ناهمخوانی معماری کرونایی با جیب اقشار ضعیف و متوسط/ مقاومت معماری در برابر پدیده های زودگذر

به گزارش برنا، در این برنامه یک Developer و تولیدکننده مسکن با بیان اینکه بخش مسکن تابع پارامترهای کلان اقتصادی و سیاسی حاکم بر جامعه است، گفت: کرونا به طور مستقیم بر رونق یا رکود ساخت و سازها تاثیرگذار نبوده و عوامل دیگری شامل جو اقتصادی جامعه، نرخ دلار و تحریم ها بیشتر از کرونا روی بازار مسکن و ساخت و ساز اثرگذار بوده است.

داوود دوست محمدی ادامه داد: صرفنظر از تاثیر اقتصادی کرونا بر بخش مسکن، بیماری کرونا درخصوص ایده های طراحی ساختمان و چگونگی ساخت و تئوری پردازی در بخش ساخت و ساز تاثیرگذار بوده است.

وی با بیان اینکه معماری ما ناگزیر است که از کرونا متاثر شود، گفت: وقتی مردم مجبورند ماه ها در خانه بمانند و یا درصورت ابتلا به کرونا، به مدت یک ماه هیچ ارتباطی با افراد دیگر و دنیای بیرون نداشته باشند، بدیهی است که در این ایام به شدت تحت فشار قرار می گیرند و این مسئله نیاز به وجود فضاهایی را در داخل خانه ها ایجاد می کند که خانه های فعلی ما پاسخگوی آنها نیست.

دوست محمدی با اشاره به اینکه جامعه معماری کشور باید روی این موضوع کار و برای آن راه حل پیدا کند، افزود: ما همزمان با ساخت پروژه های فعلی، در پروژه های آتی بسیار به موضوع ایمنی در برابر کرونا توجه کرده ایم.

چند ایده معماری برای مقابله با کرونا

وی در پاسخ به پرسش مجری برنامه شارسان درباره ایده هایی که امروزه برای مقابله با کرونا در ساختمان ها مطرح شده است، گفت: از جمله این ایده ها می توان به ایجاد فضاهایی برای تفریح در داخل منزل، پیش بینی فضاهای خاص برای دریافت بسته های پستی، پیش بینی پرورش گل و گیاه در طبقات منفی، ایجاد فضاهای باز در طبقات مختلف، توجه به جریان هوا به نحو احسن در داخل ساختمان، افزایش اهمیت تراس و متراژ آن در واحدهای مسکونی، ساخت اتاق های مستر، ایجاد فضاهایی برای تفریح کودکان در پشت بام ها یا فضاهای مشاع، پیش بینی فضاهای دارای تهویه هوا برای تداوم برقراری روابط انسانی و... اشاره کرد.

این سازنده مسکن ساخت اتاق های مستر را از ضروریات قطعی دوران کرونا دانست و افزود: درصورت وجود یک بیمار ابتلا به کرونا در بین اعضای خانواده، داشتن اتاق مستر برای قطع هرگونه ارتباط این فرد با افراد و فضاهای بیرون از اتاق مستر، ضروری است.

وی با بیان اینکه ساختمان سازی ما خواه ناخواه از این به بعد دچار تغییر خواهد شد، اضافه کرد: در حال حاضر نیز گروهی از مشتریان ما وقتی مطلع می شوند که در ساختمان های ما آیتم هایی برای مقابله با کرونا پیش بینی شده، از آن استقبال می کنند و آن را به عنوان یک مزیت مهم در نظر می گیرند.

هزینه تمام شده ساختمان های دارای آپشن کرونا

دوست محمدی در ادامه عنوان کرد: با این حال، این آیتم ها که به ساختمان ها اضافه می شود، درنهایت یکسری هزینه های اضافه را به ساختمان سازی تحمیل می کند که مصرف کننده باید آن را بپردازد. یعنی وقتی صحبت از افزایش مساحت فضاهای باز و خاص، جهت تجمع و تفریح افراد در ساختمان ها می شود، باید فضاهایی را طراحی کنیم که جزو فضاهای مشاع محسوب می شوند و تخصیص این فضاها از متراژ مفید قابل فروش سازنده ساختمان کسر خواهد کرد و به این مفهوم است که هزینه هر ساختمان افزایش پیدا می کند.

