ابتکار صلح هرمز ادامه گامهای پیشین در دهه ۷۰ است/آمریکا در سنگر دشمنی با ایران است نه عربستان و امارات

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا, منوچهر متکی عصر امروز پنجشنبه در مراسم اختتامیه المپیاد شبیه‌سازی مذاکرات بین‌المللی ابتکار صلح هرمز مبتنی بر دیپلماسی اقتصادی که در دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع) و دفتر دیپلماسی اقتصادی این دانشکده برگزار شد، گفت: سیاست خارجی، حوزه پل زدن دولت - ملت با کشورهای دیگر را برعهده دارد و کشورها سعی می‌کنند براساس اصول و منافع خود این ارتباط را برقرار کنند. زمانی اجلاسی در نیویورک برگزار شد، از کشورهای عضو شورای امنیت در سطح سران برگزار شد که دستورکار آن صلح بود. 

او ادامه داد: در آنجا مطرح شده بود که دولت‌ها بخشی از حاکمیت خود را با دیگران به اشتراک بگذارند. در این شرایط ناچار به تعامل هستیم و در این چارچوب، همسایگان در اولویت هستند. 

این استاد دانشگاه با بیان اینکه ایران از محدود کشورهایی است که ۱۵ همسایه دارد، اظهار داشت: شرایط ژئواکونومیک و ژئوپلتیک و وجود طولانی‌ترین بحران جهانی یعنی در فلسطین به دلیل وجود رژیم صهیونیستی موجب شده توجه زیادی به این منطقه شود. همچنین هر کشوری که بخواهد که بگوید من دستی در قدرت جهانی داریم، به این منطقه توجه می کند. 

متکی با بیان اینکه مناسبات ایران با کشورهای جنوبی همواره با فراز و نشیب همراه بوده است، تصریح کرد: قبل و بعد از انقلاب، روابط ایران با کشورهای حوزه شمالی بر مدار مسکو بود اما در ارتباط با جنوب نگاه این بوده که روابط با آنها باید خوب باشد. دولت‌های بعد از انقلاب خواهان روابط چارچوب دار، مبتنی بر حسن همجواری و احترام بوده است اما روابط ایران با بسیاری از کشورها در یک برایندی از اراده آنها و اراده بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است.

او با بیان اینکه در دوران آیت‌الله هاشمی شورای روابط خلیج فارس تشکیل شده بود که وزارتخانه‌های اقتصادی عضوش بودند ولی وزارت خارجه دبیرخانه‌اش بود، خاطرنشان کرد: در آن دوران هم تاکید می‌شد روابط ایران با این کشور متاثر از مناسبات و تاثیرگذاری بازیگران خارجی است به ویژه آمریکا و اتحادیه اروپا. اتحادیه اروپا در آن زمان درخصوص تحولات خاورمیانه موثر بودند در مساله فلسطین، لبنان و..‌. در حالی که امروز اروپا سیاست خارجی خود را به آمریکا اجاره داده است.  

وزیر پیشین امور خارجه با بیان اینکه حرکتی برای توافق امنیتی پایدار انجام شد که پیش رفت که دخالت‌های خارجی منجر شد به سرانجام نرسد، ابراز داشت: در دوران وزارت من، شورای همکاری خلیج فارس حرکتی برای پول واحد و همکاری اقتصادی جدی آغاز کرده بود. آن زمان، با عمان، عربستان، کویت و امارات مذاکراتی برای همکاری‌های ایران و شورای همکاری آغاز کردیم ولی به دلیل تحولات بعدی منطقه این پرونده نیمه تمام ماند. وقتی دولت بحث صلح هرمز را مطرح کرد، در ادامه گام‌های پیشین دهه ۷۰ همکاری‌های امنیتی است که تا توافق همکاری امنیتی هم پیش رفت. 

متکی با بیان اینکه طرح صلح هرمز همکاری روشن ایران را به همکاری‌های امنیتی بار دیگر نشان داد، عنوان کرد: اولویت یک ایران همکاری منطقه‌ای براساس ظرفیت‌های منطقه‌ای است اما دیگران حریت و آزادی لازم را برای تصمیم‌گیری ندارند و بنابراین خواسته یا ناخواسته پای دیگران درخصوص مسائل منطقه‌ای باز شد. 

