کتاب «موسیقی عاشورا» منتشر شد

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، وقتی که دهه عاشورا آغاز می‌شود، همه ما، بی‌توجه به این‌ که میزان تعهد و تقیّد و صاحب قدمی‌مان چقدر است، گوش جان به نوحه‌هایی می‌سپاریم که در رثای سرور شهیدان حسین بن علی(ع) خوانده می‌شود، و حتی با آن‌ها دم می‌گیریم و ترجیع‌‌بندها را تکرار می‌کنیم. این گونه مراثی که همگی به کمک موسیقی و در دستگاه‌ها و مقام‌های موسیقایی بیان می‌شود، از کودکی در ضمیر ناخودآگاه ما نقش می‌بندند و در تمامی عمر، همراه و در یاد ما باقی می‌مانند. همه می‌دانند که نقش صدای خوش، الحان خوش‌نوا، اجرا و آواز استادانه، کلمات دلکش و گویا و حتی سازهای مناسب، در سهیم کردن شیفتگان و عاشقان سرور شهیدان بسیار حائز اهمیت است. زیرا اگرچه شیعیان به خودی خود نسبت به حسین بن علی(ع) ارادت خاصی دارند، ولی روضه‌خوانی و نوحه‌خوانی‌های مناسب به‌ بروز و ظهور این احساسات عاشقانه بسیار کمک می‌کند. کتاب موسیقی عاشورا نوشته تورج زاهدی است که به همت پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی توسط انتشارات سوره مهر در سال ۱۳۸۸ منتشر شده است.

این کتاب، اثری پژوهشی و تحقیقی درباره نواها و نغمه‌های مورد استفاده در روز عاشوراست. مؤلف آن تحقیقات جامعی درباره روضه‌خوانی، نوحه‌خوانی و تعزیه انجام داده و به اهمیت استفاده از موسیقی سنتی و محلی در موسیقی مذهبی اشاره می‌کند.

موسیقی عاشورا شامل یک مقدمه با عنوان نگاه تاریخی و مطالبی با سرفصل‌های موسیقی مذهبی،‌ نقدی بر قطعه عاشورا برای پیانوی تنها؛ اثر جواد معروفی، پی‌نوشت‌ها، نت‌ها و همچنین منابع برای عاشورا و موسیقی است.

زاهدی در بخشی از فصل موسیقی مذهبی نوشته است:

هنر روضه‌خوانی به دلیل ارتباط تنگاتنگی که با شهادت امام حسین(ع) دارد، همیشه توسط اهل منبر و موعظه اجرا می‌شود. همچنین از آن‌جا که اجرای هنر روضه‌خوانی به هنر آوازخوانی بستگی تام دارد، اهل منبر می‌کوشند که هنر آوازخوانی و به تبع آن، همه گوشه‌های ردیف آوازی موسیقی ایران را فرا بگیرند تا در اجرای این هنر، کاملاً موفق از عهده برآیند و تأثیر بیشتری بر شنونده بگذارند. پیرو این خواسته، اهل منبر به هنر موسیقی روی می‌آورند و به آموختن گوشه‌های پیچیده ردیف آوازی ایران اقدام می‌کنند. بنابراین لازم می‌آید که آن‌ها به گونه‌ای حرفه‌ای(نه لزوماً در حد آوازخوانان حرفه‌ای ایران) بر هفت دستگاه و پنج آواز موسیقی اصیل که روی هم رفته دوازده لحن(یا مایه و مقام) را در موسیقی ردیفی و دستگاهی تشکیل می‌دهند، تسلط یابند.

گفتنی است؛ تورج زاهدی متولد ۱۳۳۷ در خوزستان است که از کودکی به ادبیات داستانی علاقه‌مند شده و از طریق نشریاتی مانند «اطلاعات کودکان»، «کیهان بچه‌ها»، «اطلاعات هفتگی»، «سپید و سیاه»، «امید ایران» و... با مطبوعات ارتباط یافت. اولین نوشته‌هایش که از خوزستان برای مطبوعات ارسال می‌شد، در حیطه نقد فیلم بود. حوالی سال ۱۳۵۴ به تهران آمد و رسماً با مطبوعات کشور به همکاری پرداخت. اولین سمت رسمی‌اش در نویسندگی در هفته‌نامه تماشا بود و پس از آن به عنوان دبیر صفحه موسیقی مشغول به کار شد. او پس از وقوع انقلاب، اولین نویسنده‌ای بود که در مورد موسیقی به طور جدی مطلب نوشت و به این ترتیب نقد کاست را در ایران بنیان گذاشت. «تصرف»، «نشانه‌شناسی موسیقی فیلم»، «دعوت به ماوراء»، «سینمای معناگرا در ایران» و «مرشدی از عالم غیب» از جمله آثار زاهدی است.

کتاب «موسیقی عاشورا» در ۱۳۶ صفحه با شمارگان ۲۵۰۰ نسخه در سال ۱۳۸۸ به همت پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی توسط انتشارات سوره مهر و با طرح جلدی از محمود حسینی منتشر شده است.