به قلم سیده حلیمه موسوی؛
نگاهی به کتاب «خلیج فارس از گذشته تا حال»
محمود نوروزی محقق، پژوهشگر حوزه‌ی تاریخ، جغرافیا، فلسفه و دین،استاد دانشگاه تهران و نویسنده کتاب«خلیج فارس از گذشته تا حال» به بیان خلیج همیشه فارس و تحولات پیشین و وضعیت کنونی آن پرداخته و در جستجوی اسناد مهم تاریخی در این مجموعه، خلیج فارس را جزو شناسنامه‌ی ایران و ثروت ماندگار آن بیان می‌کند.
به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، سیده حلیمه موسوی پژوهشگر در مطلبی به تحلیل کتاب «خلیج فارس از گذشته تا حال» پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:
خلیج همیشه فارس نقشی زرّین بر پیکر ایران، نیلگون و روان، درخشان و جاودان..
از گرانیّ و بهایش دنیا را محو تماشای خود کرده است.
تاریخ می‌دید و می‌نوشت طبیعت وسعتی از خاک دارد و آب، گاه آبها بودند که بر خاک هویت می‌بخشیدند. در رسم روزگار هم فتوحات و محدوده‌ها بالندگی و گاه هم سرافرازی می‌آفرید و در این سیر خلیج‌همیشه‌فارس در تاریخ ایران‌زمین همچنان ماندگار است.
مرواریدی که در صدف خود گوهرهای ارزشمند چون محورها‌ی مواصلاتی سه قاره اروپا، آفریقا و آسیا دارد.
محمود‌نوروزی مجموعه‌ای در قالب کتابی کامل و جامع به نام«خلیج فارس از گذشته تا حال» را قلم فرسایی نمودند و در این سیاحت تاریخی، سیاسی، اجتماعی و جغرافیایی خود مخاطبان را در سفرهای گوناگون زمانی و مکانی به خلیج‌همیشه‌فارس برده است. تلاش‌های تحسین‌آمیز و فراوان استاد گویای شناسنامه‌دار بودن خلیجی است که مدعیانِ در کمین نشسته از دور خواهان تصاحب نام،آب و سواحلش بوده‌اند و از هیچ ترفند و موضعی دریغ نکرده‌اند اما خداوند‌متعال این میراث ارزشمند را از دیرباز جزو جداناشدنی و لاینفک ایران اسلامی نموده و هیچ چشم حسود و طمعکاری نتوانست نیرنگ خود را کارساز کند.
در اصل نویسنده کتاب به اسناد و هویت جهانیِ خلیج‌همیشه‌فارس هویتی دوباره افزوده است‌ـ‌تا از طرفی هرگونه سؤال و شبه ای از جانب غارتگران سابق تاکنون و بعدها بر سرزمین ایران برای توطئه سازی‌ها در ربودن هویت، مالکیت ثروت و یا حتی تصاحب آن در سر بپروراند پاسخی قابل اطمینان بگیرند و به همه میهن پرستان هم دلگرمی و آگاهی بیشتر بدهد.
در این اثر گرانقدر بالغ بر صد منبع موثق تاریخی ذکر نمودند و بر آن بوده تا هویت ملی و ایرانی‌ـ خلیج همیشه فارس و جزائر متعلق به ایران‌اسلامی را بازگو کند و زیبا و دقیق تورق‌هایی این‌چنین را در یک جا فراهم آورده است.
این کتاب ابتدا از وضعیت جغرافیایی، رودها وجه تسمیه خلیج‌فارس تا تاریخ پیشین و اصالت دیرین، استعمارگریهای متعدد در طول تاریخ ستم‌ها و مقاومت‌ها از قبل از میلاد تا بعد از زمانیکه تجهیزات دولت‌ها هنوز صنعتی نبوده و تردد بازرگان نیازمند تدبیر و تفکر پیدایش مواصلاتی‌ها بودـ تا تجّاری که خواهان تصاحب ثروت عظیمی از خلیج‌فارس اعم از صید و صیادی، استخراج منابع گران نفت و گاز و بهره‌وریهای تجاری غیرتجاری و حتی سیاسی از راه تردد و استراتژیک منطقه سخن به میان آورده است.
