چه خطراتی سینمای مستقل را تهدید می‌کنند؟

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، سینمای مستقل را می‌توان اولین قربانی اقتصاد بیمار دانست، زمانی که فیلم‌ها تنها با بودجه‌های دولتی یا پول‌هایی بلاتکلیف ساخته می‌شوند امکان تولید فیلمی مستقل که درآمدش وابسته به گیشه باشد، تقریباً کاری غیرممکن می‌شود چراکه بی اهمیت شدن گیشه در درآمدزایی آثار سینمایی منجر به ضعف ارتباط کلی سینما با مخاطب می‌شود.

زمانی‌که فیلم‌های سینمایی بدون توجه به نیاز مخاطب ساخته شوند و ارتباط سینما با مخاطبان از بین برود قطعاً فیلم‌های مستقلی که نیم‌نگاهی هم به گیشه دارند قربانی این شرایط می‌شوند. در شرایط حاضر که درآمدزایی فیلم‌های از بودجه‌ تعیین‌شده است، قطعاً نیاز است که راهکاری برای حفظ حیات سینمای مستقل نیز اندیشیده شود.

در این بین برخی بر این عقیده‌اند که نهادهای مختلف دولتی می‌توانند فیلمسازان مستقل را مورد حمایت خود قرار دهند اما برخی به طور کل خطرات تهدیدکننده سینمای مستقل را مسائل دیگری مثل عدم اتحاد بین تهیه‌کنندگان می‌دانند.

در گفت‌وگو با چند سینماگران این موضوع را مورد بررسی قرار دادیم که در ادامه می‌خوانید:

امیر پورکیان: در سینمای ما افراد بسیاری مدعی استقلال و درآمدزایی مستقل هستند اما به بودجه‌های دولتی و پول‌های بلاتکلیف وابسته‌اند

امیر پورکیان، تهیه‌کننده و کارگردان سینما، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: سینمای مستقل یا در واقع سینمای غیرانتفاعی ما نه از بخش انتفاعی بلکه از همان بخش غیرانتفاعی بیشترین ضربه را می‌خورد. در واقع سینمای مستقل بیشتر از سوی کسانی دچار آسیب می‌شود که خود ادعای مستقل بودن دارند اما در واقع این ادعا دروغ است و سینمای مستقل را به کاوری برای خود تبدیل کرده‌اند.

پورکیان تصریح کرد: سینمای مستقل در کشور ما قربانی یک‌سری مسائل شد و در شرایط بحرانی امروز قرار گرفت. تهیه‌کننده‌های بی‌دغدغه‌ای به این عرصه ورود کردند که برای تن ندادن به برخی مسائل برچسب مستقل بودن به خود زدند ولی هیچ نشانی از استقلال در آن‌ها وجود نداشت.

وی افزود: استقلال در سینما تنها مربوط به بودجه مستقل و پول نمی‌شود، سینمای مستقل باید دغدغه مستقل داشته باشد و مهم‌تر از شرایط ساخته شدن فیلم، حرفی است که فیلم مستقل بیان می‌کند. امروز سینمای مستقل در ایران از بین رفته و تنها به تعداد انگشتان دست می‌توان فیلم مستقل در سینمای ایران پیدا کرد. فیلم‌هایی چون «قهرمان» که مسائل اجتماعی را با دقتی خیره‌کننده و تحلیلی فوق‌العاده در دل درامی قدرتمند بیان می‌کند. سینمایی که تماماً درگیر سرگرمی است و هیچ محتوایی ندارد در بخش اقتصاد هم نمی‌تواند سالم و قدرتمند باشد.

