، تلاش دارد اولین المپیاد سراسری شبیه‌سازی مذاکرات بین‌المللی ابتکار صلح هرمز مبتنی بر دیپلماسی اقتصادی را در راستای ابعاد ترویجی این ایده در آذرماه 98 با بهره گیری از اساتید دانشگاهی، مقامات و شخصیت‌های حوزه دیپلماسی و سیاست خارجی  از جمله حسام الدین آشنا، مشاور رئیس جمهور و  رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، منوچهر متکی وزیر خارجه سابق کشورمان، سید جلال دهقانی فیروزآبادی، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی، محمد باقر خرمشاد، دبیر شورای راهبردی روابط خارجی و همچنین سایر اساتید و مقامات اجرایی در حوزه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان برگزار کند.