از پالایشگاه‌های فراسرزمینی تا سوآپ گاز

به گزارش خبرنگار خبرگزاری برنا، یکی از مهم‌ترین رویکردهای دولت سیزدهم، به کارگیری توانمندی خود در راستای رسیدن به نتیجه مطلوب، آن هم بدون ذکر دلایلی نظیر تحریم‌ها است. این دولت در عمل به بی‌اثر و خنثی کردن تحریم‌ها روی آورد.به طور مثال دولت با انبوهی از مشکلات در ابتدا روبرو بود از جمله می‌توان به مسئله قطعی گسترده و ناترازی شدید برق در گرمای تابستان 1400 اشاره کرد.

اتفاقی که در تابستان 1401 با وجود تداوم تحریم‌ها، به دلیل رویکرد خنثی‌سازی تحریم‌ها، از طریق اعمال برنامه‌ریزی دقیق برای فعالیت صنایع، اجرای طرح تعرفه‌گذاری پلکانی پرمصرف‌ها و همچنین افزایش ظرفیت نیروگاهی کشور، شاهد عدم قطعی برق و جلوگیری از خاموشی در این برهه زمانی بودیم.

از طرف دیگر مسئله گاز نیز در زمستان یکی دیگر از بحران‌های دولت سیزدهم محسوب می‌شد زیرا شاهد قطعی گاز گسترده در زمستان 1399 (آخرین زمستان دولت قبل) بودیم اما دولت با زیرکی و به کارگیری دیپلماسی اقتصادی در اولین قرارداد بین‌المللی، مسئله مشکلات ایجاد شده در زمان وزارت نفت بیژن زنگنه را حل و فصل و قرارداد سوآپ گاز با ترکمنستان را امضا کرد و از این طریق، گاز استان‌های شمالی کشور را به عنوان حق ترانزیت قرارداد مذکور از ترکمنستان دریافت کرد و بدین ترتیب در زمستان 1400 بدون قطعی گاز و برق سپری شد.

پس از آن نیز دولت به عنوان مهم ترین اقدام ارز 4200 تومانی با آن همه مفسده و رانت را در اردیبهشت 1401 حذف کرد که تصمیم بسیار شجاعانه و در عین حال مهمی بود؛ زیرا در صورت تداوم ارز 4200 تومانی، علاوه بر افزایش کسری بودجه ارزی و تحمیل استقراض از بانک مرکزی، تورم نیز در همان فاز افزایشی باقی می‌ماند و همین موضوع سبب تداوم تورم مزمن در اقتصاد می‌شد اما با حذف ارز 4200 تومانی و پرداخت یارانه جبرانی جایگزین، دولت علاوه بر عدم استقراض از بانک مرکزی، با عدم دخالت و دستکاری قیمت‌های نسبی، تولید کالاهای اساسی در کشور را به صرفه کرد و در حال حاضر با وقوع جنگ اوکراین و تاثیرات آن بر قیمت کالاهای اساسی و کمبود شدید این کالاها، ما در زمینه تولید بسیاری از کالاهای اساسی نسبت به گذشته وضعیت بهتری داریم و امنیت غذایی کشور به واردات و سپس لزوم رفع تحریم‌‌ها از طریق مذاکرات گره نخورد.

در آخرین اقدام مهم دولت در زمینه خنثی‌سازی تحریم‌ها و عدم گره زدن اقتصاد کشور به مذاکرات، دولت برای فروش تضمینی نفت به کشورهای همسو اقدام کرد. همان طور که استحضار دارید، امکان پالایش نفت خام ایران در پالایشگاه‌های محدودی در سراسر دنیا وجود دارد؛ بنابراین فروش نفت خام بسیار سخت و تحریم‌پذیر است.

از طرفی ساخت پالایشگاه در کشور نیز علاوه بر زمانبری بالا، سرمایه اولیه بسیار بالایی نیاز دارد. با این وجود تعداد نامحدودی پالایشگاه در سرتاسر دنیا، به خصوص کشورهای همسو ایران، وجود دارد که به شکل نیمه فعال فعالیت می‌کنند و با ظرفیتی بسیار پایین تر از ظرفیت واقعی و اسمی خود به پالایش نفت خام می‌پردازند.

در این میان، ایران با توجه به سابقه تحریم‌های نفتی، در زمینه تعمیرات و ساخت تجهیزات پالایشی و در کل در حوزه انرژی، توانمندی‌های بالایی کسب کرده است و از این طریق می‌تواند با صادرات خدمات فنی مهندسی خود، امکان افزایش ظرفیت پالایشی پالایشگاه‌های مذکور را پیدا خواهد کرد و بدین ترتیب علاوه بر اینکه ایران، خدمات فنی مهندسی خود را صادر می‌کند، کشور مقصد نیز پالایشگاه با ظرفیت کامل خود دست خواهد یافت و این بازی، یک بازی و استرتژی برد-برد برای ایران و کشور هدف خواهد بود.