این کارگردان در ادامه اظهاراتش تأکید کرد: مرجع درستی برای کشف استعداد فیلمسازی وجود ندارد، نه دولت این وظیفه را بر عهده گرفته و نه اتحادیه‌ها و انجمن‌های صنفی چنین دغدغه‌ای دارند که بتوانند جریانی سالم و مستقل ایجاد کنند که در کنار کشف استعدادها بتواند درآمدزایی هم داشته باشد. متأسفانه همه انجمن‌های ما و به طور کل سینما امروز تسلیم پول شده‌اند و مرجعی وجود ندارد که منابع و مآخذ پول‌ها را پیدا کنند و شرایطی ایجاد کنند که به شکلی درست و حرفه‌ای سینما بتواند برای خود درآمدزایی کند و شاید تنها انجمن کارگردانان سینما باشد که بتوان آن را مرجعی مناسب دانست. باید کمیته‌ای تشکیل شود تا هر پولی که وارد این عرصه می‌شود را مورد کنکاش قرار دهد، اگر اینگونه نباشد و این شرایط ادامه داشته باشد این اختاپوس همه سینما را فرا می‌گیرد و دیگر امکان ساخت یک فیلم در شرایطی سالم و مستقل وجود نخواهد داشت.

تهیه‌کننده فیلم سینمایی «دریا و ماهی پرنده» خاطرنشان کرد: سینمای ما را سراسر شعار فرا گرفته است. افراد بسیاری را می‌بینیم که شعار مبارزه با پول کثیف می‌دهند اما در نهایت اگر نگاهی به کارنامه کاری‌شان داشته باشیم متوجه می‌شویم که همان افراد با پول کثیف فیلم ساخته‌اند، همین وضعیت در طرف مقابل هم وجود دارد، بسیاری از سینماگران مدعی استقلال هستند اما چندی پیش که بنیاد سینمایی فارابی لیستی از فیلم‌های مورد حمایتش منتشر کرد نام اکثر فیلمسازان مدعی استقلال ما در آن وجود داشت. هر پولی که به دور از قواعد حرفه‌ای وارد سینما شود، سلیقه‌اش را تزریق می‌کند و امروز همین وضعیت در سینمای ما کاملاً به چشم می‌خورد و مستقل‌نماهای بسیاری مشغول کار هستند که در واقع وابستگی‌شان بسیار بیشتر از دیگر سینماگران است.

این تهیه‌کننده در پایان اظهاراتش گفت: ما می‌توانیم از پتانسیل افرادی چون اصغر فرهادی برای کشف و شناخت استعدادها و کمک به شکل‌گیری جریانی سالم در سینمایمان کمک بگیریم. اگر بخواهیم فردی را که دغدغه سینما و هنر دارد انتخاب کنیم تا استعدادها را با نگاهی به فعالیت‌شان کشف کند، اصغر فرهادی می‌تواند گزینه مناسبی باشد. پس از کشف استعدادها نهادها و حتی شرکت‌هایی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در سینما هستند می‌توانند سرمایه‌هایشان را در اختیار این افراد قرار داده یا حتی به آن‌ها وام بدهند تا این افراد فیلم بسازند و در کنار تولید اثری مستقل، دغدغه اکران داشته باشند و درآمدزایی فیلم را از طریق اکران دنبال کنند.

عبدالله علیخانی: از زمانی که اتحاد تهیه‌کنندگان از بین رفت سینما دچار معضلات تولید شد

عبدالله علیخانی با اشاره به اینکه امروز در بین تهیه‌کنندگان سینما اتحادی وجود ندارد تأکید کرد این وضعیت منجر به شکل‌گیری معضلاتی چون بازیگرسالاری شده و به همین دلیل معضلات بزرگی در عرصه تولید به وجود آمده است.

این تهیه‌کننده سینما در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: امروز در سینمای ما تهیه‌کننده‌ای را نمی‌توان یافت که سرمایه متعلق به خودش باشد یا دغدغه اکران آنقدر برایش جدی باشد که اگر فیلم نتوانست فروش مناسبی داشته باشد، شکست مالی سنگینی را متحمل شود چراکه بودجه و سرمایه از جای دیگری تزریق می‌شود و آن‌ها سهم خود را در تولید برداشته‌اند و دیگر فروش اهمیتی برایشان ندارد.

