غفلت فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی و تغییر ادبیات جوانان

به گزارش خبرنگار باشگاه جوانی خبرگزاری برنا؛ جوانان اغلب از واژه‌هایی استفاده می‌کنند که لغات انگلیسی در آن وجود دارد مانند اوکی ام. برای ریشه یابی این مساله با یک جامعه شناس و یک استاد ادبیات گفت و گویی داشته‌ایم که در ادامه نظرات و پاسخ آن‌ها را دراین باره می‌خوانید.

دکتر شریفی یزدی جامعه شناس درباره ادبیات و لفظی که جوانان امروز از آن استفاده می‌کنند و این که چه ضرری می‌تواند برای ادبیات ملی و بومی ما داشته باشد در ابتدا گفت: زبان یک عنصر زنده است و بر حسب نیازهای روز افراد معمولا خودش را تطبیق می دهد که این یک قاعده کلی در زبانهای دنیا است. اما در مورد نسل جوان منابعی وجود دارد که جوانان ما از آن بهره می‌برند. اولین و مهم‌ترین آن‌ها بستر خانواده است، پس از آن نظام تعلیم و تربیت در مدارس است، اما در کنار این‌ها رسانه‌های شنیداری و دیداری به صورت مستقیم و غیر مستقیم نقش بسیار زیادی در شکلگیری ادبیات محاوره، گفتگو و شیوه سخنوری و بیان دارند.

شریفی یزدی ادامه داد: بخش زیادی از آنچه امروز تحت عنوان استفاده زیاد از اصطلاحات لاتین و خارجی یا به کار بردن الفاظ رکیک و نه چندان مناسب در گفتار جوان‌ها شاهد آن هستیم مربوط به رسانه‌های دیداری و شنیداری است. ما اصطلاحات زیادی را به کارمی‌بریم که ظاهرا فارسی هستند اما آن‌ها در حقیقت نوعی گرته برداری از زبان محاوره در فیلم های انگلیسی زبان است که به فارسی ترجمه شدند.

با او بیان نقش موثری که مدارس در این زمنیه ایفا می‌کنند توضیح داد: مشکلی که ما الان با آن سر و کله می‌زنیم دو دلیل عمده دارد دلیل اول این است که ما در مدرسه به جای اینکه زبان فارسی را به فرزندانمان بیاموزیم بیشتر ادبیات می‌آموزیم این دو با هم فرق دارند. ادبیات یک امر تاریخی است که هر کسی به حسب علاقه اش به آن می‌پردازد اما زبان ابزار روز آمد و به روزی است که ما به آن نیاز داریم. آموزش و پرورش ما دراین زمینه لنگ است و کار مناسب انجام نمی دهد.

شریفی یزدی افزود: دلیل دوم آن ضعیف بودن فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی است. متاسفانه طی دو دهه اخیر فرهنگستان زبان وادبیات فارسی از افراد دانشمند و افراد متفکری مثل مرحوم دکتر شهیدی، شفیعی کدکنی و بزرگانی که دوره ای در  آنجا فعالیت‌های عمیق داشتند بی دریغ مانده است. در حال حاضر افرادی آنجا فعالیت می‌کنند که یا تخصص لازم را ندارند یا میدانی به آنها داده نمی‌شود در نتیجه برگردان درست، مناسب و متناسب با نیازهای روز که باید در واژه‌هایی کوتاه،کارآمد و به جا و مورد نیاز جوانان باشد ارائه شود را نخواهیم داشت.

این جامعه شناس در پایان اظهار داشت: میزان تولیدات فرهنگستان به شدت کاهش پیدا کرده، طبیعتا زبان صبر نمی‌کند ما روزی روزگاری در جایی یک واژه مناسب تولید و آن را منتقل کنیم. ما اگر بخواهیم این وضعیت رادرست کنیم باید به سه نکته آموزش و پروش، فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی و نیز توجه خانواده ها به گروه هم سالان توجه داشته باشیم. زیرا خیلی از این واژه‌ها را جوانان ما از گروه هم سالان خود آموزش می‌بینند. این‌ها همه از مدارس و دانشگاه‌ها بیرون می‌آید و نمی‌توان به جوانان خرده گرفت. تا زمانی که بین ادبیات رسمی و ادبیات کف جامعه فاصله وجود دارد ما شاهد این مشکلات هستیم.  

اما در ادامه این گزارش حسن اختیاری استاد ادبیات دانشگاه تهران در این باره توضیح داد: ادبیات هر قومی در صدد تحولات و تغییرات قرون است. یعنی به مرور زمان چون اختلاف فرهنگ‌ها، سلیقه‌ها و... وجود دارد زبان ناگزیر است که خودش را با آن تغییرات تطبیق دهد.

اختیاری گفت: امروزه افراد از اصطلاحات عامیانه مثل لاکچری یا خوشگذرانی حرفه‌ای استفاده می‌کنند و یا در تایید حرفی می گویند اوکی یا حله، الان آفی یا آنی و... این‌ها به ادبیات ضربه نمی‌زند. ولی از لحاظ محاوره اساتید ادبیات تاکید می‌کنند که بهتر است هر کسی شاکله اصلی زبان خودش را با رعایت ساختار آن در محاوره به کار ببرد.

این استاد ادبیات به تغییرات به وجود آمده در نوشتار نیز اشاره کرد و گفت: این مساله در نوشته‌ها هم رسوخ پیدا کرده است. پیش‌تر در زمان پهلوی لغات عربی بسیاری در زبان فارسی وجود داشت که در نامه هایی موجود از آن زمان می‌توان این را فهمید اما با وجود فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی کم کم این نوع نگارش از بین رفت زیرا به کار بردن اصطلاحات عربی در نامه نگاری غلط است.

این استاد ادبیات دانشگاه تهران در پایان گفت: ادبیاتی که امروزه جوانان به کار می‌برند بی ادبی محسوب نمی شود اما به دلیل اینکه ما فارسی صحبت می‌کنیم بهتر است ملقمه نکنیم و صراحتا فارسی حرف بزنیم و برای فهماندن مطلب از زبان های دیگر واژه‌ای را عاریه نگیریم.