اهل علم را گرامی بدانیم/ توجه "صدوقی سها" به ناخوانده های فلسفه ایران است

به گزارش سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛  دکتر مهدی محقق بیان کرد:  امروز جمع شده‌ایم تا از جایگاه علمی، فلسفی  و ادبی استاد به نام و بزرگی همچون "منوچهر صدوقی سها" ، که هم در حقوق مهارت دارند و هم در فلسفه، تقدیر به عمل آوریم.

وی افزود: استاد صدوقی سها، از نوادر کسانی است که به آن قسمت از تاریخ علم و فلسفه ایران توجه کردند که مهجور است. گفته شده مطالعات فلسفی در ایران، با ابن رشد ختم شد. اما این اشتباه است زیرا در ایران به برکت تشیع، در دوره‌ای فلسفه بالیدن گرفت که فرنگی‌ها از آن اطلاع ندارند. ما بعد از میرداماد، فلاسفه زیادی داریم از جمله حاج ملاهادی سبزواری که فلسفه را زنده نگه داشتند.

صدوقی گفت:حکیم کسی است که علم و حکمت (فلسفه) در وجودش مطرح باشد، این سنت از قدیم تا همین امروز در کشور ما بوده است و صدوقی سها، بدون هیچ ادعایی و بی‌سرو صدا، آثار زیادی را تألیف کرد.

دکتر حکمت الله ملاصالحی در این مراسم گفت: تمدن دوره جدید، بی‌شب‌ترین تمدن در دوره جدید است؛ این تمدن، تمدن روز است و شب ندارد. در ادبیات عرفانی ما آنقدر از وجه رازآمیز شب سخن گفته شده که موجب حیرت است اما در دوره جدید، هیچ رویدادی به شب نسبت داده نمی‌شود ولی آقای دهباشی، این وجه رازآمیز را زنده کرد. در اشعار مولانا هم شب نقش تعیین کننده‌ای در انسان بودن ما و انسان ماندن ما داشته است. حافظ، شب‌آگاه‌ترین شاعر تاریخ ما است.

وی افزود: تمامی ارزش‌های ما، روی تاریخ زلزله‌خیز بنا نهاده شده‌اند. اگر همه ارزش‌های ما روی این گسل‌های زلزله خیز تاریخ هستند، چرا از بین نمی‌روند؟ روزگار ما، زلزله‌خیزترین عصر تاریخ است. اندیشه‌های قطبی به موزه‌های تاریخ پیوسته‌اند. در چنین دورانی مشعل‌داران دانایی، با مجاهدت خویش، مشعل دانایی را زنده نگه می‌دارند. استاد صدوقی سها یک چنین شخصیتی است و این رسالت کمی نیست. شناخت، جسارت و دلیری به میدان آمدن و شناخت و نقد نظام دانایی و ارزشی دوره جدید، ویژگی دیگر ایشان است.

دکتر نصرالله حکمت، طی سخنانی اظهارداشت: به اعتقاد من، صدوقی‌سها، یک استاد فلسفه به معنای رایج و متعارف آن نیست که مباحث فلسفی را می‌دانند و آنها را در قالب تکرار مکررات، مطرح می‌کنند. ایشان یک فیلسوف است و دغدغه فلسفه و تفکر دارد و در یک سلوک عقلی و فلسفی به سر می‌برد.

وی افزود: صدوقی‌سها، بر خلاف آنچه مستشرقان می‌گویند، قائل به استقلال فلسفه اسلامی و اصالت تفکر حکمای مسلمان است و در کتاب اخیرش، «شناخت تاریخ استعلایی فلاسفه اسلامی»، این دغدغه را به خوبی نشان داده‌اند. امروز فلسفه اسلامی دچار انسداد و انجماد شده است. صرف خواندن فلسفه اسلامی، به معنای جریان و نشاط آن نیست. ارتباط فلسفه اسلامی با زندگی امروز قطع شده است و نمی‌تواند درباره مسائل اجتماعی و سیاسی حرف بزند. این وضعیت هم عامل بیرونی دارد هم درونی. عامل بیرونی آن، مطالعات مستشرقان است که فلسفه اسلامی را حاشیه‌نشین فلسفه یونان و نوعی کلام می‌دانند که با مرگ ابن‌رشد، به پایان رسیده است. عامل درونی آن که باعث انجماد فلسفه اسلامی شده، آن است که ما دست به چند تقلیل وحشتناک زده‌ایم.

وی افزود: جناب استاد صدوقی‌سها، با نوشتن آثاری، دغدغه جریان فلسفه اسلامی را نشان می‌دهند. نکته دیگر، توجه ایشان به جوانبی از فلسفه اسلامی است که هیچ‌کس به آن توجه نکرده است. ما گمان می‌کنیم بعد از صدرا فلسفه اسلامی تعطیل شده ولی ایشان دوره صدرا تا امروز را مطالعه کردند و فلاسفه را به ما شناساندند. نکته سوم آنکه ایشان درباره چگونگی اسلامیت این فلسفه بحث کرده‌اند. وجه دیگر شخصیت ایشان آن است که در حالی که امروز ارتباط بین استادان و متفکران فلسفه برقرار نیست و آنها با هم گفتگو نمی‌کنند و توجه به آراء دیگران ندارند، ولی استاد صدوقی به آراء دیگران توجه دارند.

دکتر حسن بلخاری، در این مراسم بیان داشت: ما در دوره صفوی، برای اولین بار تاریخ‌نگاری هنر را آوردیم و در آنجا از نقاشان و… و از چهره‌گشایان گفتیم. در عصر صفوی، برای نگارگر از کلمه «چهره‌گشا» استفاده می‌شد. گشودن و فتح و فتوح، در جهان ایرانی ما، مفهوم دیگری داشت. چهره گشودن، کشف بطن و سیرت چهره بود. کلمه «منوچهر» در اصل «مینوچهر» است. یعنی آنکه چهره مینوی دارد. یعنی کسی که باطن مینوی دارد. دوم کلمه «صدوقی» است که احتمالاً‌ نسبت دارد با شیخ صدوق که از بزرگ‌ترین علمای علم رجال است. «سها» هم به معنی ستاره است. این از نام استاد.

وی تصریح کرد: وارستگی از عمل، صنعت مهمی است که من در صدوقی آن را دیدم. غرّه شدن به عمل طناب ‌داری است که بسیاری به آن مبتلا هستند.

بلخاری ادامه داد: کاری را با هم شروع کردیم. صدوقی می‌خواهد ریشه‌های اسلامی فلسفه را پیدا کند، این به معنای یونانی زدایی از فلسفه نیست. من درباره کار ایشان می‌خواهم بگویم صدوقی می‌خواهد ریشه استدلال‌های فقهی را در کلام معصوم پیدا کند. در تحقیق می‌توان این گونه ریشه‌ها را کشف کرد و استاد در حال چنین کاری هستند.

احمد مهدوی دامغانی، طی پیام ویدئویی، از شخصیت منوچهر صدوقی سها تقدیر کرد. منوچهر صدوقی سها، در این مراسم اظهار داشت: اولین حرف بنده آن است که در این لحظه در درون من فقط شرمندگی است که می‌گذرد. اما آنچه مرا آرام می‌کند آن است که معلوم است استادان عظام کاری به بنده ندارند، تمجید فکر و تفکر است که جریان دارد. مطلب دیگر آنکه از الطاف دوستان متشکرم که این مجلس را تدارک دیدند. و با قدر دانی از استادانش سخنان خود را به پایان رسانید.