هزارتوی پیچیده تبلیغات در سینمای ایران

منصور لشگری قوچانی: شرایط تبعیض‌‌آمیز در تبلیغات فیلم‌ها با توجه به سیاست‌ها منطقی است/ تلویزیون ما رسانه ملی نیست

منصور لشگری قوچانی، تهیه‌کننده سینما، در گفت‌وگو با خبرنگار برنا اظهار داشت: عدم پخش تیزر برخی فیلم‌های سینمایی در تلویزیون امری طبیعی است چراکه تلویزیون اهدافی را دنبال می‌کند که شاید یک فیلم سینمایی با آن اهداف در تضاد باشد و در نتیجه ترجیح می‌دهد تیزر فیلم مورد نظر را پخش نکند.

لشگری قوچانی تصریح کرد: تلویزیون متأسفانه مدت‌هاست که به مردم تعلق ندارد و گروه خاصی آن را در دست گرفته و خودشان با اهداف خودشان سیاستگذاری‌های آن را مشخص می‌کنند. به یاد دارم زمان اکران «کوچه بی‌نام» تلویزیون با تبعیض تیزرهای ما را پخش نکرد. دیگر نمی‌توان به تلویزیون رسانه ملی گفت چرا که تنها به گروهی خاص تعلق دارد و همه چیز بر اساس کیفیت‌های ارزشی طبقه‌بندی می‌شود و کیفیت هنری در نظر مسئولان صدا و سیما چندان حائز اهمیت نیست.

وی افزود: به همین دلیل است که امروز فضای مجازی قدرت بیشتری از تلویزیون دارد چراکه آنجا فضا کاملاً در اختیار مردم است و مردم در جایی که بیشتر به آن احساس تعلق داشته باشند حضور پر رنگ‌تری دارند. فضای مجازی امروز پرمخاطب‌تر از تلویزیون است و به همین دلیل تبلیغات فیلم‌های سینمایی به این حوزه ورود پیدا کرده و شرایط خاصی را به وجود آورده است.

تهیه‌کننده فیلم سینمایی «عصر یخبندان» خاطرنشان کرد: پیش از اینکه فضای مجازی چنین قدرتی پیدا کند تیزر فیلم‌ها در شبکه‌هایی مثل شبکه جم پخش می‌شد، این اتفاق به‌گونه‌ای بود که شبکه جم با تیزهوشی فهمیده بود، می‌تواند با تبلیغ فیلم‌های سینمایی محبوبیت و مقبولیتی بین عوام مردم پیدا کند پس بدون اینکه مبلغی از تهیه‌کننده‌ها دریافت کند با دسترسی به تیزرها فیلم‌های سینمایی را تبلیغ می‌کردند که هم به نفع سینمای ما بود و هم شبکه جم از این اتفاق بهره می‌برد. پس از مدتی دیگر فیلم‌های ایرانی در شبکه جم تبلیغ نشدند و این اتفاق به دلیل این بود که شبکه جم دیگر مخاطب نداشت و سینماگران ما نیز اهمیتی به پخش تیزر فیلم‌هایشان در این شبکه نمی‌دادند.

لشگری قوچانی در ادامه این بحث گفت: توجه سینماگران پس از اینکه شبکه جم کنار رفت و تلویزیون نیز همچنان به رفتار تبعیض‌آمیز خود ادامه می‌داد به فضای مجازی معطوف شد، به همین دلیل در این فضا می‌بینیم که با حضور گسترده مردم از اقشار مختلف تبلیغات نتیجه بهتری برای صاحبان فیلم‌ها دارد اما نباید فراموش کرد که فضای مجازی محلی امن و کنترل شده نیست و حواشی در این فضا بیش از دیگر مسائل مدنظر مخاطبان قرار می‌گیرد.

