کتاب نخوان‌ها را در هفته کتاب با کتاب آشتی بدهیم

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، مریم بصیری (نویسنده و دبیر علمی چهاردهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد) در گفت‌وگو با ستاد خبری بیست‌ونهمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، اظهار کرد: یکی از موهبت‌هایی که خداوند به بشر اعطا کرده است توان خواندن و نوشتن است تا به فراگیری علم اقدام کند و قلم آموزش به دست گیرد؛ تا جایی که روزی خود مربی دیگران شود و اندوخته‌هایش را منتقل کند و زکات علمش را بدهد.

وی با بیان این که نویسنده‌ آگاه با قلمی که به دست می‌گیرد و کتابی که می‌نویسد دنیایی را دگرگون می‌کند، گفت: درواقع کتاب‌ها سخن می‌گویند و خواننده را با خود همراه می‌کنند. باید گوش‌مان تیز باشد و صدای دلنواز کتاب‌ها را بشنویم. مثل یک نویسنده یا شاعر که خواننده‌اش را در قایق کلمات موزون، مخیل و مقفّی در دریای شعر و ادب بر روی موج‌های خیال رها می‌کند؛ تا مخاطب راه خود را بیابد و سپس پله‌پله از نردبان تعالی بالا برود و به سرمنزل مقصود برسد. قلم‌ها آمده‌اند تا هدایت کنند و تشویش ذهنی خواننده را به تثبیت و آرامش فکر مبدل کنند. قلم‌ها آمده‌اند تا علم پیشرفت کند. آمده‌اند تا ما در جهل مرکب نمانیم و با جوهر و مرکب قلم، بر دانش خود اضافه کنیم.

در هفته کتاب حداقل روزی یک صفحه کتاب بخوانیم

نویسنده کتاب «پشت صحنه‌ یک رویا»، تصریح کرد: حال با توجه به عظمت قلمی که خداوند در قرآنش از آن نام برده است و عظمت کتابی که برای افزایش درک و دانش ما مکتوب شده است؛ یک هفته توجه ویژه به کتاب، کم‌ترین کاری است که از دست هر یک از ما برمی‌آید. همگی این یک هفته را پاس بداریم و به احترام قلم حداقل روزی یک صفحه کتاب بخوانیم.

او اذعان داشت: تبلیغ شعارهای خاص هفته کتاب همراه با انواع فعالیت‌های فرهنگی و ادبی مراکز مختلف و برگزاری نمایشگاه کتاب و... در سطح شهرهای کشور و رسانه‌ها خیلی خوب است. البته به نظرم این مراسم و فعالیت‌ها تنها برای قشر کتابخوان تا حدی جذاب است و برای برخی که شاید اصلاً نمی‌دانند هفته‌ای به این اسم در تقویم وجود دارد، قابل توجه و جذاب نیست.

وی افزود: علاوه بر حفظ قشر کتابخوان فعال، باید تلاش کنیم افرادی را که با کتاب قهر کرده‌اند، دوباره آشتی بدهیم و به تعداد کتابخوان‌های کشور اضافه کنیم. کار سخت و مهم آن است کسی را که به خواب رفته و خود را بی‌نیاز از کتاب می‌داند از خواب بیدار کنیم و بگوییم؛ علت اینکه خود را محتاج مطالعه نمی‌داند، همان کتاب نخواندن است؛ که اگر بخواند، خواهد فهمید هر چه می‌خواند کم‌تر می‌داند. همین می‌شود که هر روز بیشتر شیفتة مطالعه می‌شود.

کتاب‌های غیرمفید می‌تواند موجب کتاب گریزی شود

دبیر علمی چهاردهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد با اشاره به شعار امسال هفته کتاب با عنوان «جای خالی را با کتاب خوب پر کنیم»، گفت:  می‌توان کتاب را به نوعی در جاهای خالی کارهای نشده در عرصه هنر و ادب، دین، اقتصاد، سیاست و... گذاشت و ثمره‌اش را هم دید. البته یادمان باشد که به کتاب خوب اشاره شده است و همه باید بتوانیم کم‌کم متوجه خوب بودن یک کتاب بشویم. متاسفانه در کنار نویسندگان و ناشران خوب؛ برخی افراد در زمینه‌های مختلف علمی و ادبی، آثار بی‌کیفیتی را تولید می‌کنند و یا سفارش می‌دهند تا کسانی که توانایی خاصی هم ندارند، برای آن‌ها کتاب بنویسند. سپس پولی به ناشر غیرتخصصی می‌دهند تا آن کتاب را برایشان چاپ کند و به عشق نویسنده شدن‎شان برسند. در حالی که آن کتاب غیرمفید می‌تواند با محتوای ناسالم و یا غیرعلمی‌اش موجب کتاب‌گریزی عده‌ای بشود و برخی همه کتاب‌ها را پوچ و بی‌محتوا قلمداد کنند و بهانه‌ای برای کتاب‌نخواندن داشته باشند. جدای از برنامه‌های هرسالة وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ادارات تابعه و... در هفته کتاب باید روی تفکر و احساس کمبودهای‌مان متمرکز شویم تا کتاب جایگاه سابقش را بیابد.

