سریال‌های ترکیه‌ای مبتذل هستند و ابتذال مخاطبان بسیاری دارد / اکثر سریال‌های نمایش خانگی تقلیدی ناشیانه از سریال‌های ترکیه هستند

حسن هدایت کارگردان سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: با وجود اینکه سریال‌های ترکیه‌ای امروز پرمخاطب هستند و به یک موفقیت بزرگ در عرصه سریال‌سازی رسیده‌اند باید گفت که سریال‌های این کشور واقعاً مبتذل هستند و اتفاقاً یکی از دلایل موفقیتشان همین ویژگی است.

هدایت خاطرنشان کرد: اگر ابتذال را در ساختار و محتوا از هم جدا کنیم باید این نکته را در نظر داشته باشیم که به لحاظ ساخت، آثار ترکیه‌ای در فضایی حرفه‌ای ساخته می‌شوند اما حرفی که در آثارشان وجود دارد مبتذل است و معمولاً به عادت‌های مخاطب لنگر انداخته و آنچه را که او می‌خواهد ارائه می‌دهند. مخاطبان دنیا خطی‌نگر هستند و به قصه‌هایی عادت دارند که نیاز به تفکر چندانی نداشته باشد و از طرفی طولانی شدن این قصه‌ها باعث می‌شود مخاطب با کاراکترها همراه شده و به آن‌ها عادت می‌کند.

او افزود: کشورهایی چون کلمبیا و برزیل در ابتدا این سنت را در سیاست سریال‌سازی خود مدنظر قرار دادند و سریال‌هایی طولانی بالغ بر 600 قسمت ساختند. ترکیه نیز این سیاست را مدنظر قرار داد و سریال‌های طولانی بسیاری ساخت اما باید این نکته را مدنظر داشته باشیم که ترکیه در کشورهای اروپایی و آمریکایی مخاطب چندانی ندارد و بیشتر بازار او در کشورهای عرب‌زبان، آفریقایی و شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی است.

این کارگردان خاطرنشان کرد: شاید آمار فروش سریال‌های ترکیه‌ای بالا باشد اما مخاطبان آن محدوده جغرافیایی وسیعی را در بر نمی‌گرد و در محدوده کوچکی که مطرح کردم فروش بالای خود را دارند. این میزان مخاطب در این محدوده جغرافیایی نشان از این دارد که آثار ترکیه‌ای چندان جهانشمول نیستندن و دلیل موفقیتشان نسبت به آثار ایرانی همان امکاناتی است که به دلیل عدم ممیزی از آن برخوردارند و ما در ایران این امکانات را نداریم.

کارگردان مجموعه تلویزیونی «کارآگاه علوی» تصریح کرد: بسیاری از سریال‌های شبکه نمایش خانگی ما هم تقلیدهایی ناشیانه از سریال‌های ترکیه‌ای است که می‌بینیم در جلب نظر مخاطب نیز موفق هستند اما اگر تلویزیون در برابر ممیزی‌ها یک مقدار انعطاف‌پذیرتر باشد و یک مدیریت درست در آن حاکم باشد می‌تواند مخاطبان بیشتری نسبت به شبکه نمایش خانگی داشته باشد اما از آنجا که اینگونه نیست نمی‌توان انتظار چندانی از تلویزیون برای جلب نظر مخاطب داشته باشیم.

هدایت در ادامه گفت: در همه جای دنیا تلویزیون با افراد حرفه‌ای و کارکشته کار می‌کند تا بتواند نظر مخاطبان را به خود جلب کند اما در کشور ما تلویزیون محلی برای فعالیت افراد سفارش شده و آماتور شده که مجموعه‌ای از تصاویر متحرک را به عنوان سریال به خورد مخاطب می‌دهند.

این کارگردان تأکید کرد: کشور ما در یک ساختار ایدئولوژیک اداره می‌شود و من ساختار ایدئولوژیک را به خودی خود نادرست و غلط نمی‌دانم اما ایدئولوژی باید نگاهی منطقی به تولیدات سینمایی و تلویزیونی داشته باشد. در کشور ما با وجود ایدئولوژی که بر آن حاکم است قطعاً از بسیاری کشورهای بلوکه شرق فضای بازتری را شاهد هستیم اما در کشورهای بلوکه شرق هم آثار نمایشی معمولاً شعاری هستند که همین شعاری بودن آن‌ها را بی رمق و ضعیف کرده است. این سیاست افرادی را تربیت می‌کند که کارشان را بلد نیستند و مهم‌ترین کارها بر عهده آن‌ها قرار دارد، به همین دلیل در موقعیت‌های مهم و حیاتی نابلد بودنشان در کار مشخص می‌شود. وضعیت سریال‌سازی ما هم همینطور است و با وجود اینکه فرهنگ ما پتانسیل بالایی برای جهانی شدن دارد از این انرژی هرگز استفاده نمی‌شود.

او افزود: یکی از عوامل موفقیت سریال‌های شبکه نمایش خانگی سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است، وقتی یک نفر با سرمایه شخصی‌اش فیلم می‌سازد حتماً دغدغه این را دارد که سرمایه‌اش از بین نرود و برای جذب مخاطب برنامه‌ریزی دارد اما تلویزیون اینگونه نیست، یک بودجه دولتی در میان است و با این بودجه فیلم و سریال ساخته شده و کسی دغدغه اینکه مخاطب اثر را می‌پذیرد یا خیر، ندارد. اما باید بپذیریم که سریال‌های شبکه نمایش خانگی ما هم نمی دنیا نمی‌تواند حرفی برای گفتن داشته باشد چرا که اکثر این سریال‌ها تقلیدهایی ناشیانه و غلط از سریال‌های ترکیه‌ای هستند.

این کارگردان در پایان گفت: از طرفی در بخش سریال‌های تاریخی نیز با توجه به کمبود بودجه و امکانات فنی محدودیت‌هایی وجود دارد که امکان پرداخت درست و دقیق وجود ندارد. نکته مهم دیگر درباره شکست ما در عرصه پخش بین‌المللی سریال‌ها عدم توانایی در بازاریابی است، ما توانایی این کار را نداریم و این تنها مربوط به سینما و تلویزیون نمی‌شود، ما در هر زمینه‌ای این مشکل را شاهد هستیم. به عنوان مثال می‌توان زعفران را مثال زد که بهترین زعفران دنیا را تولید می‌کنیم اما کشورهای دیگر همین زعفران را از ما خریده و به اسم کشور خودشان خود دوباره به ما می‌فروشند. یک تصور غلط که در بین ما وجود دارد این است که جنس خوب تبلیغ نمی‌خواهد اما اتفاقاً جنس خوب تبلیغ می‌خواهد و باید برای آن تبلیغ کرد. متأسفانه ما بازاریابی را بلد نیستیم و این مسأله هم در عدم توانایی ما در پخش بین‌الملل سریال‌هایمان تأثیر گذار است.