علیخانی خاطرنشان کرد: همه فیلم‌های سینمای ایران در این سال‌ها یا با پول‌های دولتی ساخته شده‌اند یا افرادی برای ساخت این آثار سرمایه‌گذاری کرده‌اند که هیچ ارتباطی با سینما ندارند. امروز در سینمای ایران تهیه‌کننده‌هایی که روی پای خودشان ایستاده باشند نهایتاً به اندازه انگشتان دست هستند و به مرور طی سال‌های اخیر تعدادشان کمتر می‌شود.

وی افزود: امروز تهیه‌کننده‌هایی که ریشه‌دار بودند و وقتی فیلم می‌ساختند دغدغه فروش داشتند اکثراً خانه‌نشین شده‌اند و بسیاری از تهیه‌کنندگانی که این روزها مشغول کار هستند فقط از کارت تهیه‌کنندگی‌شان استفاده می‌کنند و در واقع شخص دیگری تهیه‌کننده است و سرمایه از جای دیگری آمده است. این فیلم‌ها معمولاً با ضرر مالی مواجه می‌شوند اما همچنان ساخته می‌شوند چراکه دغدغه دیگری برای ساخت آن‌ها وجود دارد.

این تهیه‌کننده خاطرنشان کرد: قطعاً امکان وجود تهیه‌کنندگانی که حرفه‌ای هستند وجود دارد اما شرایط بسیاری سخت است. بیشتر افرادی که این روزها مدعی استقلال می‌شوند در واقع از دولت پول می‌گیرند یا همانطور که گفتم سرمایه‌شان خارج از سینما تأمین می‌شود. متأسفانه در سال‌های اخیر سینمای مستقل معنای واقعی خود را از دست داده است. اگر سینمای ما تهیه‌کننده مستقل داشته باشد صنوف سینمایی قدرت می‌گیرند و دغدغه‌های حرفه‌ای در سینما به وجود می‌آید که منجر به ساخت آثار با کیفیت و ارزشمند می‌شود.

علیخانی تصریح کرد: شرایط سینمای ما امروز به شکلی است که تهیه‌کنندگان مستقل اکان فعالیت ندارند و اندک افرادی که در این عرصه دارای استقلال هستند کم‌کم کنار می‌روند و در آینده‌ای نه چندان دور سینما به طور کامل در خدمت سرمایه‌گذاران بی‌ربط به این هنر و بخش‌های دولتی قرار می‌گیرد. نظم اقتصادی سینما به قدری بهم ریخته که نمی‌توان انتظار داشت با ایده‌های ساده به راه‌حلی برای بیرون رفتن از بحران فکر کرد و به نظر من باید کارشناسان بسیاری به این موضوع ورود کنند. یکی از بهترین راهکارها اتحاد تهیه‌کنندگان است، متأسفانه از زمانی که اتحادیه تهیه‌کنندگان از بین رفت و چند انجمن و اتحادیه تشکیل شد و انسجام به طور کامل حذف شد دیگر تهیه‌کننده‌ها نتوانستند برنامه‌ریزی‌های دقیق، کارشناسانه و راهگشا داشته باشند تا سینما به این وضعیت نابسامان دچار نشود. امروز عدم اتحاد تهیه‌کنندگان باعث شده تا بازیگرسالاری به وجود آید و حتی بازیگرانی که تضمینی برای فروش فیلم نیستند از تهیه‌کنندگان دستمزدهای بالایی درخواست کنند. در طول سال تنها 10 درصد فیلم‌های سینمایی به سود می‌رسند و نهایتاً به همین تعداد هم بتوانند بودجه خود را بازگردانند و مابقی آثار دچار ضرر اقتصادی می‌شوند و در این وضعیت نمی‌توان انتظار داشت که تهیه‌کننده‌ای با بودجه خود دست به ساخت فیلم بزند.

انتهای پیام //