وی تاکیدکرد: به نظر من مهم‌ترین نکته، احساس نیاز ما به کتاب است. اگر کسی حس کند می‌تواند بدون کتاب زندگی کند و به آن احتیاجی ندارد؛ به همین راحتی نمی‌توان به راهش آورد. همه افراد در شکل‌های مختلف مشکلات خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی و... دارند؛ اما این دلیل نمی‌شود با کتاب‌نخواندن به مشکلات فرهنگی‌مان هم اضافه کنیم.

این داستان‌نویس مطرح کرد: چه اشکال دارد یک روز تاکسی دربستی نگیریم؛ یک روز پیتزا نخوریم؛ یک روز جوراب نخریم و... در عوض پولش را بدهیم یک کتاب بخریم. می‌شود با تحمل کمی مرارت در بین بقیه خریدهای خانه، کمی هم برای غذای فکر و روح و آرامش اندیشه خودمان، پول کنار بگذاریم.

وی افزود: حتی اگر درآمد زیادی نداریم و نمی‌توانیم مدام کتاب بخریم؛ حداقل سالی یک‌بار و در طول هفته کتاب، دو سه ساعتی را اختصاص بدهیم به سرزدن به کتابفروشی‌ها. موضوعات و عناوین کتاب‌ها را نگاه کنیم. ببینم اوضاع و احوال کتاب و نشر و علم و ادب در چه حال است. مشام‌مان را به بوی کاغذ و کتاب آشنا کنیم و حداقل بعد از یک‌سال، یک کتاب هم بخریم.

بهانة گرانی کتاب و نداشتن فرصت مطالعه در اغلب موارد واهی است

او همچنین تصریح کرد: می‌توانیم یک روز این هفته در مدرسه، دانشگاه، مسجد، پارک و یا هر جای دیگر، چند نفر از دوستان‌ و همسایگان را دور هم جمع کنیم و درباره کتاب و بهترین آثاری که خوانده‌ایم با هم حرف بزنیم. می‌توانیم در یک مراسم رونمایی کتاب و یا یکی از جلسات حضوری و مجازی هفته کتاب شرکت کنیم. می‌توانیم برای بچه‌ها کتاب بخوانیم و بخواهیم، آن‌ها هم برای ما کتاب بخوانند تا به اهمیت مطالعه، بیشتر پی ببرند. می‌توانیم یک صفحه از کتاب آینده‌مان را بنویسیم. می‌توانیم کتاب‌های شخصی‌مان را به هم امانت بدهیم و به هم قول بدهیم هفته‌ای، ماهی، حداقل یک کتاب بخوانیم.

دبیر علمی چهاردهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد، اظهارداشت: مهم‌تر از همه می‌توانیم با کتابخانه‌های محله و شهرمان آشتی کنیم. کتاب‌نخواندن به دلیل گران‌بودن کتاب، اصلاً بهانه خوبی نیست. گرانی برای تمام اقلام و خدمات است و فقط مختص کتاب نیست. در حال حاضر حتی اغلب روستاها هم در حد خود کتابخانه ثابت و سیار دارند. کتابخانه را خانه دوم خود بدانیم؛ خانه‌ای که در آنجا می‌توانیم بدون هزینة خرید کتاب، با انواع کتاب‌ها به رؤیاهایمان برسیم و پاسخ سؤال‌هایمان را بیابیم و حتی فارغ از مشکلات زندگی، به دنیای اطراف سرک بکشیم و در تجربیات زندگی دیگران شریک شویم.

وی افزود: بهانه نداشتن وقت هم، اصلاً بهانة خوبی نیست. همة ما بدون اینکه حواسمان باشد ساعت‌ها جلوی تلویزیون نشسته و بدون تماشای برنامه‌ای خاص، فقط کانال عوض می‌کنیم و یا گوشی‌همراه به دست در اینترنت هستیم و به پیام‌رسان‌ها سرک می‌کشیم و یا مشغول کارهای بیهوده هستیم. آیا نمی‌شود فقط نیم‌ساعت از این اشتغال‌های کاذب را کم کرد و کتاب خواند؟ آن‌هم در زمان‌های مرده که مانع کار اصلی‌مان نشود!

بصیری با اشاره به اینکه بهانة گرانی کتاب و نداشتن فرصت مطالعه در اغلب موارد واهی است، اظهار کرد: مشکل تغییر سبک زندگی و فرهنگ عمومی است. همه فکر می‌کنیم، همه‌چیز را بلد هستیم و اگر نباشیم هم در عرض چند دقیقه در اینترنت یک مطلب سطحی و حتی بدون پایه علمی و صحیح را می‌خوانیم و عالم می‌شویم و درباره هر چیزی اظهارنظر می‌کنیم. باید یادمان باشد اقیانوس وسیع و کم‌عمق فضای مجازی هرگز نمی‌تواند ما را از رفتن به سر چاه عمیق کتاب بازدارد. همه ما تشنه دانستن هستیم و این امر میسر نمی‌شود مگر با خیمه‌زدن بر سر چاه آب زلال و گوارای کتاب.