آغاز پروژه حفاظت پیشگیرانه فرش‌های نمایشی موزه ملت

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا ؛ این پروژه با همکاری متخصصان حوزه‌های مختلف اعم از استاد مرمت فرش دانشگاه هنر کاشان و دانشگاه هنر اراک اقای محمد حسین سیف و همکاری مطالعاتی شناسایی فون حشرات تخریبی در فرشها توسط کارشناسان واحد تحقیقات و کنترل عوامل بیولوژیکی آسیب‌رسان میراث استان یزد و مجموعه فرهنگی تاریخ سعد‌آباد از تاریخ ۱۶ تیر ماه در محوطه ضلع شرقی کاخ موزه ملت با نظارت کمیته مدیریت بحران و حفاظت پیشگیرانه اداره کل موزه‌ها شروع به کار کرد.

ویژگی متفاوت چیدمان آثار در کاخ_موزه‌ها با موزه‌ها که بر اساس اسناد تاریخی بوده و نه بر اساس شیوه نمایش در یک ساختمان موزه،

هم امر مدیریت حفاظتی و حفاظت پیشگیرانه را برای کارشناسان حفاظت و مرمت سخت‌تر کرده است.

بنابراین در بسیاری از موارد ارائه روش‌های حفاظت پیشگیرانه برای کنترل دما و رطوبت، فیلتر کردن نورهای دارای یووی اعم از منابع طبیعی (نور خورشید) و یا منابع نور پردازی، فیلتر و تصفیه هوای فضاهای نمایشی و مخازن از ذرات، گرد و غبار و آلاینده‌ها و آلودگی‌های بیولوژیکی و بسیاری از موارد مورد نیاز سلامت یک موزه و آثارش بسیار پیچیده‌تر و نیازمند به خلاقیت علمی است که افزون بر حفظ چیدمان تاریخی، اجرای کلیه موارد استاندارد مذکور به لحاظ بصری هم باید خدشه‌ای در فضاهای نمایشی ایجاد نکند.

این موارد در مورد حفاظت پیشگیرانه فرش‌های کاخ موزه‌ها حفاظت‌گران را با مشکلات فراوانی برای نگهداری مطابق با اصول علمی حفاظت مواجه کرده است.

ورود حشرات مختلف تغذیه کننده و مواد کراتینی مانند بید تا سایر آلودگی‌های بیولوژیکی و ذرات و گرد و غبار و آلاینده‌ها از سری مشکلات نگهداری با اصول علمی است.

 از این رو یکی از بهترین روش ها انجام حفاظت پیشگیرانه مختلف و پیوسته اعم از: غبار روبی‌ها با دستگاه‌های غیر تخریبی با قابلیت کنترل میزان مکش و دارای دهانه‌ای نرم، فیلترینگ دریچه‌های کانال‌های هواساز برای ممانعت از ورود ذرات آلاینده، گرد و غبار و تخم حشرات و حشرات، استفاده از لامپ‌های اس ام دی یا ال ای دی به دلیل نداشتن پرتو یو وی در مقیاس تخریبی، نظافت علمی کف موزه‌ها، ایجاد بستر مناسب واسطه بین کف و فرش‌های نمایشی مانند پارچه‌های سفید که علاوه بر بالا بردن قدرت پایش به دلیل نشان دادن سریع آلودگی‌های مختلف مثل حشرات و گرد و غبار نقش موثری دارند، ایجاد بالشتکهای واسطه بین فرش‌ها و پایه‌های میزها، مجسمه‌ها و کلیه سطوح آثاری که روی این فرش‌ها در حال نمایش هستند، آموزش نظافت غیر آسیب‌رسان در موزه‌ها به گروه خدمات، کنترل و پایش دوره‌ای کارشناسان حفاظت و مرمت از آثار مذکور و بسیاری موارد که یکی از این روش‌ها انجام عملیات هوادهی،  غبارروبی، آسیب‌شناسی تخصصی و توقف روند آسیب‌های ایجاد شده در فصول مناسب گرم مانند تابستان در فضای باز با لحاظ تدابیر مناسب است.

پروژه حفاظت پیشگیرانه فرش‌های نمایشی موزه ملت در نیمه دوم تیر ماه شروع به فعالیت کرده است.

این مرحله از امر حفاظت پیشگیرانه در تکمیل کلیه موارد مذکور است که در طول سه سال گذشته با همکاری مسئولان و امنای اموال این مجموعه‌ها انجام شده است.

در تاریخ ۱۸ تیرماه ۹۹ در راستای پروژه حفاظت پیشگیرانه فرش‌های نمایشی موزه ملت، فرش تالار انتظار بزرگ کاخ موزه ملت که از  سفارشات رضا شاه در قرن ۱۴ ه.ق به کارگاه عبدالمحمد عمواوغلی از تولید کنندگان به نام در مشهد با ابعاد ۱۰.۹،۸ (۹۸ متر مربع) و رج شمار ۶۰  با طرح گلدانی و تار و پود پنبه و پرز پشم دستریس و رنگرزی گیاهی بود از تالار خارج در محوطه انتخابی کاخ موزه ملت منتقل و به آسیب شناسی بیولوژیکی و مستند نگاری میکروسکوپی با لوپ های مخصوص و سپس پاکسازی و غباررویی دستگاهی ،پاکسازی آثار لک‌ها و آلودگی‌های مختلف و شستشو دستگاهی با دستگاه‌های تخصصی توسط اساتید مرمت فرش و استحکام بخشی ریشه‌های از هم گسیخته و همچنین مرمت نقطه‌ای بخش‌های آسیب دیده برای کنترل گسترش آسیب توسط اساتید مرمت فرش انجام و در مرحله آخر، رول کردن پس از بین رفتن رطوبت اندک ایجاد شده در روش شستشو دستگاهی فرش و پایان استحکام بخشی‌ها و مرمت‌های کنترل کننده و متوقف کننده روند آسیب روی تکیه‌گاه استوانه‌ای همراه با روکش پارچه‌ای و انتقال به فضای اصلی تالار انتظار بزرگ در همان روز توسط تیم آموزش دیده با نظارت کارشناسان و متخصصین حفاظت و مرمت انجام شد.

 همچنین پس از انتقال مجدد فرش به تالار انتظار بزرگ موارد تکمیلی حفاظت پیشگیرانه نمایشی مانند پاکسازی و ضدعفونی کف، ایجاد بستر پارچه‌ای سفید در کف فضای نمایشی، قرار دهی بالشتک‌های مربع ۵ سانتی حاوی مواد دور کننده بید، باز کردن فرش‌ها، قرار دهی بالشتک‌های چرمی بین پایه و سطوح آثار نمایشی و فرش‌ها نیز صورت گرفت، این اتفاق چند سال یکبار به تشخیص اداره موزه‌ها و واحد حفاظت و مرمت کاخ‌ها در تیرماه و مردادماه به علت وجود آفتاب و نبود رگبار و بارندگی صورت می‌گیرد.

خبرنگار: مینو کفیل