حمایت از سوژه‌های ملتهب در جشنواره‌های دنیا، تنها مربوط به سینمای ایران نمی‌شود/ پخش‌کننده‌های ایرانی بدون هیچ حمایتی فیلم‌ها را به فستیوال‌های معتبر معرفی می‌کنند

الهه نوبخت، تهیه‌کننده مستند و پخش‌کننده بین‌المللی سینمای ایران، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: ما امسال موفق به کسب جایزه‌ای مهم در سینمای جهان شدیم و فیلم «شیطان وجود ندارد» محمد رسول‌اف جایزه بهترین فیلم جشنواره فیلم برلین را از آن خود کرد اما این موفقیت تنها مربوط به وجهه سیاسی فیلم نمی‌شود، من در سالن اکران فیلم حضور داشتم و دیدم 15 دقیقه تماشاگران این فیلم را تشویق کردند. قطعاً تشویق تماشاگران و نظر آن‌ها نقشی در موفقیت این فیلم ندارد اما این نشان از جذاب بودن موضوع این فیلم برای مخاطبان خارجی دارد.

نوبخت تصریح کرد: ما هر سال در جشنواره‌های معتبر دنیا موفقیت‌هایی به دست می‌آوریم اما اگر موفقیت را تنها در جشنواره‌‌های کن، برلین و ونیز دنبال کنیم باید بدانیم از رقابتی بزرگ و جدی صحبت می‌کنیم. آثاری از کشورهایی در این جشنواره‌ها حضور دارد که صاحب صنعت سینما هستند و برای سینمای ما که شاید شرایط ویژه و امکانات محدودتری دارد بضاعت سینمای ما چندان جوابگو نیست.

این پخش‌کننده بین‌المللی سینمای ایران در ادامه تصریح کرد: کارگردان‌های فیلم اولی که با بودجه محدود فیلم می‌سازند و امکانات چندانی ندارند برای دیده شدن نیاز به حمایت دستگاه‌های نظارتی دارند. از طرفی نمی‌توان با ساخت فیلم‌هایی تکراری انتظار داشته باشید که فیلم مورد پسند جشنواره‌ها قرار بگیرد؛ باید بدانیم جشنواره‌های دنیا به دنبال کشف مفاهیم جدید در کشور ما و سینمایش هستند و واقعیت این است که جشنواره‌های معتبری در آسیا هر سال منتظر حضور فیلم‌های ایرانی هستند.

او افزود: ما هر سال فیلم‌های بسیاری را به جشنواره‌های مختلف می‌فرستیم و در بخش‌های مختلف جشنواره‌های معتبر شاهد حضور فیلم‌های ایرانی هستیم. فیلم مستند من سال گذشته در جشنواره ونیز حضور داشت ولی حمایت و پیگیری خاصی از سوی رسانه‌های کشور شاهد نبودیم و هیچکس روند پیش‌روی فیلم‌های ایرانی برای راه‌یابی به جشنواره‌های مختلف را پیگیری نمی‌کند که بشود به ارزیابی درست و دقیقی درباره آن دست یافت.

نوبخت تصریح کرد: کشف استعدادها باید پیش از رسیدن به مراحل تولید صورت گیرد. فیلم‌ها باید حرفی مربوط به کشور خودمان بزنند، هر سال فیلم‌های بسیاری ساخته می‌شوند که انتظار بر دیده شدن‌شان در جشنواره‌ها از سوی عوامل آن وجود دارد اما واقعیت این است که نمی‌توان با آثار تکراری انتظار موفقیت در جشنواره‌ها را داشت و هر سال تنها چند فیلم سینمایی ساخته می‌شود که بتوان از آن‌ دفاع کرد.

او اظهار داشت: هر سال فیلم‌های بسیار خوب با قصه‌های شیرین، جذاب و تأثیرگذاری از کشور ما به جشنواره‌های مختلف ارائه می‌شود، ما همچنان مخاطبان خود را داریم و فستیوال‌های بسیاری هستند که از آثار سینمای ایران استقبال می‌کنند؛ پخش‌کننده‌های بین‌المللی تمام تلاش خود را برای موفقیت و معرفی فیلم انجام می‌دهند اما در نهایت فیلم‌ها هستند که باید حرف خود را بزند. جشنواره‌ای مثل برلین همواره به سینمای ایران توجه داشته و ما خودمان باید به بالا رفتن کیفیت تولیداتمان توجه داشته باشیم.

