مسئولان آیه ۱۱۹ سوره توبه را در اتاق‌شان نصب کنند!

به گزارش سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ آیت‌الله سید ابوالحسن مهدوی در قسمت 22 از ویژه‌برنامه «سوره» پیرامون «آداب انس با قرآن» گفت: انس با قرآن به معنای ارتباط مکرر با قرآن است به گونه‌ای که در این ارتباط آرامش هم داشته باشد، آرامشی که نشان‌دهنده شوق درونی انسان است. انس با قرآن 5 مرحله دارد. مرحله اول روخوانی صرف است. مرحله دوم صوت قرآن است که در روایت آمده قرآن را با صوت حزین تلاوت کنید چراکه با صوت حزین نازل شده است.

این مفسر قرآن افزود: صوت حزین به این دلیل است که اگر می‌خواهید قرآن خوب تأثیرگذار باشد تلاوت‌تان مناسب مجالس شادی نباشد. این‌گونه نباشد که بخواهید با خواندن قرآن شادی کنید بلکه مناسب با حالت تدبّر باشد. در حالت تدبّر عقلانیت انسان تقویت می‌شود و نه نفسانیت انسان. البته در همه حالت‌ها خوب است که انسان تلاوت قرآن داشته باشد.

عضو مجلس خبرگان رهبری سپس گفت: مرحله سوم کتابت قرآن است و مرحله چهارم خواندن ترجمه قرآن است. خواندن تفسیر قرآن نیز مرحله پنجم است که توجه به باطن و عمق قرآن است. در سوره محمد به تدبّر در قرآن تأکید شده است: «أَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا». چرا در قرآن تدبّر نمی‌کنند مگر بر قلب‌های آن‌ها قفل زده شده است؟ تدبّر از ریشه دُبُر است که منظور پشت هر چیز است. تدبیر یعنی ظاهر هر عمل را نگاه نکنیم و عاقبت آن را نیز ببینیم.

وی ادامه داد: همه این مراحل مقدمه عمل به قرآن است. عمل به قرآن است که ما را تربیت می‌کند و به انسان کامل نزدیک می‌کند. برای عمل کردن به قرآن ابتدا باید آن را خوب بفهمیم اما فهم بدون عمل مسئولیت می‌آورد. مسئولیت کسی که قرآن را می‌فهمد بیشتر از کسی است که به این مرحله نرسیده است. آنچه ما را مهدی‌گونه می‌کند عمل به قرآن است. اگر بخواهیم تمام خصوصیات کمالی امام زمان را در یک کتاب جمع‌آوری کنیم می‌شود قرآن. اگر قرآن را نیز بخواهیم در یک انسان پیاده کنیم می‌شود حجت الهی.

سید ابوالحسن مهدوی اضافه کرد: در سوره اسرا می‌گوید: «إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَم». قرآن ما را به راهی که استوارتر است دعوت می‌کند. راه اقوم همان اهل‌بیت هستند. در زیارت جامعه کبیره می‌گوییم: «أنْتُمُ الصِّراطَ الْأَقْوَم» که اشاره به همین آیه دارد. قرآن یک قانون اساسی است که اگر خوب اجرا کنیم به انسان کامل نزدیک می‌شویم. انسان کامل تجلی قرآن با تمام تفسیر و بطن آن است.

وی در پایان تأکید کرد: آیه 119 سوره توبه را خوب است به خط زیبا بنویسیم و در محل کارمان در جلوی چشم‌مان نصب کنیم تا هر مسئولی هرلحظه بداند با امام زمان است یا خیر؟ در این آیه می‌فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِین» که اشاره به دائم با امام همراه بودن دارد.

در بخش دیگری از ‌این برنامه گفتگوی مسعود دیانی با احمدرضا اخوت و وحید سهرابی‌فر درخصوص «قرآن و افسردگی» پخش شد.

احمدرضا اخوت در این گفتگو گفت: در تحقیقی واژگانی که در قرآن به مفهوم افسردگی نزدیک‌اند را از آیات قرآن استخراج کردیم. 6 سوره در این بحث شاخص هستند. البته این به این معنا نیست که فقط در این 6 سوره به افسردگی پرداخته شده است. در سوره غاشیه به بحث پوچی اشاره شده است. در سوره مطففین واژه «سجین» آمده که به حال بدی اشاره دارد که گویی انسان در حبس و زندان و تنگنا قرار دارد. در سوره فجر به واژه «هان» رسیدیم که در این سوره به‌صورت «اهانن» آمده است. همچنین در سوره طه به «معیشت ضَنک» و احساس بیم و تنگنا اشاره شده است که بیان شده فقدان ذکر خدا موجب آن می‌شود: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنْکاً».

