احتمال درگیری با ترکیه وجود دارد/ اروپا، ناتو و آمریکا حاضر نیستند از ترکیه حمایت کنند/ ترکیه اگر به این روند ادامه دهد، تلفات بیشتری می‌دهد!

«نوذر شفیعی»، کارشناس روابط بین‌الملل، درباره درخواست اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، مبنی بر خروج روسیه از سوریه به ویژه منطقه ادلب سوریه به خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا گفت: به هر حال از چند سال پیش، پیش‌بینی می‌شد نوعی تعارض منافع بین بازیگران مختلف در سوریه وجود دارد و در آینده این تعارض منافع، نمایان می‌شود. از آن زمان قوانینی را تحت عنوان مکانیزم «آستانه» برای پیشبرد روند حل اختلافات و تدوین قانون اساسی بین بازیگران داخلی و روند سوچی برای حل اختلافات با در نظر داشتن منافع بازیگران منطقه ای، لحاظ شد.

او افزود: در حال حاضر ادلب و مناطق کردنشین سوریه جزو مناطقی است که زمینه تعارض منافع بین بازیگران منطقه‌ای و حتی بین‌المللی را فراهم می‌کند. در گذشته پیش‌بینی می‌شد که مناطقی مثل ادلب یا مناطق کردنشین یعنی منطقه غرب سوریه و منطقه شمال سوریه، می‌تواند چالش زا باشد. بنابراین در آن زمان مکانیسم‌هایی طراحی شد که تدابیر سوچی از جانب آن مکانیسم‌ها شکل گرفت. در حال حاضر بحث بر این است که ترکیه آن مکانیسم‌ها را رعایت نمی‌کند. این مسئله باعث نگرانی روسیه و نگرانی دولت سوریه و ایران شده است. حال راه حل چیست؟ بازگشت به مکانیسم سوچی یعنی باید ترکیه براساس آنچه در سوچی توافق شده به آن توافقنامه پایبند باشد و اگر براساس آن عمل کند، تحولات سوریه می‌تواند در چارچوب روندهای مسالمت آمیز حل و فصل شود. اما اگر بخواهد خارج از آن عمل کند قطعا نگرانی‌هایی را برای سایر بازیگران دارد و ممکن است به تنش‌های نظامی بین ترکیه و سایر بازیگران هم، منجر شود. بنابراین ترکیه این توافق را نپذیرفته که اگر می‌پذیرفت اتفاقات ادلب حادث نمی‌شد.

او در پاسخ به این سوال که در زمان توافق سوچی آیا اختلافی بین این کشورها بوده است یا خیر؟ گفت: اولا همه نیروهایی که در درون سوریه است و به عنوان نیروهای تروریستی مشخص شده‌اند اینها از نظر دولت روسیه و از نظر دولت سوریه قابل مذاکره نیستند. اینها دو یا سه راه دارند یا تسلیم شوند یا از بین بروند یا خاک سوریه را ترک کنند. از این رو حاکمیت سوریه چنین اقتضایی را به همراه دارد. دولت ترکیه از برخی از این نیروها پشتیبانی می‌کند و عملا سعی در تضعیف حاکمیت دولت سوریه دارد. مکانیسم سوچی حاکمیت واحد سوریه را به رسمیت می‌شناسد یعنی تمامیت ارضی سوریه را به رسمیت می‌شناسد، به حاکمیت ملی سوریه احترام می‌گذارد و رفتارهای ترکیه نقض تمامیت ارضی و حاکمیت ملی سوریه است. بنابراین به خاطر این است که این اختلافات از قبل زمینه‌هایش بوده اما مکانیسم سوچی تدابیری را اندیشید که از این اختلافات جلوگیری کند اکنون ترکیه به رغم آن مکانیسم‌ها، رفتار می کند‌. 

این تحلیلگر روابط بین‌الملل ادامه داد: درست است ترکیه در جایی مثل ادلب ابراز نگرانی از وجود پناهندگان را مطرح کرده و یا حمایت از بعضی از نیروهایی که وابسته به خود ترکیه است را اعلام کرده ولی ترکیه تا حدی طمع ارضی به سوریه دارد و واقعیت این است که مداخلات نظامی ترکیه با این انگیزه‌ها هم صورت می‌گیرد. در نهایت چون اردوغان خلاف مقررات سوچی عمل می‌کند طبیعی است که پوتین با آن ملاقات نکند و تاکنون هم روسیه و سوریه و تا حدی ایران به ترکیه فرصت دادند تا یک خروج آبرومندانه‌ای را از این منطقه داشته باشند. با توجه به اینکه برخی از نیروهایش در این منطقه در ادلب کشته شدند، این کشورها سعی کردند فرصتی به ترکیه دهند که حتی اگر اقدامات تلافی جویانه‌ای را هم انجام می‌دهد در نهایت این منطقه را ترک کند. اگر بخواهد به این روند ادامه دهد ممکن است از این به بعد نه تنها تلفات بیشتری بدهد بلکه در نهایت مجبور است از ادلب خارج شود و حتی ممکن است در بخش‌های کردنشین را که اکنون به نوعی سوریه و روسیه از آن به خاطر نگرانی‌های امنیتی که ترکیه داشت  چشم‌پوشی کردند،  با ترکیه برخورد نظامی صورت گیرد ضمن اینکه اروپا یا ناتو یا آمریکا هم حاضر نیستند به خاطر ترکیه وارد درگیری ناخوشایندی شوند.

او در مورد حمایت کشورهای اروپایی و یا ناتو  یا آمریکا از ترکیه نیز افزود: اولا ترکیه در خاک سوریه است و ماده ۵ ناتو به هیچ عنوان اجازه نمی‌دهد ناتو از ترکیه حمایت کند چون زمانی ماده ۵ اعمال می‌شود که یک کشور به یکی از اعضا تجاوز کرده باشد. نکته بعد این است که رابطه اروپا با ترکیه مطلوب نیست و اروپا می‌داند که ترکیه از وضعیت سوریه به نوعی در حال سوء استفاده کردن است. آمریکا هم درگیری‌ها و مشغله‌های خاص خودش را دارد. بنابراین به سود ترکیه است که از بازی کردن با  آتش دست بردارد و به اندازه کافی نیز در مورد ترکیه ملاحظه در نظر گرفته شده است. بهتر است ترکیه تمامیت ارضی و حاکمیت سوریه احترام بگذارد.