نوبخت درباره عملکرد پخش‌کننده‌های بین‌المللی فیلم در ایران گفت: بین 5 تا 6 کمپانی فعال در حوزه پخش بین‌الملل در ایران وجود دارد که بدون کمترین حمایت و البته انتقادهای غیرمنصفانه فراوان تمام تلاش خود را برای معرفی فیلم‌های ایرانی به جشنواره‌های مختلف می‌کنند و به نوعی از تمام ظرفیت موجود در این زمینه با وجود همه محدودیت‌ها استفاده می‌کنند.

او درباره نگاه مفهومی جشنواره‌های مختلف به فیلم‌های ایرانی گفت: این تصور وجود دارد که نگاه مفهومی به فیلم‌های ایرانی بیشتر است، به این معنی که اگر یک فیلم در دکوپاژ، بازیگری و به طور کل در فرم مشکلاتی دارد به دلیل مضمونی که دنبال می‌کند مورد توجه قرار می‌گیرد. من نمی‌توانم این موضوع را منکر شوم یا بپذیرم اما همیشه مفاهیمی وجود دارد که در دنیا بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند. مفاهیمی مثل حضور زنان، محدودیت‌هایی که در برخی کشورها وجود دارد، مسائل سیاسی و... در جوامع مختلف وجود دارد و در کشور ما هم اگر این موضوعات مطرح می‌شوند نباید از فیلمسازان انتظار داشته باشیم که چشمشان را روی آن‌ها بسته و دنبال نکنند. فکر می‌کنم شرایط ایران به دلایل مختلف در نگاه جشنواره‌های معتبر دنیا تأثیرگذار است، فیلم محصولی از دل جامعه و مردم است و این محصول وقتی قرار است مضمونی اجتماعی را مطرح کند حتماً نباید سیاسی یا سیاه‌نمایی باشد اما چون در بیان این موضوعات محدودیت‌های بیشتری وجود دارد شاید توجه به آن‌ها نیز بیشتر است وگرنه فیلم‌های خوبی از سینمای ایران در کشورها مختلف موفق ظاهر شده‌اند که هیچ سیاه‌نمایی یا مفهوم سیاسی در آن‌ها دیده نمی‌شود.

این تهیه‌کننده مستند در ادامه گفت: در حوزه سینمای مستند نگاه هنری جشنواره‌های مختلف به آثار بیشتر است و امیدوارم روزی نگاه هنری بر نگاه مفهومی به سینمای ایران غالب شود. به هر حال باید این موضوع را نیز مدنظر داشته باشیم که تا فیلمی کیفیت لازم را نداشته باشد جشنواره‌ها به آن توجهی ندارند؛ پس از کیفیت لازم در ساختار است که جشنواره‌ها به سراغ کشف موضوعات و دغدغه‌ها می‌روند؛ انتخاب موضوعات و دغدغه‌های ملتهب تنها مربوط به ایران نمی‌شود و به نوعی همه جشنواره‌ها به دغدغه‌های مردم کشورهای مختلف که در فیلم‌هایشان بیان می‌شود توجه دارند.

او افزود: فستیوال‌های معتبر دنیا در جهان امروز به دنبال مسائل روز و دغدغه‌های جوامع مختلف هستند که به سینمایی‌ترین حالت ممکن باید بیان شوند. در جشنواره برلین پس از نمایش «شیطان وجود ندارد» جلسه‌ای داشتم که آن‌ها هم به طرح دغدغه‌ای فیلمساز در فیلمش داشته توجه داشتند و موضوع فیلم مورد توجه آن‌ها قرار گرفته بود اما نباید صرفاً مطرح کردن دغدغه‌ها را راهی ساده برای رسیدن به جشنواره‌های معتبر دانست، فیلم‌های بسیاری ساخته می‌شوند که از این ویژگی‌ها برخوردار بوده اما مورد توجه قرار نگرفته‌اند. هر فیلمساز برای رسیدن به اعتبار بین‌المللی راه خود را انتخاب می‌کند و من فیلمسازانی را می‌شناسم که مدت‌هاست فیلمی نمی‌سازند چرا که می‌خواهند از جنجال فاصله گرفته و مسیر دیگری برای رسیدن به فستیوال‌های معتبر دنیا انتخاب کرده‌اند.