وی افزود: به طور مثال اگر تا پیش از این امکان ساخت دو اتاق خواب در یک واحد مسکونی 75 متری به شرط حذف تراس وجود داشت، در حال حاضر برای ساخت خانه ای دارای آپشن کرونا، این امکان دیگر وجود ندارد و مساحت یک واحد دوخوابه باید به 90متر افزایش یابد که درنهایت قیمت خرید آن خانه بالا می رود. پس تغییرات مورد نظر ما در معماری ساختمان های آتی تاثیرات اقتصادی به همراه دارد و فشار مضاعفی را به خریدار وارد می کند.

این تولیدکننده ساختمان افزود: براین اساس اقشار ضعیف و آسیب پذیر جامعه از پس این هزینه ها بر نمی آیند. درواقع تاوقتی که مردم ما دغدغه تامین حداقل های لازم برای زندگی را دارند و در تامین معیشت خود و در خرید خانه ای با حداقل متراژ با مشکل مواجهند، صحبت از این گونه مباحث طبیعتا به فراموشی سپرده می شود.

سود خاصی نصیب سازنده نمی شود

دوست محمدی ادامه داد: با فرض اینکه مشکلات اقتصادی مردم در بخش خرید مسکن حل شود و مانند کالاهای دیگر، امکان خرید مسکن را نیز داشته باشند؛ در اینجا می توان آیتم های کرونا را به صورت فراگیر در تمامی ساختمان ها اجرایی کرد که البته قیمت تمام شده آنها گرانتر است؛ اما طبیعتا خریداران حاضر به پرداخت هزینه بالا و بهای بیشتر برای یک ساختمان خوب و باکیفیت و متناسب با کووید 19 جهت حفظ سلامتی خانواده خود هستند.

وی درخصوص خطر ورود سفته بازان به بازار مسکن با سوءاستفاده از شرایط کرونایی گفت: راه درمان این آفت یعنی دورکردن سفته بازان از بازار مسکن، ثبات اقتصادی است. ضمن اینکه از این جریان سود خاصی نصیب سازنده نمی شود و تنها بحث افزایش متراژ خانه ها و افزایش فضاهای مشاعات مطرح است که طبیعی است هزینه تمام شده پروژه را بالاتر می برد.

معماری به حوادث ماندگار جواب می دهد

همچنین یک طراح و معمار در این برنامه با اعتقاد به اینکه حوزه معماری و طراحی به کندی روی وقایعی مانند کرونا جواب می دهد، گفت: معماری به حوادثی جواب می دهد که تاثیرات ماندگار دارند و همراه انسان ها می مانند.

علیرضا شرافتی در این راستا تشریح کرد: به طور مثال در اوایل قرن 20 جنبش مارکسیستی منجربه کاهش ساعات کار شد و از آنجایی که طبقه کارگران به فراغتی رسیدند، لذا تغییر عمده ای در الگوی مسکن ایجاد شد. یا در اواخر قرن 20 با رشد اقتصاد، امکانات داخل ساختمان ها به شدت افزایش یافت. همچنین انفجار اطلاعات و ظهور امکاناتی نظیر اینترنت در دوره کنونی، امکان دورکاری افراد را فراهم کرد.

وی با بیان اینکه این گونه اتفاقات ماندگارتر است، گفت: درمقابل از اتفاقی مثل بیماری کرونا که درنهایت بشر راه حلی برای آن پیدا و از آن گذر می کند، نمی توان انتظار ایجاد تحول خاصی در بخش معماری و طراحی داشت.

