معنای غدیر چیست؟

به گزارش برنا؛ غدیر خم در بین راه دو شهر بزرگ دنیای اسلام یعنی مکه و مدینه قرار دارد که در زمان پیامبر گرامی اسلام کاروان های حج در آنجا از هم جدا می شدند و هر کاروان به سرزمین خود می رفت. در خصوص علت نامگذاری این مکان به غدیر خم احتمالاتی مطرح است که از آن جمله می توان گفت به دلیل آب و هوای این منطقه به نام غدیر خم معروف بوده است و پیامبر گرامی اسلام در مسیر بازگشت از مکه و در حجج الوداع در غدیر خم حضرت علی (ع) را امام، وصی و جانشین خود به مردم معرفی کرد. واقعه غدیر صرفا نام یک سرزمین نیست بلکه یک تفکر است و نشانه ای از تداوم خط نبوت می باشد. غدیر روز اکمال دین، اطعام نعمت و روز خوشنودی خداوند است.

در روز غدیر چه اتفاقی رخ داد و چرا این روز دارای اهمیت است؟

پیامبر گرامی اسلام بعد از پایان حج شهر مکه را به سمت مدینه ترک کرد و به امر خدا در واقعه غدیر خم که مصادف با هجدهم ذی الحجه بود در مکانی به نام غدیر خم مردم را گردهم آورد و خطاب به مردم با صدای بلند فرمودند ستایش از آن خداست، از او یاری می خواهیم و به او ایمان داریم و بر او توکل می کنیم و از شر نفس های خویش و بدی کردارهایمان به خدایی پناه می بریم که جز او برای گمراهان هادی و راهنما نیست، خدایی که هر کس را هدایت کرد برای او گمراه کننده ای نیست. گواهی می دهیم که خدایی جز او نیست و محمد بنده خدا و فرستاده او است.

حال ای مردم نزدیک است که من دعوت حق را لبیک گویم و از میان شما بروم و من مسئولم و شما نیز مسئول هستید. پیامبر اکرم (ص) در ادامه فرمودند آیا شما گواهی نمی دهید که جز خدا، خدایی نیست و محمد بنده خدا و پیامبر او است؟ بهشت و دوزخ و مرگ حق است و روز رستاخیز بدون شک فرا خواهد رسید و خداوند کسانی را که در خاک پنهان شده اند، زنده خواهد کرد. من در میان شما دو چیز گرانبها به یادگار می گذارم، چگونه با آنها معامله خواهید کرد، ثقل اکبر کتاب خداست که یک طرف آن در دست خدا و طرف دیگرش در دست شما است، به کتاب او چنگ بزنید تا گمراه نشوید و ثقل اصغر عترت و اهل بیت (ع) است.

خدایم به من خبر داده که دو یادگار من تا روز رستاخیز از هم جدا نمی شوند، حال ای مردم بر کتاب خدا و عترت من پیشی نگیرید و از آن دو عقب نمانید تا نابود نشوید. در این موقع دست حضرت علی (ع) را بالا برد و همه حضرت علی (ع) را در کنار پیامبر (ص) دیدند. حضرت محمد (ص) خطاب به فرمودند سزاوارترین فرد بر مومنان از خود آنان کیست؟ خداوند مولای من و من مولای مومنان هستم و بر آنها از خودشان اولی و سزاوارترم. حال ای مردم که هر کس که من مولا و رهبر او هستم علی هم مولا و رهبر او است. رسول اکرم (ص) این عبارت را سه بار تکرار کردند و فرمودند پروردگار دوست بدار کسی را که علی را دوست بدارد و دشمن بدار کسی را که علی را دشمن بدارد. خدایا یاران علی را یاری کن و دشمنان او را خوار و ذلیل گردان. پروردگارا علی را محور حق قرار ده و از حاضران خواست تا این موضوع را به غایبان اطلاع دهند.

ولایت و نبوت چه رابطه ای با هم دارند؟

همان طور که می دانید خداوند همواره برای نشان دادن مسیر سعادت به انسان افرادی از جنس خودشان برای هدایت آنها انتخاب کرده است. نبوت برگرفته از نبا و به خبری گفته می شود که فایده بزرگ داشته باشد و از طرفی حاوی علم بوده و از دروغ مبرا باشد. معنی دیگری که نبوت دارد، برگرفته از نبوه به معنای رفعت است؛ بنابراین وقتی این دو معنی نبوت را در کنار هم قرار دهیم، می توان گفت تعداد اندکی از افراد بشر در مراتب ولایت بالا می روند. اگر ولایت و نبوت را به درستی درک کنیم، می توانیم مسیر صحیح هدایت را بیابیم. در مورد ولایت نیز می توان این گونه گفت که ولایت از مهمترین اصول اسلام است و به معنی پذیرفتن رهبری پیشوای الهی و اعتقاد به اینکه امام معصوم پس از پیامبر اسلام (ص) از سوی خداوند بر مردم ولایت دارند. بشر برای طی کردن سعادت چاره ای جز تبعیت و پیروی از فرامین راهنمایان الهی ندارند.

 لزوم ولایتمداری و دفاع از ولایت در جامعه شیعی 

ولایت یکی از ارکان اصلی و آموزه های اساسی دین مبین اسلام است و اصلی ترین و اساسی ترین آموزه آن است. در قرآن کریم ولایت بیانگر حقیقت آدمی است که استعدادهایش بر اثر پیوند با ولایت تامه الهی و حقیقت ذات نبوی او از راه امامت و بندگی به منصه ظهور و بروز رسیده است. ولایت در زمان رسول خدا (ص) با پیامبر و در زمان ائمه با آنها تحقق یافت. در زمان غیبت امام معصوم (ع) نیز ولایت بر عهده نایبان آن حضرت است. امام رضا (ع) در خصوص فلسفه رهبری جامعه اسلامی می فرمایند اگر خداوند رهبر امینی برای سرپرستی و حفظ امانت امامت قرار ندهد، مذهب و دین به تدریج از بین خواهد رفت و سنت پیامبر (ص) و احکام الهی دستخوش دگرگونی می گردد و بدعت گزاران چیزهایی بر دین می افزایند و ملحدان چیزهایی از دین بکاهند و در نتیجه حقیقت را بر مسلمانان دگرگون سازند اما باید به این موضوع نیز توجه داشته باشیم که ولایت در مکتب اسلام از چنان جایگاه مهمی برخوردار است که بزرگان و علمای اسلام از آن به عنوان رکن و اساس توحید یاد می کنند. ولایتمداری باعث بالا رفتن اعمال صالح می شود، به برقراری نظام کمک می کند، موجب حیات جامعه می شود، اساس و شالوده اسلام بوده و از همه مهم تر زیربنای نبوت و امامت است.

ولایتمداران چه ویژگی هایی باید داشته باشند؟

امام صادق (ع) می فرماید شیعه سه گروه هستند؛ دوستدار عمیق اهل بیت، پس او از ماست؛ گروهی که به وسیله ما زینت می یابند و ما نیز زینت هستیم برای کسی که به وسیله ما زینت یابد؛ سوم گروهی که به وسیله ما از مردم می خورد و ما را وسیله درآمد زندگی خود قرار می دهد و کسی که به وسیله ما امرار معاش کند، فقیر می شود. بصیرت، اطاعت، محبت، صبر و استقامت از مولفه های مهم ولایتمداری است که آثار و ثمراتی نظیر دست یابی به ایمان حقیقی و راستین، تهذیب نفس، قبولی اعمال، شفاعت ائمه اطهار، رستگاری و ورود به بهشت را به دنبال دارد.