او افزود: الان هم بحث کنشگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مطرح است. آمریکا القا می‌کند من باید همه‌جا باشم از نفتا تا آسه‌آن، از ناتو و اتحادیه اروپا تا شورای همکاری خلیج فارس. اگر بنا باشد در مسائل منطقه‌ای دیگران نقش داشته باشند، ما در توازن این ورود می‌توانیم اثرگذار باشیم. 

این دیپلمات با بیان اینکه تا سال‌ها نگاه ایران همکاری و تعامل در عرصه بین‌المللی در عرصه اقتصادی برای کسب منافع اقتصادی بود، یادآور شد: در شرایطی که بنا بر برخورد با ایران است، آن نگاه کارساز نیست چون تحریم‌ها راه را بر شما می‌بندد. آیا ما درست عمل کردیم؟ آیا ما نباید سربسته‌تر عمل کنیم؟ آیا شفاف‌سازی‌های ما به ضرر ما نیست؟ 

متکی با بیان تاکید بر اینکه گام‌های جانبی در پیشبرد طرح هرمز موثر است، بیان کرد: ما با عمان، قطر و کویت روابط عادی داریم. امارات پس از تحولات منطقه‌ای دنبال عادی‌سازی مناسبات است. عربستان پس از باتلاق یمن خواستار تغییر شرایط است. در چنین شرایطی ایران باید در روابط با همسایگان باید اصل روابط را در نظر بگیرد. همچنین مناسبات ایران باید با ترکیه، پاکستان، هند و افغانستان گسترش یابد. 

او با بیان اینکه آمریکا در افغانستان و عراق تلاش می‌کند دولتی متحد خود و دشمن ایران برسرکار باشد، گفت: ایران حق دارد برعلیه این استراتژی ضد ایران، حضور داشته باشیم. طرح صلح هرمز دست هوشمندانه ایران برای همکاری و دوستی در منطقه نشان می‌دهد. ما البته در این گونه بحث‌ها پیام دیگری هم می‌دهیم و آن اینکه ما از عربستان و امارات دلخوری داریم اما فراموش نمی‌کنیم کسی که در سنگر دشمنی با ماست، آمریکاست و نه سعودی و امارات.

محمد باقر خرمشاد نیز گفت: کشور حداقل در عرصه نخبگی به این جمع‌بندی رسیده که سیاست همسایگی‌مان را توسعه دهیم. تحریم‌ها به کشور فشار را وارد کرده و در چنین شرایطی همسایگان کارگشا است.
او با بیان اینکه «در همین جا باید رشد و زندگی کنیم و نمی‌توان همسایگان‌مان را عوض کرد»، اظهار داشت: متاسفانه تا پیش از این رویکرد ایران نسبت به منطقه امنیتی بوده است چراکه کشورهای همسایه، کشورهای پرآشوبی بودند؛ در عراق، صدام و در افغانستان، طالبان حضور داشتند و بعد هم این کشورها دچار آشوب شدند. پاکستان مسائل خاص خود را داشت، ترکیه عضو ناتو است. آمریکا هم در اطراف ایران پایگاه‌های متعددی دارد. روس‌ها در شمال ایران عضو پیمان امنیتی شانگ‌های هستند و مشارکت همسایگان ما در دو پیمان مهم امنیتی و نظامی موجب شده تا ما سیاست امنیتی را در قبال همسایگان داشته باشیم.
معاون اسبق وزارت خارجه با بیان اینکه کشور به این جمع‌بندی رسیده که سیاست همسایگی‌مان باید اقتصادمحور باشد، تصریح کرد: برای موفق بودن و داشتن روابط خوب با کشورها باید مناسبات اقتصادی داشت. در چنین شرایطی روابط ما پایدار خواهد بود. تحریم این مساله را بیشتر به ما تحمیل کرده که مثبت هم است.

او افزود: پاشنه آشیل ایران، مساله اقتصاد است که ما را هم در درون و هم بیرون دچار آسیب کرده است.

او با تاکید بر اینکه ما نیازمند روش‌های جدید در پیشبرد دیپلماسی هستیم، ابراز داشت: متمایل کردن کشور به ویژه سیاست اقتصادپایه در مناسبات همسایگی به سود ما است و باید زمینه و شرایط آن فراهم شود.

گفتنی است این برنامه به همت موسسه ابرار معاصر تهران و با همکاری دانشگاه امام صادق (ع) تحت عنوان اولین المپیاد سراسری شبیه سازی مذاکرات بین المللی ابتکار صلح هرمز مبتنی بر دیپلماسی اقتصادی برگزار شد.