در روزگار کرونا افغانستان را دریابیم

در حال حاضر افغانستان در شرایط امنیتی، سیاسی، اقتصادی و بهداشتی سختی قرار دارد. به جهت امنیتی هنوز جنگ داخلی سختی بین طالبان و نیروهای امنیتی و نظامی افغانستان جریان دارد. هرچند توافقنامه‌ای بین طالبان و امریکا به امضاء رسیده است که به نوعی در مقابل خروج نیروهای امریکایی از افغانستان طالبان پذیرفته‌اند خشونت را کاهش دهند و برای برقراری آتش‌بس و صلح وارد گفت‌وگوهای بین‌الافغانی شوند ولی واقعیت آن است که هنوز تا تحقق شروط کامل توافقنامه و اجرایی شدن آن فاصله زمانی زیادی باقی است و از طرف دیگر نباید فراموش کرد که فقط طالبان تنها مساله امنیتی افغانستان نیست و داعش و حسب برخی اطلاعات تا بیست گروه تروریستی دیگردر افغاستان حضوردارند که برای این کشور تهدید امنیتی محسوب می‌شوند. در بعد سیاسی افغانستان با نوعی پیچیدگی شرایط سیاسی روبروست و هنوز اوضاع و شرایط سیاسی دوران انتخابات و پساانتخابات افغانستان پایان نیافته است. علی‌رغم برخی اخبار خوبی که از گفت‌وگوهای بین آقایان اشرف غنی و دکترعبدالله دو رقیب اصلی دوران انتخابات و احتمال حل اختلافات بین آن دو می‌رسد و گفته می‌شود که احتمالا این دو رهبر سیاسی افغانستان به نوعی مصالحه برای تشکیل دولت و تقسیم وظایف برای پیشبرد گفت‌وگوهای بین‌الافغانی می‌رسند معهذا هنوز به لحاظ سیاسی شرایط افغانستان با ثبات نیست. شرایط اقتصادی افغانستان با مشکلات زیادی روبروست. سه‌چهارم بودجه دولت افغانستان و تقریبا تمام هزینه‌های نظامی و امنیتی افغانستان از محل کمک‌های خارجی تامین می‌گردد به گونه‌ای که اگر کمک‌های خارجی قطع شود این کشور در مدت زمان بسیار کوتاهی با بحران شدید اقتصادی روبرو خواهد شد. فراموش نکنیم که اکنون امریکا بیشترین حامی اقتصادی افغانستان است و اگر تهدیدی که اخیرا پمپئو وزیر خارجه امریکا در خصوص قطع فوری یک میلیارد دلار از کمک‌هایش به افغانستان و کاهش یک میلیارد دیگر در سال آینده را مطرح کرد عملی شود به‌طور قطع اقتصاد افغانستان با بحران جدی روبرو خواهد شد. در اینجا لازم می‌دانم تاکید کنم که حتی اگر دولت اشرف غنی شروط امریکا را برای قطع نشدن کمک‌های مالی امریکا بپذیرد با توجه به گسترش وسیع کورونا در امریکا و ضربه سهمگینی که اقتصاد امریکا از این بیماری خواهد خورد به‌طور قطع در میزان کمکهای امریکا به افغاستان تاثیرتعیین‌کننده خواهد گذاشت و شاید تهدید اخیر امریکا در خصوص کاهش کمک‌هایش به افغانستان به بهانه مسائل سیاسی، نوعی فرار به جلو باشد زیرا که امریکا می‌داند در آینده‌ای نزدیک باید به اقتصاد داخلی خود بپردازد و هزینه‌های خارجی را صرف مدیریت بحران اقتصادی ناشی از کرونا نماید.

درخصوص شرایط بهداشتی و سلامتی افغانستان باید بگویم که متاسفانه نه آمارصحیحی وجود دارد و نه امکان تهیه آن، اما به نظر می‌رسد با توجه به شیوع این بیماری، شرایط به سمت وخامت پیش می‌رود. با چنین شرایط امنیتی، سیاسی، اقتصادی و بهداشتی که افغانستان دارد جمهوری اسلامی ایران با تمام گرفتاریهای که خود ناشی از تحریم‌های ظالمانه امریکا روبروست اگر به فکر همسایه خود افغانستان نباشد به‌طور قطع بحران اقتصادی- انسانی در پیش افغانستان به سوی ایران سرازیر خواهد شد و هیچ گریزی از آن نیست. جمهوری اسلامی ایران اگر به فکر امنیت ملی خود است باید به فکر امنیت ملی افغانستان نیز باشد. مساله افغانستان برای ما یک موضوع بشردوستانه صرف نیست بلکه مساله‌ای است که با امنیت ملی کشورمان گره خورده است. جمهوری اسلامی ایران باید در حل مسائل امنیتی، سیاسی، اقتصادی و بهداشتی افغانستان مشارکت کند و گریزی از آن ندارد. مرز ۹۰۰ کیلومتری ایران با افغانستان مرزی است که روی نقشه‌ها باید آن را دید نه روی زمین. تجربه چهل سال گذشته نشان می‌دهد که هر وقت بحرانی در افغامستان بوده هیچ چیز مانع از آن نشده است که واقعیتهای روی زمین خود را بر روی نقشه‌های قراردادی تحمیل نکند و مرزهای ما با گام‌های مردمانی که هیچ چاره‌ای جز آمدن به سوی ما ندارند در نوردیده است.

بحران بهداشتی درپیش افغانستان به مراتب خطرناک‌تر از بحران‌های امنیتی، سیاسی و اقتصادی خواهد بود و به‌طور قطع آن بحران‌ها را تشدید خواهد کرد و حتما این بحران‌ها به سوی مرزهای همسایگان از جمله مرزهای ایران گسترش خواهد یافت. تصور نشود جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با بستن صرف مرزهایش قادر باشد کرونا را در ایران شکست دهد. تلاطم امواج رفت و بازگشت کورونا منطقه‌ای است و جمهوری اسلامی ایران باید کرونا را در منطقه شکست دهد و در این راستا همکاری‌های منطقه‌ای خصوصا با افغانستان و پاکستان ضروری است.

مطلب خود را با ویدئوکنفرانس رییس‌جمهور با محمد یسنی شاعر افغانستانی آغاز کردم و با سخن او هم پایان می‌بروم. یسنی در سخنان ویدئویی خود با رییس‌جمهور در بیمارستان ضمن تشکر از کادر پزشکی بیمارستان شهید صدوقی یزد می‌گوید: «این روزها و مشکلات می‌گذرد. تاریخ ایران افتخارات زیادی به جامعه جهانی بخشیده، دشواری‌هایی هم داشته، این دشواری‌ها هم می‌گذرد.»

آری این دشواری‌ها می‌گذرد ولی باید بدانیم همان‌گونه که به فکر مداوای یسنی در بیمارستان شهید صدوقی یزد بودیم باید به فکر هموطنان یسنی در سراسر افغانستان باشیم، چون چاره‌ای نداریم.

منبع: روزنامه اعتماد