وی افزود: باعث تأسف است که رسانه به اصطلاح ملی ما رفتاری گزینشی نسبت به فیلم‌ها دارد و ما شاهد هستیم که فیلم‌های سینمایی ما که از وزارت فرهنگ و ارشاد جمهوری اسلامی مجوز گرفته‌اند در صداوسیمای جمهوری اسلامی رفتاری قهرآمیز با آنها می‌شود. تلویزیون ما به هیچ‌وجه یک رسانه ملی نیست و بیش از اینکه بتوان به آن رسانه ملی گفت، تلویزیون امروز رسانه گروهی خاص است پس در این شرایط کاملاً می‌توان رفتارها و انتخاب‌های گزینشی را در این رسانه اتفاقی کاملاً منطقی دانست.

تهیه‌کننده فیلم سینمایی «قاتل اهلی» در پایان گفت: تبلیغات در سینمای ایران برای سینماگران مستقل در شرایطی قرار دارد که به هیچ‌ عنوان نمی‌توان آن را با دیگر سینماگران مقایسه کرد. در این شرایط قطعاً بخش مستقل سینما آثار کمتری تولید می‌کند، من به شخصه چند سالی است که فیلمی نساخته‌ام و در این شرایط قطعاً ساخت یک فیلم با خطراتی همراه است که بخش خصوصی کمتر توان این ریسک کردن‌ها را دارد. افرادی که مدت‌هاست بیکار هستند و گوشه‌گیر شده‌اند بسیار زیاد هستند که امیدوارم روزی شرایط تغییر کند و همه به یک اندازه از امکاناتی مثل امکاناتی تبلیغاتی بهره‌مند شوند.

علی عطشانی: تلویزیون بدون اعمال سلیقه باید تیزر فیلم‌های دارای مجوز را پخش کند / مسائل امنیتی پخش تیزر فیلم‌ها در شبکه‌های ماهواره‌ای را تعطیل کرد

علی عطشانی، کارگردان و تهیه‌کننده سینما، در گفت‌وگو با گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: تلویزیون در تبلیغ فیلم‌های سینمایی تبعیض قائل می‌شود و این تبعیض‌ها به قدری است که بعید می‌دانم شخصی وجود داشته باشد که بخواهد آن را رد کند. به طور کلی برخوردهای تبعیض‌آمیز و سلیقه‌ای در همه بخش‌های فرهنگی و هنری ما وجود دارد و همیشه چند نفر هستند با سمتی که دارند، تصمیمات سلیقه‌ای‌شان به کلیت جامعه فرهنگی تأثیر می‌گذارد.

عطشانی تصریح کرد: در بخش تبلیغات بازرگانی تلویزیونی شورایی وجود دارد که تیزر فیلم‌ها بر اساس سلایق این شورا برای پخش انتخاب می‌شوند و هر بار که افراد تغییر کنند سلایق نیز تغییر کرده و شرایطی جدید حاکم می‌شود و مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد برای اکران فیلم‌ها هیچ اهمیتی در صدا و سیما ندارد و این سازمان بر اساس سلایق و سیاست‌های خود تصمیم می‌گیرد در حالیکه منطق حکم می‌کند وقتی فیلمی توسط وزارت فرهنگ یک کشور مورد تأیید است در صدا و سیما نیز مورد تأیید باشد و حداقل تیزر آن پخش شود. من معتقد هستم که هیچ شورایی در صدا و سیما برای پخش تیزر فیلم‌ها نباید وجود داشته باشد و همه آثار در یک سطح باید قرار داشته باشند.