همچنین به چگونگی و احداث این راه‌ها پرداخته که اعم از بوجود آمدن شهرهای ثروتمند در حاشیه خلیج‌فارس از برکت وجود این خلیج عبارتند از: راه مروارید‌ـ راه ادویه و بخور و راه ابریشم که سودهای کلان جهانی دربرداشت تا استعمار ایران از سوی کشورهای انگلیس خبیث و آمریکای غاصب با مقاصد شوم و استقامت خلیج‌همیشه‌فارس و سواحل آن در برابر این همه نابرابریها که هنوز این یادگار عظیم را در شناسنامه ایران‌زمین درخشان‌تر نشان می‌دهد.
نویسنده در حاصل تلاش و گردآوریِ تحقیقات خود از این کتاب به ذکر نام جزایر خلیج‌فارس، بندرها ساکنین اطراف و نحوه زندگی آنها و گاه آداب و رسوم همچنین منابع‌معدنی تا چگونگی ایجاد این ثروت های طبیعی و استخراج این گنجینه‌هاپرداخته است که در جایی از کتاب آمده است غنی‌ترین ذخایر و میدان‌های نفتی جهان در خلیج‌فارس است و جزئیات و ارقام آن برآورد63درصد کل ذخایر نفت و گاز جهان را رقم زده است تا ذخایر دیگر در حاشیه خلیج‌فارس و جزایر آن اعم از سنگ‌آهن،زغال‌سنگ، خاک‌سرخ، نمک، گوگرد، سرب، طلا نقره و اورانیوم و غیره نام برده است که ذخایر ارزشمندایران را مطلوبتر بیان کردند و برخی از مواد که جنبه استراتژیک دارند را در صورت بهره‌برداری مطلوب در بازارهای جهانی مورد طرح و ارائه می‌دانند که مهمترین آنها پس از نفت و گاز از لحاظ کمیت ذخایر مس عنوان کردند که بیش از دو‌و‌نیم میلیارد تن سنگ مس دارد.
آنچه سلیقه و انتخاب استاد را در این اثر زیباتر نموده است و سندیت کتاب را مطلوبتر کرده آوردن نقشه‌های تاریخی و قدیم تاکنون در تحولات وضعیت خلیج‌فارس است و جالب اینجاست که استاد از نقشه هایی نام و رسم برده‌اند که از منابع شناسنامه ای غیر ایرانی است و مدعی بودند که خلیج فارس متعلق به ایران است.
در کتاب به آیین و رسومات، اقوام، اهمیت همجواری خوزستان و سهم عمده‌ی آن، دین و فرقه‌های مذهبی که اغلب آن اسلام است از نام بردن مشاهیر بزرگ خلیج‌فارس که صاحب سبک و اثر بودند سخن به میان آورده است.
نویسنده در گردآوری این مجموعه مهم ،پایدار و جستجو در احوال خلیج‌فارس از گذشته تا کنون ، پرداختن به شگفتی ها و این ثروت های عظیم الهی برآنست تا در حفظ و صیانت آن کوشید و لطف خداوند متعال را سپاسگزاری نمود.
از برخی مجموعه آثار دیگر این نویسنده معاصر می‌توان در زمینه‌های مختلف به پژوهشی درباره دریای‌خزر، تصحیح هشتاد روز به دور دنیا ترجمه فروغی، سبک شناسی شعر فارسی، دو مجموعه قصه ، قصه ناشناس و خزان سپید و دیگر آثار نفیس نام برد.
بجاست با این مجموعه بی نظیر از «خلیج فارس از گذشته تا حال» همراه شده و از آن بهره جست.
نظر شما
اخبار برگزیده
پرونده ویژه
