مهاجرت، نتیجه انحصارطلبی پزشکان/سرانه پایین پزشک متخصص بلای جان کادر درمان

به گزارش خبرنگار برنا از همدان، صف شلوغ بیماران در مطب‌ها، نوبت‌دهی دیرهنگام، ویزیت‌های کوتاه، دسترسی نداشتن به پزشک در مناطق محروم، سفرهای درمانی به مراکز استان‌ها و تهران و بسیاری از موارد دیگر ازجمله مشکلاتی است که قریب به‌اتفاق مردم، بارها با آن برخورد داشته‌اند.

معضلاتی که منجر به تضییع حقوق بیماران در مراکز درمانی و بی‌عدالتی در نظام ارائه خدمات درمانی به بیماران شده است، کمبود پزشک را می‌توان مهم‌ترین عامل در شکل‌گیری این مشکلات دانست.

کمبود پزشک در بحران‌هایی مانند کرونا آسیب‌های فراوانی ازجمله افزایش مرگ‌ومیر به علت عدم دسترسی به خدمات، فشار کاری بالا و خستگی کادر درمان به‌ویژه پزشکان به دنبال دارد.

مشکل کمبود پزشک آن‌قدر مهم و حیاتی است که چندی پیش در برنامه‌ای که رئیس‌جمهور حضور داشت مجری برنامه اولین سؤال خود را دراین‌خصوص از رئیس‌جمهور مطرح کرد و رئیسی نیز در پاسخ به این سؤال عنوان کرد: قرار است در کارگروهی در دبیرخانه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، این مهم پیگیری و طرحی آماده شود تا درباره جذب پزشکان متخصص و همچنین، افزایش جذب دانشجویان در مقاطع تحصیلی دوره‌های تخصصی پزشکی تصمیم‌گیری کنیم. به مردم قول می‌دهم در اولین جلسه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با شنیدن نظر موافقان و مخالفان به یک طرح جامع برسیم و تصمیم‌گیری کنیم.

حال باتوجه‌به اهمیت موضوع، خبرنگار سلامت خبرگزاری برنا، این هفته ابتدا به سراغ پزشکان عمومی بیمارستان‌ها و سپس به گفت‌وگو با نماینده مردم همدان و فامنین نشسته که نتیجه را باهم می‌خوانیم:

یکی از پزشکان عمومی بیمارستان سینا که سال‌های آخر طرح خود را می‌گذراند، عنوان کرد: جامعه پزشکی در اپیدمی کرونا مثل گذشته همچون سربازان جان‌برکف در خط مقدم سلامت و درمان مردم از کوچک‌ترین تلاشی مضایقه نکردند تا جامعه بتواند باتکیه‌بر مجاهدت‌های آن‌ها، این مسیر سخت را به‌سلامت طی کند.

علاقه‌مند به خدمت در کشور هستم اما نه با هر شرایطی

مجتبی پور صالحی عنوان کرد: پزشکان و پرستاران در این ایام به دلیل فشاری کاری و زیاد بودن تعداد شیفت‌های شبانه و روزانه بیشتر از هر زمان دیگر کمبود پزشک و کادر درمان را احساس کردند.

وی با بیان اینکه وجود برخی از مشکلات مانند بحران‌های شدید مالی، عدم به‌موقع پرداخت کارانه، فشار کاری بالا و غیره سبب شده است که تعداد زیادی از پزشکان بعد از اتمام طرح خود به کشور‌های دیگر مهاجرت کنند؛ عنوان کرد: اگر شرایط به همین نحو پیش رود قطعاً در سال‌های آینده اکثر نخبگان این رشته که روزگاری با کسب برترین رتبه‌های کنکور وارد این مسیر شده و سرمایه‌های زیادی از بیت‌المال جهت تربیت و آموزش آن‌ها هزینه شده بود به خارج از کشور مهاجرت خواهند کرد.

