با اتکاء به مبانی دینی می توان به بسیاری از جلوه های حقوق بشر عینیت بخشید

به گزارش خبرگزاری برنا از مشهد به نقل از روابط عمومی دانشگاه بین المللی امام رضا(ع)؛ دکتر علی باقری کنی؛ معاون امور بین الملل قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران در چهارمین نشست علمی کنفرانس ملی «امام رضا(ع) و علوم روز» که با عنوان «بررسی بنیادهای حقوقی در سیره و تعالیم امام رضا(ع) » به همت دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع) برگزار شد، برگزار شد، اظهار کرد: مفهوم حقوق بشر و آنچه که از آن در ساحت های حقوقی و رسانه ای و سیاسی از آن یاد می شود، مولود جهان جدید است اما باید دقت داشت که آنچه به عنوان حقوق بشر مطرح می شود، ریشه در دین و مبانی دینی ما دارد.

به گفته معاون امور بین الملل قوه قضائیه وقتی از حاکمیت دینی صحبت می کنیم باید الزامات آن را هم باورها و نیازها و مقتضیات آن را تأمین نماییم؛ زیرا قرن ها دین در بدنه اصلی حاکمیت نبوده و صرفا مباحث دینی بر نیازها و اقتضائات فرد در جامعه متمرکز بوده است.

وی افزود: با اتکاء به مبانی دینی و سیره اهل بیت (ع) می توان به بسیاری از جلوه های حقوق بشر عینیت بخشید و در عرصه حاکمیت تنها به عنوان مصرف کننده مبانی و اصول و قواعد حقوق بشر نباشیم بلکه خود به عنوان مبدع و مبتکر در این عرصه فعال باشیم.

فقدان وجود مؤلفه های دینی در عرصه حقوق بشر

به گفته دبیر ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران یکی از نیازهای مهم در عرصه حقوق بشر در ساحت داخلی و بین المللی وجود دارد، فقدان وجود مؤلفه های دینی و مبانی دینی است که می توان ایده ها و ساختارهایی را ایجاد کرد که حقوق انسان را در بستر حاکمیتی دینی تعریف کند و الزمات ایفای آن حقوق را در این جایگاه ببیند.

وی با اشاره به وجود شکاف بین واقعیت جامعه و ایده های دینی، عنوان کرد: وجود این شکاف باعث شده است تا ساختارها و سازوکارهایی که غربی ها روی آن بیش از 200 سال کار کردند و منجر به ادبیات سازی شده است در کنار ابزارهای رسانه ای که به دنبال آن می آید و فضاسازی و القای ذهنی می کند، در ساحت های علمی و اجرایی جایگزین و مبنا قرار می گیرد.

به گفته این مقام مسئول در حوزه قضایی کشور، ضرورت دارد تا با مشارکت نخبگان علمی و اجرایی ایده ها و آموزه های مورد نیاز حاکمیت با مبانی دینی و شاخص هایی که بر آمده از احکام و باوردهای دینی است، تعریف شده و در این حوزه ادبیات سازی گردد.

دکتر باقری کنی در ادامه سخنانش خاطرنشان کرد: یکی از نکات مهمی که باید در سیره حضرت رضا(ع) به آن دقت داشت آن است که ایشان در مورد هر حکمی، غیر از بیان آن حکم علت و فلسفه آن را هم بیان می کردند، زیرا حکومت بستری برای تکامل انسان در مسیری که دین معرفی کرده، می باشد و صرفاً وظیفه بیان بایدها، نبایدها و مجازات افراد را ندارد بلکه به دنبال تربیت انسان است.

بیان بنیادهای حقوقی مورد نیاز بشریت در متون اسلامی

در ادامه این نشست دکتر سیدحسن وحدتی شبیری رئیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی با بیان اینکه ائمه اطهار(ع) دارای اولین و آخرین علم هستند، بیان کرد: این بزرگواران بر اساس مقتضیات زمان و پرسش هایی که از آن ها می شد علم خود را در اختیار بشریت قرار می دادند.

به گفته این استاد حوزه و دانشگاه، بنیادهای حقوقی مورد نیاز بشریت تا روز قیامت در متون اسلامی و فرمایشات گوهربار اهل بیت(ع) آمده است.

وی با بیان اینکه در کلام و سیره حضرت رضا(ع) موارد متعددی وجود دارد که در دنیای امروز قابل عرضه است، ادامه داد: نگاه امام هشتم(ع) و سایر ائمه اطهار(ع) به بشریت نگاهه الهی است و در نگاه الهی همه افراد با هم برابر هستند و تبعیض معنایی ندارد.

حقوق بشر، حقوقی جهانی و فراگیر است

در ادامه این نشست علمی دکتر حسین فرحی؛ استاد و تحلیل‌گر حقوق بین‌الملل و اولین دبیر کمیسیون حقوق بشر اسلامی جمهوری اسلامی ایران بیان اینکه حقوق بشر در حقوق بین ‌المللی از اصلی ‌ترین و اولین موضوعات است، گفت: حقوق بشر حقوقی است که با تولد انسان محقق می‌ شود و مستقل از حکومت و قدرت است و این حقوق هیچ ارتباطی به تابعیت، نژاد و جنسیت انسان ها ندارد بلکه این حقوق ذاتی بوده و به همین دلیل حقوق بشر حقوق جهانی است و مهم‌ترین ویژگی آن جهان شمول بودن آن است.

