کنار رفتن دولت و مقابل هم قرار گرفتن هنرمند و مردم

مسعود دلخواه نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری برنا، اظهار داشت: سه عامل هنرمند، مردم و دولت در رشد و تعالی یا افت و رکود هنر تأثیرگذار هستند. هنرمند طبق نیازهای جامعه، شرایط و قوانین اثرش را تولید می‌کند و مردم باید حس کنند هنری که شاهدش هستند آینه بازتاب دهنده خواسته‌هایشان باشد تا از آن حمایت کنند و دولت در حیطه هنر وظیفه فرهنگی مهم و سنگینی دارد که در واقع مربوط به بحث حمایتی می‌شود و باید از هنرمندان حمایت کند.

دلخواه خاطرنشان کرد: کسانی که بخشی از بار فرهنگی کشور را به دوش می‌کشند نیاز به حمایت دولت دارند و تنها یک وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی توان برآمدن از پس تمام فعالیت‌های هنری را ندارد و هنرمندان و گروه‌های هنری مردم نهاد نیز باید در حمایت از هنر کشورشان نقش داشته باشند تا جایگاه فرهنگ و هنر کشور به صورت شفاف مشخص شود.

وی افزود: شورای عالی فرهنگی یا کمیسیون فرهنگی مجلس مرجع‌های مناسب و مشخصی هستند اما ما شاهد هیچگونه فعالیت و حمایت مناسبی از سوی مراجع غیرخصوصی نیستیم و همین مسأله باعث شده تا هنرمندان، مردم و به نظر دولت از شرایطی که حاکم است رضایت نداشته باشند. مسائل اقتصادی در هنر به قدری پیچیده هستند که با بالا یا پایین رفتن قیمت بلیت چیزی حل نمی‌شود. اپرا، باله یا ارکستر سمفونیک در همه جای دنیا مخاطبان خاص خود را دارند که معمولا قشر مرفه جامعه هستند و این مسأله کاملاً پذیرفته شده است اما تئاتر هنری به شدت مردمی است که از مردم آمده و نباید از میان مردم جامعه حذف شود.

این کارگردان در ادامه اظهار داشت: تئاتر گرانترین هنر ممکن است، حتی سینما نیز به نسبت درآمدی که دارد از تئاتر گرانتر نیست. تئاتر هنری زنده است و این بر گران بودن این هنر تأثیرگذار بوده است. قیمت این هنر گران را مطمئناً نباید فقط مردم پرداخت کنند و اگر دولت واقعاً مخالف وضعیت گران بودن قیمت‌ها است باید یارانه‌ای برای بلیت‌ها در نظر بگیرد که حدود 40 تا 50 درصد قیمت بلیت را بپردازد تا سرمایه‌گذاران هنری دچار خسارت نشوند و همه مردم قادر به خرید بلیت تئاتر باشند اما وقتی چنین حمایتی وجود ندارد ارزانی بلیت امکان‌پذیر نیست و در چنین شرایطی هنرمند و مردم در مقابل هم قرار می‌گیرند و دولت که می‌تواند این مشکل را حل کند کنار می‌ماند.

دلخواه خاطرنشان کرد: سود بردن از یک اثر هنری برای سرمایه‌گذار یک مسأله طبیعی در همه جای دنیا است ولی در ایران سرمایه‌گذاران آثار هنری معمولاً در تلاش برای جلوگیری از خسارت و ضرر مالی هستند. من نیز در حال حاضر یک اثر نمایشی را یک ماه دیگر روی صحنه سالن اصلی تئاتر شهر خواهم داشت که تهیه‌کننده آن نیز هستم و طوری برنامه‌ریزی کرده‌ام که قیمت بلیت این نمایش زیر 100 هزار تومان باشد و تمام تلاشم جلوگیری از ضرر مالی است و به سود هیچ فکری نمی‌کنم. باید شورایی وجود داشته باشد تا قیمت‌ها را تأیین کند و از آنجا که در همه تولیدات سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان وجود دارد در تئاتر نیز باید فکری برای حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان وجود داشته باشد.

وی اظهار داشت: مسأله اصلی سهم دولت در حمایت از مردم و هنر است. ما نباید کمک کنیم و اجازه دهیم که مسیر تئاتر به سمت تجاری شدن برود ولی وجود گروه‌های آزادی که ادعای فرهنگی ندارند و فقط دغدغه تجارت دارند نمی‌تواند ایرادی محسوب شود.

این کارگردان در رابطه با دستمزد بازیگران خاطرنشان کرد: برای هر بازیگر، کارگردانی که با او کار می‌کند مهم است. من همیشه به شاگردانم تأکید می‌کنم سه چیز را برای انتخاب نقش در نظر بگیرند. کارگردان خوب باشد یا نقشی که باید ایفا کند و اگر هیچ یک از این دو عامل وجود نداشت دستمزد خود را باید در نظر بگیرد و پول خوبی دریافت کند. مطمئناً بازیگرانی که در یک نمایش حضور دارند و دستمزد بالایی می‌گیرند اگر در نمایشی از یک کارگردان بزرگ حضور داشته باشند دیگر مسأله دستمزد اهمیت چندانی ندارد.

دلخواه در ادامه این بحث گفت: در نتیجه کارگردان نیز در هزینه ساخت یک اثر می‌تواند تأثیرگذار باشد. اگر یک کارگردان دارای اعتبار هنری بالایی باشد بازیگران با علاقه و بدون دغدغه مالی برایش کار می‌کنند و مطمئناً هزینه نمایش بسیار پایین می‌آید اما اگر تهیه‌کننده‌ای حاضر به پرداخت مبلغ بسیاری به یک بازیگر باشد هیچ ایرادی ندارد و نمی‌توان از او ایراد گرفت.

وی در پایان تصریح کرد: دولت باید چشم‌انداز مشخصی برای تئاتر داشته باشد و نباید نسبت به مشکلاتی که وجود دارد بی‌تفاوت عمل کند. دولت وظیفه دارد از قرار گرفتن تئاتر در مسیر تجاری شدن جلوگیری کند و هنرمندان نیز مطمئناً از حمایت‌های اینگونه دولت استقبال خواهند کرد. هنر و اندیشه باید جریان اصلی هنرمندان باشد.