این پزشک جوان گفت: من علاقه دارم که در آینده به این مملکت خدمت کنم اما تا زمانی که انحصار در رشته‌های تخصص وجود داشته باشد و مشکلات حل‌نشده باقی بماند انگیزه‌ای برای کار باقی نمی‌ماند.

سرانه پایین پزشک متخصص بلای جان کادر درمان

اینترن (کارورز) بخش قلب بیمارستان فرشچیان در گفت‌وگو با خبرنگار ما مطرح کرد: در حال حاضر بار اصلی ارائه خدمات پزشکی در بیمارستان‌های دولتی بر دوش دانشجویان عمومی و تخصص پزشکی است ولی متأسفانه این گروه با حداقل حقوق و آن‌هم پایین‌تر از کمترین حقوق مصوب کارگری در حال خدمت‌رسانی هستند.

سینا زندی ادامه داد: کارورزان پزشکی با حقوقی بسیار ناچیز و رزیدنت‌های (دستیار) تخصص‌های مختلف پزشکی با حقوق ماهانه دو میلیون و 200 هزار تومان در حال گذراندن کشیک‌های سنگین و 30 ساعته پزشکی هستند و با این حقوق پایین باید به گذران زندگی نیز بپردازند.

وی در خصوص حجم کاری پزشکان به دلیل کمبود نیروی پزشکی و تخصص در کشور، مطرح کرد: علی‌رغم تصور بسیاری از مردم یا بسیاری از سیاست‌گذاران، سرانه پزشک در کشور ما در مقایسه با بسیاری از کشورها خیلی پایین است. برای مثال در مقایسه سرانه پزشک ایران با کشورهای گروه 20، در ایران 11.7 پزشک به‌ازای هر 10 هزار نفر وجود دارد اما در بسیاری از کشورهایی که ازنظر نظام سلامت کشورهای پیشرفته‌تری هستند، این عدد بالای 30 یا 40 است.

این پزشک جوان گفت: یکی از مهم‌ترین آسیب‌ها، فشار بیش از اندازه روی کادر درمان است که نمونه آن را در کرونا مشاهده کردیم که فشار مضاعف خصوصاً در بخش دولتی به دانشجوهای تخصص، پزشکان و سایر کادر درمان وارد می‌شود یکی از عوامل اصلی آن همین موضوع کمبود پزشک است.

زندی با بیان اینکه نزدیک 40 هزار پزشک طی 15 سال آینده بازنشسته می‌شوند، خاطرنشان کرد: در سال‌های اخیر تقاضا برای تحصیل در رشته‌های علوم پزشکی هم‌افزایش پیدا کرده است، قبل از سال 88 حدوداً بین 30 تا 35 درصد متقاضیان کنکور سراسری داوطلب رشته تجربی بودند؛ اما الآن تقریباً نزدیک 65 درصد داوطلبان یعنی 700 هزار نفر در صف پذیرش رشته‌های علوم پزشکی هستند و از این تعداد مجموعاً در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی مجموعاً یک و نیم درصد در هرسال پذیرش می‌شوند.

ایجاد مراکز تخصصی پزشکی در تمام استان‌ها چارهٔ مشکل ناعدالتی پزشکان

در ادامه نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی نیز ضمن اشاره به سیاست نادرست وزارت کشور و ناعدالتی توزیع پزشکان در کشور عنوان کرد: تعداد زیادی از استعدادهای علمی کشور به دلیل تعارض منافع که در انتخاب دانشجو وجود دارد به خارج از کشور مهاجرت کرده‌اند، کاهش جذب دانشجوی پزشکی موجب فرار استعدادها، بالارفتن هزینه درمان برای مردم و آسیب به حوزه گردشگری سلامت شده است.

حجت‌الاسلام احمد حسین فلاحی با بیان اینکه در حال حاضر جمعیت کشور به سمت پیری و میان‌سالی می‌رود، عنوان کرد: یکی از مهم‌ترین مشکلات و دغدغه‌های پذیرش دانشجوی پزشکی عدم رعایت موضوع آمایش پزشکان در کشور است.