از طرفی با توجه به اینکه تجهیزات مربوطه امکان پالایش نفت خام ایران را دارند، خوراک ورودی به این پالایشگاه‌ها، از این پس، نفت خام ایران خواهد بود. از طرف دیگر برای پایدار ماندن این ارتباط مهم بین‌المللی، ایران در ازای خدمات فنی مهندسی صادر شده، در پالایشگاه مذکور سهامدار خواهد شد و از این طریق این ارتباط نیز مستحکم خواهد بود

ایران با سرمایه‌گذاری و سهامدار شدن برای بازسازی پالایشگاه‌های فراسرزمینی، علاوه بر صادرات خدمات فنی مهندسی، نفت خام خود را نیز صادر خواهد کرد و بدین ترتیب به صورت تضمینی ایران، برای نفت خام خود، مشتری پیدا خواهد کرد.

بنابراین با توجه به اتفاقات مهمی که در زمینه خنثی‌سازی تحریم‌ها اتفاق افتاده است؛ دولت سیزدهم به معنای واقعی کلمه در زمینه عدم گره زدن اقتصاد به برجام یا مذاکرات، موفق عمل کرده است

در رابطه با موضوع دیپلماسی اقتصادی و سیاست همسایگی نیز دستاوردهای مهمی انجام شده است. مهم‌ترین و اولین قرارداد امضا شده در دولت سیزدهم، قرارداد سوآپ گازی ترکمنستان بود که موجب شد استان‌های شمالی ما با قطعی گاز و برق مواجه نشوند و همچنین ارتباطات تیره و تاریک ایران با ترکمنستان در زمان وزارت زنگنه(دولت قبل) نیز بهبود پیدا کند و ارتباطات با همسایگان به عنوان مهم‌ترین شرکا جمهوری اسلامی ایران، احیا شد.

از طرف دیگر قراردادهای بلندمدت تامین انرژی برق کشورهای عراق و پاکستان نیز موجب به هم پیوستگی اقتصادی و سیاسی کشورهای مورداشاره با ایران خواهد شد و به حسن همجواری نیز بیشتر توجه شده است.

در فضای بین‌المللی نیز ایران با روسیه و چین به عنوان دو ابرقدرت اقتصادی دنیا، روابط خود را اصلاح کرده است و گواه این موضوع افزایش صادرات نفت خام ایران به چین و همچنین سرمایه‌گذاری‌های بزرگ دو کشور چین و روسیه در ایران است. بنابراین در فضای بین‌المللی نیز بدون مذاکرات، شاهد گسترش روابط دیپلماتیک و اقتصادی با کشورهای همسایه بوده است.

زمانی واکسیناسیون مردم نیز به مسئله برجام و FATF گره خورده بود اما با روی کار آمدن دولت بدون هیچ یک از این موارد و با پیگیری سیاست‌های هوشمندانه، نه تنها واکسیناسیون کامل مردم انجام شد، بلکه بحران کرونا نیز با وجود تداوم در سطح جهانی، در ایران به صورت بسیار مناسبی کنترل شده است.

یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت در زمینه مدیریت منابع ارزی، بحث حذف ارز 4200 تومانی بود که نه تنها کسری بودجه ارزی دولت را حل کرد؛ بلکه به تراز ارزی کشور، کمک به سزایی کرد تا جایی که حذف ارز 4200 تومانی و عدم دستکاری در قیمت‌های نسبی، موجبات رونق بخش کشاورزی و افزایش تولید داخل را فراهم کرد.

 در نهایت شاهد این هستیم که در شرایطی که اقتصادهای دنیا تحت تاثیر تورم کالاهای اساسی و انرژی هستند،ایران تنها شاهد افزایش تورم حاصل از حذف ارز 4200 تومانی بود و پس از آن، تورم در ماه های تیر و مرداد روند نزولی به خود گرفت که نشان از موفقیت دولت در زمینه اجرای حذف ارز 4200 تومانی داشت. از طف دیگر، یارانه ها نیز واقعی شد و یارانه مردم از 45 هزار تومان دولت دهم، به 300 هزار تومان افزایش یافت و هیچ فشاری بر پایه پولی ایجاد نشد.

از طرف دیگر در بحث افزایش فروش نفت خام ایران و همچنین به کارگیری سیاست‌های متنوع در فروش نفت و برق ایران، منابع بسیار زیادی در دسترس بانک مرکزی قرار گرفته است که نشان از مدیریت بهینه منابع ارزی در سمت عرضه و تقاضا است به نحوی که مصرف ارز بسیار بهینه‌تر شده است و منابع حاصل از فروش کالا و خدمات، از کشورهای مختلف و مبادی مطمئن ارزی، افزایش چشم‌گیری داشته است که نشان از مدیریت بهینه و صحیح منابع ارزی دارد.

انتهای پیام/