این تحلیل‌گر حقوق بین ‌الملل در ادامه با بیان اینکه حقوق بشر جامعه جهانی دو سند منشور ملل متحد و اعلامیه حقوق بشر دارد که بسیار معتبر است، خاطر نشان کرد: قوانین حقوق بشر در ماده 55 منشور ملل نهفته شده است و این منشور قانون اساسی ملل جهان است؛ حقوق بشر یک حقوق بنیادین است و حق حیات یکی از آنهاست که هر کسی در هر جای جهان باید از آن بهره‌مند شود و حقوقی همچون رعایت کرامت انسان، تعلیم و تربیت، آزادی، مساورات در برابر حقوق و قوانین و... از دیگر حقوق بشر است.

نقض حقوق بشر توسط مدعیان آزادی و حقوق بشر

وی تصریح کرد: اگر به عمق واقعیات کنونی و به ویژه در دهه‌های اخیر توجه کنیم به راحتی متوجه می‌شویم که حقوق بشر به صورت جهانی و ثابت در دنیای واقعی وجود ندارد و در حقیقت کسانی که دم از حقوق بشر و آزادی می‌زنند، آن حقوق را نادیده می‌گیرند.

این استاد دانشگاه در ادامه به موضوع دفاع از حقوق اقلیت ‌ها اشاره کرد و گفت: امروزه یکی از مهم‌ترین مباحث حقوق بشر دفاع از حقوق اقلیهاست و رفتار و سیره امام رضا(ع) می‌تواند الگوی خوبی در خصوص برخورد با اقلیتها باشد، همچنین آن حضرت در برخورد با مأمون برای دفاع از حقوق مظلومین بدون ذره ای ملاحظه، کوتاه نمی آمدند.

دکتر فرحی با بیان اینکه ایمان به خدای بزرگ ضمانت اجرای حقوق بشر نزد ما مسلمانان است، گفت: این ایمان به خدا را در سیره تمام ائمه اطهار(ع) بویژه امام رضا(ع) می‌توان مشاهده کرد و تمام رفتارها و سکنات این حضرت به نوعی آموزش حقوق بشر برای جامعه امروز است.

نقش ائمه اطهار(ع) در مبانی قانون‌گذاری حقوق بشر

 حجت‌الاسلام و المسلمین رضا دانشورثانی؛ معاون حقوقی آستان قدس رضوی نیز در ادامه این نشست به نقش اولیای دین و ائمه اطهار (ع) در حقوق بشر اشاره کرد و گفت: پیامبر و ائمه اطهار(ع) نقش قانون‌گذاری را ایفا نکردند بلکه تمام دغدغه آنان این بود که مبانی قانون گذاری را به بشر بیاموزند.

وی ادامه داد: این قوانین با توجه به اهداف و آموزه‌های ائمه اطهار(ع) همواره باید مد نظر قانون گذاران در هر زمانی قرار گیرد؛ قانون برای زندگی بشر وضع شده است و در هر زمانی مقتضیات قانونی خود را دارد از همین رو  تمام بزرگان دین دو عنصر زمان و مکان را در اجتهاد و قانون‌گذاری مورد توجه قرار می‌دهند.

حجت الاسلام دانشورثانی با بیان اینکه تمام مبانی قانون‌گذاری ائمه اطهار(ع) ریشه عقلی دارند و به دو دسته اهداف اولیه و ثانویه تقسیم می شوند، گفت: هدف اولیه حفظ و صیانت از حیات انسان‌هاست و اولین چیزی که در قانون‌گذاری باید به آن توجه شود حفظ حیات است.

وی اهداف ثانویه قانون‌گذاری ائمه(ع) را نیز در امور حقوقی، کیفری، اقتصادی، فرهنگی، نظامی و اجتماعی و... در جامعه دانست که باید در کلمات ائمه(ع) مورد توجه قرار داد و در جامعه محقق کرد.

معاون حقوقی آستان قدس رضوی با بیان این نکته که اصل قانون تعادل در جامعه است، گفت: هدف اساسی و کلیدی قانون‌گذاری تعادل در جامعه است و ائمه(ع) این تعادل را متذکر شدند.

وی به شیوه اهل بیت(ع) در پیشگیری از جرم اشاره و تصریح کرد: اهل بیت(ع) در این خصوص به جای آگاهی دادن به مردم که در مقابل ظلم قرار نگیرند، مجرمین را تربیت می‌کردند که مرتکب جرم نشوند.

یادآور می شود؛ دانشگاه بین المللی امام رضا(ع) مطابق با رسالت ها و رویکردهای علمی خود مبتنی بر اولویت گذاری نسبت به موضوعات مرتبط با ترویج و تبیین معارف اهل بیت (علیهم السلام) به ویژه اشاعه معارف عالم آل محمد (ص) و تبیین ارتباط مسائل علمی و اجرایی جامعه با معارف ایشان و ارائه راهبردهای علمی- دینی به آن، اقدام به طراحی کنفرانس ملی «معارف امام رضا (علیه‌السلام) و علوم روز» و پیش نشست های تخصصی آن در سال جاری کرده است