وی افزود: من اعتقادی به شورای نظارت و اعتبارسنجی برای فیلم‌ها در تلویزیون ندارم این شورا اصلا نباید وجود داشته باشد، اگر تلویزیون را رسانه ملی می‌دانیم، این رسانه باید برای همه آثار سینمایی به یک میزان اجازه پخش تیزر بدهد. می‌شود برخی مسائل را درک کرده و پذیرفت که تلویزیون یک رسانه فراگیر در کشور است که مخاطبانش از هر رسانه‌ای بیشتر است و به هر حال این رسانه سیاست‌هایی دارد که نمی‌خواهد برخی تصاویر در آن پخش و برخی مسائل مطرح شوند. این مسأله، بسیار منطقی و قابل درک است و می‌شود آن را پذیرفت اما این دلیل نمی‌شود که به طور کل تیزر یک فیلم را حذف کرد. مسئولان می‌توانند در تیزرهایی که برخی مسائل مربوط به خط قرمزهای تلویزیون مطرح می‌شود تغییراتی را اعمال کنند.

کارگردان فیلم سینمایی «دموکراسی تو روز روشن» با اشاره به رونق تبلیغات سینمایی در فضای مجازی، گفت: رونق گرفتن تبلیغات در فضای مجازی هیچگاه منجر به حذف تیزرهای تبلیغاتی در شبکه‌های ماهواره‌ای از جمله شبکه جم نشد. این عدم همکاری تهیه‌کننده‌های سینما با شبکه‌های ماهواره‌ای به دلیل برخی مسائل امنیتی بود که تهیه‌کننده‌ها دیگر رغبتی به پخش تیزر فیلم‌هایشان در این شبکه‌ها نداشتند.

این کارگردان در ادامه این بحث گفت: امروز فضای مجازی به گونه‌ای در زندگی ما رسوخ کرده که زمان زیادی را در 24 ساعت در این ناکجا آباد می‌گذرانیم. رسانه‌هایی که امروز در فضای مجازی فعالیت می‌کنند بیش از هر رسانه‌ای در جامعه ما تأثیرگذار هستند و قطعاً در این شرایط اصلی‌ترین دلیل استقبال تهیه‌کنندگان سینما از فضای مجازی برای تبلیغ فیلم‌هایشان همین مسأله است و از اصلی‌ترین دلایل استقبال مردم از فضای مجازی صداقتی است که در آن احساس می‌کنند. مردم در فضای مجازی شاهد فیلم‌ها، حرف‌ها و تصاویری هستند که در صداوسیمای‌مان پخش نمی‌شود و در این شرایط طبیعی است که هر کس به فضای صادقانه‌تر بیشتر گرایش داشته باشد و در این فضا شاهد هستیم تهیه‌کننده‌ها نیز بیشتر علاقه‌مند به پخش تیزرهایشان هستند.

عطشانی در پایان تأکید کرد: نمی‌خواهم از صحبت‌هایم درباره فضای مجازی اینگونه برداشت شود که از این فضا می‌خواهم دفاع کنم چرا که به شخصه علاقه‌ای به فضای مجازی ندارم و به گونه‌ای این فضا به ما تحمیل شده است. من به شخصه بارها یکباره متوجه شده‌ام که ساعت‌ها است درگیر تلفن همراهم هستم، وقت بسیاری از افراد در این فضا گرفته می‌شود و من نیز با وجود فعالیتم در آن، باید بگویم که حالم از فضای مجازی خوب نیست.

بیتا منصوری:  فضای مجازی در تبلیغ فیلم‌های سینمایی چندان تأثیرگذار نیست / فضای رقابت بسیار نابرابر است

بیتا منصوری، تهیه‌کننده سینما، در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: بارها شاهد این مسأله بودیم تلویزیون تعداد تیزرهای یک فیلم را چند برابر دیگر فیلم‌ها می‌کند و به یک فیلم حتی یک تیزر هم نمی‌دهد. این یک رقابت نابرابر است و مطمئناً انصاف در این است که این فرصت برای همه به یک اندازه وجود داشته باشد.