وی بیان کرد: تمرکز پزشکان متخصص در کلان‌شهرها سبب شده که در شهرستان‌های دورافتاده مردم از نعمت پزشک متخصص بی‌بهره باشند و برای درمان خود به شهرهای بزرگ مراجعه کنند.

نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: با ایجاد مراکز تخصصی در تمام استان‌های کشور می‌توان ضمن بهره‌مندی از پزشکان، از رفت‌وآمد مردم به کلان‌شهرها برای درمان جلوگیری کرد.

حجت‌الاسلام فلاحی ضمن اشاره به وضع نامطلوب بهداشتی و پزشکی در شهرهای مرزی کشور، یادآور شد: این امر باعث مهاجرت و سفر مردم به مراکز استان‌ها می‌شود که هزینه‌بر و زمان‌بر است.

وی با اشاره به اینکه دولت و وزارت علوم باید در این زمینه ورود کنند، تصریح کرد: لازم است تجدیدنظر جدی در سیاست‌های وزارت بهداشت صورت گیرد و نظام مدیریتی و پزشکی کشور در این حوزه نیازمند تحول است.

این مقام مسئول گفت: جمعیت کشور به سمت پیری در حال حرکت است و هرچقدر سن جامعه بالاتر برود، نیاز به خدمات پزشکی و سلامت نیز افزایش پیدا می‌کند و قطعاً با سیاست‌های فعلی در آینده با مشکلات جدی در حوزه سلامت روبرو خواهیم شد.

وی یادآور شد: باتوجه‌به امکانات موجود لازم است هرچه سریع‌تر وعده وزیر بهداشت مبنی بر افزایش ظرفیت پزشکی عملی شود تا معضل کمبود پزشک کشور هم رفع شود.

وی تأکید کرد: توصیه می‌شود که وزارت بهداشت پذیرش بومی پزشکان و توزیع عادلانه امکانات را از اولویت‌های کاری خود قرار دهد.

حال باتوجه‌به آنچه گفته شد آمار نشان می‌دهد که بیش از 30 درصد از فارغ‌التحصیلان رشته‌های پزشکی عمومی و تخصصی در امور دیگر همانند معماری و شهرسازی فعالیت می‌کنند که این امر موجب دامن‌زدن به وضعیت بحران کمبود پزشک در کشور می‌شود.

بحران کمبود نیروی پزشکی به‌ویژه پزشکان متخصص مسئله بسیار مهمی است که سال‌ها مورد غفلت واقع شده، این قصه تا جایی ادامه می‌یابد که علی‌رغم ظرفیت دانشگاه‌ها و همچنین تقاضای بسیار بالای متقاضیان رشته پزشکی؛ همچنان شاهد اجرای سیاست‌های غلط و اشتباه دراین‌خصوص هستیم.

از طرفی افزایش تقاضا نسبت به عرضه سبب شده پزشکان وقت زیادی برای معالجه بیماران خود قرار ندهند و این موضوع سبب بلاتکلیفی بیشتر بیماران در کشور شده است، از طرفی دیگر برخی از هم‌وطنان مجبور هستند برای گرفتن یک خدمت پزشکی زمان و هزینه بسیاری صرف و به شهر‌های بزرگ‌تر سفر کنند.

با نگاهی به آمار سرانه کشور‌های دیگر متوجه خواهیم شد که سرانه پزشک ایران تقریباً 11.7 پزشک به‌ازای 10 هزار نفر هست اما عمدهٔ کشورهای پیشرفته بالای 30 پزشک به‌ازای هر 10 هزار نفر دارند که ایران از بین 27 کشور منطقه رتبه بیستم را دارد.

متأسفانه در آمار تعداد پزشکان پایین‌تر از کشورهای همچون تاجیکستان؛ قرقیزستان و ترکمنستان هستیم و شاهد این ادعا هم صف طولانی بیماران در بیمارستان‌ها، مطب‌ها و درمانگاه‌ها است.

انتهای پیام