این قرآن‌پژوه افزود: از آیات قرآن متوجه شدیم که حالات مختلف افسردگی در انسان مراتب دارد. مثلاً در سوره عبس به این پرداخته شده است که مقایسه کردن حال انسان را بد می‌کند. در سوره مطففین این‌که انسان تنها به فکر خود باشد و به فکر دیگران نباشد ریشه حال بد در انسان ذکر شده است. یا در سوره غاشیه عدم تفکر و داشتن نگاه پوچ به‌عنوان منشأ حال بد در انسان اشاره شده است. همچنین جزو ابرار نبودن یا مطفف بودن یکی دیگر از منشأهاست.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: بعد از انجام این پژوهش در عمل هم دیدیم که نکات مطرح شده در این دست آیات در افراد دچار افسردگی صدق می‌کند. حدود 1500 پرسشنامه در جوامع آماری مختلف بین گروه‌های سنی مختلف از 18 تا 40 سال توزیع شد و مشخص شد که منشأ حال بد افراد منطبق با همین موارد است.

احمدرضا اخوت سپس درباره راه‌حل‌های قرآن برای درمان افسردگی گفت: در سوره غاشیه خداوند انسانی که عملی انجام می‌دهد اما کار او به نتیجه نمی‌رسد را متوجه قدرت خداوند می‌کند و سعی می‌کند جهان‌بینی او را گسترش دهد. همچنین انسان را متوجه آخرت و عدم کافی بودن ملاک‌های دنیایی می‌کند. یا راه‌حلی که از سوره مطففین به دست می‌آوریم این است که انسان خودجانب‌داری را کنار بگذارد و حق دیگران را در نظر بگیرد و این نگاه انسان را به حرکت برای ادای حق دیگران وا‌می‌دارد که این کار حال انسان را خوب می‌کند. گاهی اوقات ما تصور می‌کنیم که اگر به حقوق دیگران بی‌توجه باشیم زندگی‌مان بهتر می‌گذرد درصورتی‌که قرآن می‌گوید این‌طور نیست و در همین دنیا دچار افسردگی می‌شویم.

وی همچنین عنوان کرد: نکته دیگری که در قرآن اشاره می‌شود ولایت ستیزی یا سر جنگ داشتن با صاحبان ولایت مانند پدر یا ... است که انسان در این صورت محکوم به افسردگی است. عدم توجه و بی‌اعتنایی به معنویت و عبادت و اطاعت خدا مانند نماز و ... افسردگی ایجاد می‌کند و گردش و تفریح را نمی‌توان جایگزین این خلأ کرد. چراکه این اعمال پس می‌رود و دوباره افسردگی مانند خوره به جان انسان می‌افتد. بی‌برنامگی و بی‌هدفی و احساس خواری هم نکات دیگر است. قرآن می‌گوید کسی که احساس بی‌چیزی می‌کند و خود را عبد خوب خدا نمی‌داند راهش این است که به یتیم و مسکین و ... توجه کند و رأفت و رحمت خود را به جوشش دربیاورد تا این احساس در او برطرف شود.

وحید سهرابی‌فر در ادامه گفت: بی‌معنایی در زندگی و این‌که انسان نمی‌داند از کجا آمده و به کجا می‌رود یکی از دلایل اصلی افسردگی است. از طرفی فاصله بین آنچه از زندگی در دنیا می‌خواهیم و انتظار داریم و واقعیت دنیا موجب ناکامی انسان می‌شود. توسعه جهان‌شناختی یکی از راه‌کارهای قرآن برای این مشکل است که به ما می‌فهماند جهان دیگری وجود دارد که بسیاری از خواسته‌های ما در آن جهان محقق خواهد شد. «إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِیَ الْحَیَوان». حیات اصلی آخرت است.

این دین‌پژوه افزود: قرآن در نظام ارزشی ما نیز تغییر ایجاد می‌کند. خواسته‌های متعالی و معنوی که با معیار مادی سنجیده نمی‌شوند را به ما معرفی می‌کند. باید میان زندگی دنیوی و اخروی تعادل ایجاد کنیم. همچنین قرآن به ما یادآور می‌شود که فلسفه زندگی در این دنیا آزمایش است و برای راحتی به این دنیا نیامده‌ایم. «وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْ‌ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرین». اگر بدانیم این سختی‌ها معنا دارد دچار افسردگی نمی‌شویم. محدود بودن دانش ما و این‌که گاهی چیزی را خیر تصور می‌کنیم درصورتی‌که شر ما در آن است هم نکته دیگر است. «وَ عَسى‌ أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً وَ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَ عَسى‌ أَنْ تُحِبُّوا شَیْئاً وَ هُوَ شَرٌّ لَکُمْ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُون».

در این برنامه همچنین یوسفعلی میرشکاک به قصه‌خوانی قرآنی از روی بخشی از کتاب «روض الجنان و روح الجنان» پرداخت. بررسی کارنامه قرآن‌پژوهی یوسف القرضاوی نیز بخش دیگری از قسمت 22 برنامه «سوره» بود. 

برنامه تلویزیونی «سوره» که به موضوع قرآن اختصاص دارد، در شب‌های ماه مبارک رمضان هر شب ساعت 22:45 دقیقه از شبکه چهار سیما پخش می‌شود. تکرار این برنامه نیز ساعت 17 می‌باشد.