همه ایرادها در دیالوگ‌نویسی به نویسنده مربوط نمی‌شود / بسیاری مواقع دیالوگ‌ها در هنگام ضبط عوض می‌شوند و نویسنده نقشی در آن ندارد

محمد محمود سلطانی فیلمنامه‌نویس تلویزیون در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: کاراکتری که در قصه ما وجود دارد، هویتی که دارد، جایگاه اجتماعی‌اش و مسائل مختلف تعیین‌کننده لحن، ادبیات، جملات و به طور کل شکل حرف زدنش هستند.

سلطانی خاطرنشان کرد: رفتار کاراکتر و شخصیتی که دارد به شناسنامه او مربوط می‌شود و شناسنامه یک کاراکتر به سطح تحصیلات، محل زندگی، شغل و طبقه اجتماعی مربوط است. به عنوان مثال قطعاً یک پزشک دایره لغاتش حتی در خارج از محیط کار با کارش مرتبط است و اگر یک فیلمنامه‌نویس به این نکات ریز توجه داشته باشد قطعاً رفتار و گفتار کاراکترهای قصه‌اش منطقی‌تر می‌شوند.

او افزود: وقتی دیالوگ‌ها بر پایه اصول دیالوگ‌نویسی نوشته باشند و لحن و شکل صحبت‌ کردن نویسنده در آن‌ها دخالت نداشته باشد، قطعاً مخاطب با ادبیات متفاوتی در اثر مواجه است به طوری که هر کاراکتر به شکلی مربوط با شخصیت خودش صحبت می‌کند اما اگر اینگونه نباشد همه کاراکترها شبیه به هم حرف می‌زنند.

نویسنده مجموعه تلویزیونی «از سرنوشت» خاطرنشان کرد: در دیالوگ‌ها ما اصطلاحی به نام نشت دیالوگ داریم. فرض کنید یک نفر متعلق به خانواده‌ای است که پدر و مادر یک سری کلمات خاص به کار می‌برند، این کلمات کم‌کم به کلمات این افراد تبدیل می‌شوند و به یادگار می‌مانند. این کلمات را نشت دیالوگ می‌دانیم که به واقعی‌تر شدن کاراکترها کمک می‌کند. در واقع هرچقدر که نویسنده به ظریف‌کاری‌های لازم دقت کند و مهندسی دقیق‌تری در دیالوگ‌نویسی داشته باشد طبیعتاً با فیلمنامه‌ای اصولی‌تر با ساختاری قوی روبرو هستیم.

سلطانی در ادامه گفت: درام چکیده‌ واقعیت است و در آن باید دیالوگ‌های بی خاصیت حذف شود. دیالوگ وظیفه شخصیت‌پردازی، اطلاعات‌دهی، پیشبرد قصه و ایجاد ریتم دارد و اگر دیالوگ چنین کارکردی نداشته باشد قطعاً فیلمنامه دچار اشکال است.

این نویسنده درباره نقش بازیگران در دیالوگ‌هایی که مطرح می‌شوند، اظهار داشت: برخی بازیگران به دیالوگ‌ها لحن خود را تزریق می‌کنند که هیچ ربطی به فیلمنامه‌نویس ندارد، این لحن در مواقع اندکی خوب است و برخی مواقع بسیار آسیب‌زننده است. به عنوان مثال خسرو شکیبایی همیشه لحنی به دیالوگ‌ها می‌داد که بسیار دلنشین و جذاب بود. در چند سال اخیر که سریال می‌بینم این نکات ریز در دیالوگ‌نویسی در برخی آثار رعایت شده و برخی آثار نیز آن را رعایت نکرده‌اند. به هر حال باید بپذیریم که دستمزد نویسنده‌ها بسیار اندک است و آن‌ها نمی‌توانند تمام تمرکز خود را روی یک کار بگذارند و باید بپذیریم که همه ایرادها به نویسنده‌ها مربوط نمی‌شود و خیلی وقت‌ها دیالوگ‌هایی که نویسنده نوشته در اجرا بسیار تغییر می‌کند و فیلمنامه‌نویس هیچ نقشی در آن ندارد.