بی پولی؛ حسرت جشنواره تئاتر فجر!

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ صبح روز یکشنبه ۶ بهمن نشست رسانه‌ای سی و هشتمین دوره جشنواره تئاتر فجر با حضور نادر برهانی مرند دبیر جشنواره، شهرام کرمی مدیرکل هنرهای نمایشی و مدیران بخش‌های مختلف این رویداد در سالن کنفرانس مجموعه تئاتر شهر برگزار شد.

شهرام کرمی در ابتدای نشست ضمن گرامیداشت یاد سردار شهید حاج قاسم سلیمانی و جانباختگان حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی، از اصحاب رسانه به عنوان یار همیشگی تئاتر ایران قدردانی کرد و گفت: جشنواره بین المللی تئاتر فجر به عنوان یک گردهمایی بزرگ خانواده تئاتر در طول سی و هفت دوره برگزاری، سهم بسیاری در رشد و رونق تئاتر ایران داشته است و علاوه بر آن توانسته هنر نمایش ایرانی را در سطح بین الملل معرفی کند.

وی افزود: این رویداد در سال 1361، در اوج شرایط بحرانی جنگ آغاز شد و با سرمایه عظیم و حمایت هنرمندان امروزه ما میراث دار یکی از بزرگ ترین رویدادهای هنری منطقه هستیم که به عنوان یک جشنواره شناخته شده در حوزه هنرهای نمایشی توانسته خود را به خوبی معرفی کند.

مدیرکل هنرهای نمایشی در نشست رسانه ای جشنواره بین المللی تئاتر فجر با اشاره به شرایط مالی این رویداد بیان کرد: ما تلاش کردیم به شکلی فشرده و با صرفه جویی جشنواره را برگزار کنیم و با حفظ بخش های اصلی جشنواره به شکلی برنامه ریزی کنیم که خلایی در برگزاری اتفاق نیفتاد و ارائه خدمات به هنرمندان مهم ترین نکته برای ما بوده است که سعی کردیم به آن توجه کنیم.

وی ادامه داد: دومین چالش ما در برگزاری جشنواره تحریم های اقتصادی و سیاسی خارجی است که همه ما با آن دست به گریبان هستیم و می دانیم این تحریم های ظالمانه که جهت حفظ استقلال کشور متحمل می شویم به همه رویدادها از جمله جشنواره های هنری آسیب زده است. تلاش کردیم بهترین آثار را برای بخش ملل انتخاب کنیم و تلاش کردیم اتفاقات مثبتی در این بخش رخ دهد. 

کرمی خاطر نشان کرد: چالش سوم حضور نیافتن برخی از چهره های هنری در جشنواره سی و هشتم بود که باعث شد آثار بخش های مختلف جشنواره را بار دیگر تنظیم کنیم. یکی از موضوعات مهم و جدی که می تواند منجر به شکوفایی تئاتر ایران شود، همدلی و هماهنگی خانواده بزرگ تئاتر ایران است. در هر شرایطی گروهی یا تعدادی از هنرمندان که همه جزو خانواده نجیب تئاتر ایران هستند تصمیم گرفتند آثار خود را به جشنواره ارائه نکنند، این تصمیم به خودی خود قابل احترام است. به هر حال هنرمندان با احساس پاک خود تصمیمی گرفتند که من به شخصه به این دوستان و بزرگان بابت رای و نظرشان احترام قائل هستم ولی برداشت دیگری از این انصراف ها نداشته باشیم. 

وی ادامه داد: در این مدت همدلی و مشارکت هنرمندان را برای برگزاری جشنواره دیدم و آنچه اتفاق خواهد افتاد با حضور و همراهی همه هنرمندان است و با حمایت اصحاب رسانه و سرمایه های واقعی تئاتر یعنی جامعه هنرمندان می توانیم جشنواره سی و هشتم را به امید خدا به نحو شایسته ای برگزار کنیم.

نادر برهانی مرند، دبیر سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در نشست رسانه ای این رویداد گفت: در سال گذشته من خوشبختانه این اقبال را داشتم در چندین نشست آسیب شناسی جشنواره تئاتر فجر که بانی یکی از آن ها ستاد برگزاری سی و هفتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر بود، شرکت کرده و نظرات دوستان هنرمند و برجسته را بشنوم. سعی کردم در حد توان در جشنواره امسال این موضوعات و نکات دوستان را عملی کنم.

وی افزود: نقطه نظرات دوستان را می توان در سه محور مطرح کرد: اول اینکه جشنواره بسیار گسترده شده است و این وسعت بر کاهش کیفیت نقش داشته است، دوم بحث رقابتی و غیررقابتی برگزار کردن جشنواره بود، بسیاری از دوستان معتقد بودند جشنواره تئاتر فجر رقابت زده شده است و آثار مذموم و نکوهیده رقابتی برگزار کردن جشنواره باعث اتفاقات نامطلوبی می شود. سومین محور به بخش بین المللی جشنواره اختصاص داشت.