منصوری خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذارهای زیادی هستند که بودجه سینما را به شدت بالا برده‌اند، پول‌های زیادی که آنها وارد سینما می‌کنند باعث شده که توازن دستمزدها به هم خورده و دیگر تهیه‌کننده‌های کاملاً مستقل توان پرداخت دستمزدها را ندارند. همین افراد بیلبوردهایی در سطح شهر خریداری می‌کنند که فیلم‌هایشان چند برابر دیگر فیلمسازان تبلیغ شود و این در حالی است که قطعاً بیلبوردها باید در شرایطی دیگر در اختیار فیلم‌ها قرار بگیرد و شهرداری نیز به یک میزان از فیلم‌ها در تبلیغات حمایت کند. اینکه هر کس پول و روابط بیشتری دارد بتواند تبلیغات بیشتری داشته باشد قطعاً منصفانه نیست.

وی افزود: در این چند سال هر فیلمی که در تبلیغات بیش از دیگر فیلم‌ها بیشتر به چشم می‌خورده یا از پول‌های مشکوک ساخته شده و یا نهادها و سازمان‌هایی در ساخت آن دست داشته‌اند. شیوه تبلیغات در فیلم‌های سینمایی به شدت متفاوت شده و برخی مواقع می‌بینیم از روش‌های نامتعارفی مثل پیش‌فروش هم برای تبلیغات استفاده می‌کنند، مثلاً یک فیلم کاملاً دولتی برای اینکه در تبلیغاتش عنوان کند که فروش قابل توجهی داشته بلیت‌هایش را به نهادهای دولتی می‌فروشد و رقم فروش را بالا برده و ادعای رکوردزنی می‌کنند. قطعاً در این شرایط مردم تصور می‌کنند که فیلم فروش قابل توجهی داشته و اثری جذاب است، به دیدن فیلم می‌روند و تا همه متوجه شوند که فیلم مورد نظر اثر خوبی نیست، فروش و سود قابل توجهی به صاحبان اثر رسیده است.

این تهیه‌کننده در ادامه گفت: صدا و سیما شورای تصمیم‌گیرنده دارد و درباره اینکه چه فیلم‌هایی بیشتر تبلیغ شوند خودشان تصمیم می‌گیرند، این در حالی است که قطعاً همه فیلم‌ها باید به یک اندازه تبلیغ شوند تا مردم نیز حق انتخاب داشته باشند، تلویزیون با تبعیض بین فیلم‌ها و تأکیدش بر یک اثر حق انتخاب را به نوعی از مردم می‌گیرد. من منکر سیاست‌های رسانه ملی نیستم و قطعاً رسانه ملی می‌تواند از یک فیلم بیشتر حمایت کند اما اینکه این حمایت منجر به کنار گذاشتن دیگر فیلم‌ها شود به هیچ‌وجه پسندیده نیست.

تهیه‌کننده فیلم سینمایی «رخ دیوانه» اظهار داشت: من بیش از تلویزیون تبلیغات محیطی را تأثیرگذار می‌دانم. تبلیغات محیطی مثل بیلبوردهای سطح شهر از فضای مجازی و تلویزیون تأثیرگذارتر هستند ولی در این حوزه نیز رقابت درستی وجود ندارد به این معنی که هر کس پول بیشتری دارد تبلیغات بیشتری می‌تواند داشته باشد. من به عنوان تهیه‌کننده باید در یک مسیر مشخص برای تبلیغات فیلمم قرار بگیرم اما متأسفانه فضای تبلیغات به نوعی است که در یک هزارتوی پیچیده قرار می‌گیریم و تمام ذهنیت‌مان را درگیر می‌کند.

منصوری در پایان گفت: به نظر من فضای مجازی سینمایی در معرفی و فروش فیلم‌ها تأثیر چندانی ندارد. من تبلیغات محیطی، تلویزیون و بازیگرانی که در اثر حضور دارند را از هر تبلیغات دیگری مهم‌تر و تأثیرگذارتر می‌دانم. به نظر من اگر یک فیلم بازیگران محبوب و مطرحی داشته باشد قدرت تبلیغاتی‌اش ده برابر دیگر فیلم‌هاست.