موارد ذیل بهداشت، وارد معماری می شود

شرافتی با اشاره به تاثیرات ماندگار کرونا تصریح کرد: به عقیده من کرونا از بین خواهد رفت و اثراتی که از آن برجای می ماند، رشد در حوزه بهداشت فردی و عمومی است. البته هرآنچه ذیل بهداشت قرار می گیرد، در بخش معماری وارد می شود که ازجمله آنها توجه به ساخت سرویس های بهداشتی بیشتر در ساختمان ها، توجه به استقلال اتاق های خواب با ساخت اتاق مستر و توجه به نصب دستگاه هوارسان است. همچنین اگر تعویض لباس و کفش در بدو ورود به خانه، تا پیش از این جدی گرفته نمی شد، اما حال جدی گرفته می شود و تلنگری به قسمت هایی از معماری می زند که با آن موافقم.

وی ادامه داد: اما به هر حال معماری مقاومت هایی دارد و تا وقتی که اثبات نشود کرونا ماندگار است، معماری نسبت به آن واکنش جدی نشان نخواهد داد؛ به خصوص معماری های کنونی که بیشتر با جریان سرمایه سروکار دارند و سرمایه شوخی بردار نیست.

جریان سرمایه اجازه تغییرات معماری را نمی دهد

شرافتی با اشاره به سوال مجری برنامه شارسان درباره نقش جریان سرمایه در جهت دهی به معماری، عنوان کرد: تنها اقشار خاص که شاید حدود 2درصد از جامعه را پوشش دهد، امکان دسترسی به خانه های دارای آیتم های خاص کرونا را دارند، افزود: ما در این حوزه نه صرفا دهک های بالای جامعه، بلکه باید عموم جامعه را در نظر بگیریم. چون جریان سرمایه اجازه تغییرات در معماری را نمی دهد.

وی افزود: در مناطق جنوبی و مرکزی شهر تهران، مسائل اقتصادی اجازه نمی دهد که افراد به موضوع دیگری فراتر از تامین یک سرپناه فکر کنند. در تهران واحدهای خالی بسیاری در مناطق 1، 2 و 3 وجود دارد و درمقابل افراد بسیاری هم در مناطق مرکزی و جنوبی شهر هستند که به دنبال واحد خالی می گردند. بنابراین این دو گروه را نمی توان با هم مقایسه کرد و تنها در بخش کوچکی از ساخت و سازها می توان آیتم های کرونا را مطرح کرد.

این معمار تاکید کرد: در هنگام صحبت از معماری باید به پهنه ای به وسعت کشور ایران و حتی دنیا توجه کنیم. چون به طور قطع اقتصاد در این بخش تاثیر دارد و تاوقتی که معماری مطمئن نشود کرونا مهمان ابدی افراد بوده و روی نحوه زندگی مردم اثرگذار است، واکنشی به آن نشان نخواهد داد و عملی نیست.

به گفته وی، به محض اینکه بیماری کرونا کمرنگ شود، تقاضا برای معماریِ متناسب با کرونا کاهش می یابد. چون دیگر کسی حاضر نخواهد بود برای تبعات آن هزینه بپردازد.

پایداری اقتصادی، شرط دوام آپشن کرونا در طراحی و معماری

شرافتی یادآور شد: شرط دوام آپشن های کرونا در طراحی و معماری ما این است که به لحاظ اقتصادی پایدار باشد و وقتی این چنین نیست، درصورت اجرای این آیتم ها در ساخت و سازها، منجربه افزایش متراژ ساختمان ها می شود و درنهایت مصرف کننده باید آن را پرداخت کند و خریدار تحت فشار قرار می گیرد.

وی در عین حال با بیان اینکه «برنامه در پروژه» در حال تبدیل شدن به یکی از نکات اصلی معماری است، افزود: برنامه در پروژه ها و پیش بینی فضاهای جمعی در پروژه ها و افزایش مساحت فضاهای مشاعات در ساختمان ها حرکتی بوده که از سالیان پیش شروع شده است و کووید19 می تواند روی آن تاثیر بگذارد. اما باید مراقب باشیم که سفته بازان آن را مصادره نکنند.