برهانی مرند خاطر نشان کرد: من سعی کردم به کمک دوستان و همکارانم در دبیرخانه و با مشارکت رییس جشنواره و شورای سیاستگذاری این آسیب شناسی ها را بررسی کنیم تا جشنواره با کیفیت تری داشته باشیم. اولین موضوعی که به آن پرداختیم کاهش بخش های رقابتی بود، جشنواره امسال در آثار صحنه ای فقط یک بخش رقابتی دارد، از سال 94 به بعد جشنواره در بخش آثار صحنه ای در سه بخش رقابتی حضور پیدا می کرد و برای هر بخش رقابتی هم بیش از 25 اثر شرکت می کردند. امسال خوشبختانه توانستیم خود و شورای سیاست گذاری را متقاعد کنیم تا تنها یک بخش رقابتی در بخش مسابقه تئاتر ایران داشته باشیم و یک بخش غیررقابتی هم تدارک دیده ایم.

دبیر جشنواره بیان کرد: جشنواره امسال به جز بخش تئاتر ملل قرار بود در بخش صحنه در 57 اثر خلاصه شود و جشنواره ای به لحاظ کمی کوچک اما با کیفیت باشد. هرچند ثبت نام ها حاوی پیامی بود که بد نیست با شما در میان بگذارم، علی رغم تمامی آسیب شناسی ها و مذموم دانستن رقابت، ما در بخش رقابتی 249 ثبت نام کننده داشتیم و در بخش غیررقابتی 50 شرکت کننده. در بخش غیررقابتی که قرار بود به عنوان بخش ویژه برگزار شود، هنگام طراحی فراخوان فکر کردم گروه های کیفی تر در بخش غیررقابتی بیشتر ثبت نام می کنند. 

وی ادامه داد: ورودی بخش غیررقابتی را هم به نحوی طراحی کردیم که دوستان انگیزه بیشتری برای حضور در این بخش داشته باشند، ورودی بخش رقابتی را تا 20 میلیون تومان در نظر گرفتیم و در بخش غیررقابتی تا 30 میلیون تومان اما آمار اینچنین که گفتم بود. 

نادر برهانی مرند در ادامه بیان کرد: موضوع دیگر جشنواره امسال به تئاتر ملل اختصاص داشت، ما در این بخش الزام مسابقه تئاتر ملل را برداشتیم و آن را به طور رقابتی برگزار نمی کنیم چون حداقل باید بیش از 10 اثر در این بخش حضور داشته باشند تا شکل رقابتی داشته باشد. امسال واقعا وضعیت مالی خوبی نداریم و الزام حضور 15 گروه برای شکل گیری بخش مسابقه را از دوش خود برداشته ایم تا به کیفیت بیشتر توجه کنیم. سعی کردیم به وجوه دیگر حوزه بین الملل توجه کنیم که از آن جمله می توان به بازار بین المللی هنرهای نمایشی ایران اشاره کرد که حدود 25 مهمان از کشورهای مهم دنیا در این بخش حضور دارند و این فرصتی خواهد بود برای معرفی تئاتر ایران و دعوت از هنرمندان داخلی به جشنواره های بین المللی.

وی ادامه داد: جشنواره امسال قرار بود قواره کوچکتر و با کیفیت تری داشته باشد، الان هم با چنین وضعیتی رو به رو هستیم. قرار بود در بخش رقابتی حدود 30 اثر داشته باشیم که پس از اتفاقات اخیر به 20 اثر رسیدیم، در بخش غیررقابتی قرار بود 27 اثر حضور داشته باشند که این تعداد به 15 اثر رسیده است. 

دبیر جشنواره خاطر نشان کرد: در بخش ملل قرار بود هفت اثر داشته باشیم که الان حضور 6 اثر قطعی است، در بخش تئاتر خیابانی قرار بود طبق فراخوان ما 22 اثر داشته باشیم که پس از اتفاقات اخیر به 23 اثر رسید. در بخش رادیوتئاتر ما 10 اثر را قرار بود میزبانی کنیم که در حال حاضر به 11 اثر رسیده است. ما در بخش رادیوتئاتر و تئاتر خیابانی بخش های ویژه ای را برای شهادت سردار قاسم سلیمانی و حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی تدارک دیده ایم تا آثاری در خور شان این دو اتفاق تهیه کنیم.

برهانی مرند افزود: البته ما سعی کردیم به فراخور شان روزهای سنگینی که در آن قرار داریم از برخی از برنامه ها عبور کنیم و به همین دلیل امسال اساسا رویکرد جشنواره ای نداریم و جشنواره بیشتر گردهمایی اهالی تئاتر است.

وی بیان کرد: در بخش به علاوه فجر، ما 40 اثر با حضور هشت سالن خصوصی خواهیم داشت و در بخش دیگرگونه ها که قرار بود 18 گروه شرکت کنند، با چهار گروه این بخش را برگزار خواهیم کرد. پس از اتفاقات اخیر تصمیم قطعی دبیرخانه بر این بود که اگر قرار است جایگزینی برای دوستان انصرافی داشته باشیم تا حد امکان به مقررات فراخوان پایبند بمانیم و خوشبختانه این اتفاق عملی شد و آمارها هم حکایت از همین موضوع دارد. ما درخواست های بسیاری از گروه های تئاتری داشتیم اما تصمیم ما بر این بود که بر اصول اصلی خود بمانیم و تا حد امکان جایگزینی نداشته باشیم. آنچه در جدول جشنواره امسال حضور دارد، آلترناتیوهای دوم یا سوم هیات های انتخاب است.

گفتنی است کریم اکبری مبارکه، آندرانیک خچومیان، حسین عاطفی و مهدی لزیری چهار هنرمندی هستند که در سی و هشتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر مورد تجلیل قرار می گیرند.