بی‌اشتهایی عصبی چیست؟ علت، علائم و راه‌کارهای درمانی آن

عادت به‌بررسی جزئیات رژیم غذایی، برای همه افراد امری ضروری و بسیار خوب است اما در این بین، اگر این رفتار به‌صورت وسواس‌گونه بروز کند و فرد از ترس اضافه وزن همواره به‌خود گرسنگی بدهد، با یک بیماری روانی با عنوان بی‌اشتهایی عصبی یا آنورکسیا رو به‌رو هستیم! این مشکل نه یک بیماری جسمی، بلکه یک مشکل روانی است که عوارض جسمانی داشته و بر روی بدن تاثیرات بسیار مخربی دارد و حتما باید برای درمان آن اقدامی صورت گیرد.

در صورتی‌که قصد دارید اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید، تا انتهای این نوشته از درمانکده با معرفی بی‌اشتهایی عصبی، علائم و راهکارهای درمانی آن با ما همراه باشید.

بی اشتهایی عصبی چیست؟

اصلی‌ترین ریشه مشکل بی‌اشتهایی عصبی، ترس عجیب و توهم‌گونه از افزایش وزن است. این مشکل، ممکن است به‌صورت خفیف و با رژیم‌های ساده شروع شود اما رفته رفته، ترس فرد از افزایش وزن بیشتر شده و رژیم‌های سخت‌تری اعمال می‌شود و این موضوع تا حدی گریبان فرد را می‌گیرد که با لاغری و ضعف بیش از اندازه، در زندگی عادی فرد اختلالی بزرگ به‌وجود می‌آورد. افرادی که به‌این مشکل مبتلا هستند، ابدا اهمیتی به‌لاغر شدن نمی‌دهند و تنها ترس آنها افزایش وزن است و به‌همین جهت حتی ممکن است که کالری مصرفی خود را با استفاده از القای استفراغ و یا قرص‌های ادرار‌آور محدود کنند!

این بیماری معمولا در بانوان رایج‌تر است به‌طوری که طبق تخمین سازمان بهداشت جهانی، تقریبا 2 درصد از بانوان در طول زندگی خود به‌بی‌اشتهایی عصبی دچار می‌شوند. این بیماری، مانند هر مشکل فکری دیگری قابل تشدید است و اگر فکری برای آن نشود، فرد از پا در خواهد آمد؛ به‌عبارت دیگر، اگر شما مبتلا به‌بی‌اشتهایی عصبی باشید، با هدف واهی حفظ تناسب اندام کمر به‌قتل خود بسته‌اید.

علائم بی‌اشتهایی عصبی

برای بررسی اینکه آیا فردی به‌بی‌اشتهایی عصبی مبتلا هست یا نه، کار سختی در پیش نداریم. تنها بررسی یک‌سری موارد جزئی می‌تواند این بیماری را آشکار کند اما توجه داشته باشید که تشخیص نهایی به‌عهده روانشناس و دکتر متخصص مغز و اعصاب است. علائم زیر، مشخصات اصلی بی‌اشتهایی عصبی در دو حالت فیزیکی و روانی هستند:

• بی‌خوابی

• ریزش مو

• تپش قلب

• فشار خون پایین

• اختلال در تمرکز

• خشکی پوست

• بی‌خوابی شدید

• لاغری غیر عادی

• زرد شدن رنگ پوست

• خستگی و ضعف عضلات

• استرس و اضطراب شدید

• پوشاندن بدن با لباس زیاد

• کاهش شدید میل جنسی

• به‌هم خوردن نظم در قاعدگی

• سرگیجه و سردرد‌های طولانی

• اجتناب از غذا خوردن در ملاء عام

• علائم ناشی از کمبود مواد غذایی

• دروغ گویی در مورد میزان غذای دریافتی

دلایل بی‌اشتهایی عصبی

مانند بسیاری از اختلالات روانی دیگر، نمی‌توان ریشه دقیقی برای بی‌اشتهایی عصبی پیدا کرد اما این مشکل، هم می‌تواند ریشه فکری داشته باشد و هم می‌تواند ریشه بیولوژیکی داشته باشد. برخی از عوامل تاثیر گذار در بی‌اشتهایی عصبی عبارت‌اند از:

• توهم اضافه وزن

• عوامل ژنتیکی و وراثت

• انواع وسواس‌های فکری

• مقایسه مداوم خود با دیگران

• توجه بیش از حد به‌تبلیغات اغراق آمیز

البته که دانشمندان، توانسته‌اند برخی از ژن‌ها را به‌بی‌اشتهایی عصبی ربط بدهند که با وجود اینکه احتمال دخیل بودن آنها بسیار کم است، اما مشاهده می‌شود.

تشخیص بی‌اشتهایی عصبی

مشاهده چند نمونه از علائم ذکر شده برای تشخیص بی‌اشتهایی عصبی خصوصا برای پزشک کمک کننده است اما از آنجایی که ممکن است فرد خیلی صادق نباشد، برخی آزمایشات و روش‌ها هستند که تشخیص را دقیق‌تر می‌کنند. این موارد عبارت‌اند از:

• آزمایش‌های پروتئین خون

• آزمون‌های روانشناختی

• محاسبه‌BMI (شاخص توده بدنی)

درمان بی‌اشتهایی عصبی

درمان بی‌اشتهایی عصبی، بحثی مفصل است چرا که این مشکل هم ریشه جسمی و هم ریشه روانی دارد. این مشکل راه‌های درمان ثابت شده‌ای دارد اما اولین قدم برای درمان شدن، این است که فرد، واقعا بپذیرد باور او در رابطه با وزن و شرایط فیزیکی‌اش غلط بوده و به‌دنبال درمان باشد که این موضوع میسر نیست مگر با مشاوره‌های روانشناسی. زمانی که فر پذیرفت که بیمار است و به‌درمان نیاز دارد، می‌توان از روش‌های زیر برای بهبود شرایط استفاده کرد:

• مراقبت‌های پزشکی

• روانکاوی اصولی و تخصصی

• استفاده از مکمل‌های غذایی

• استفاده از رژیم‌های غذایی اصولی و صحیح

• بستری شدن در بیمارستان (در شرایط حاد)

• استفاده از برخی دارو‌ها برای کنترل وسواس فکری

هدف از همه درمان‌های اعمال شده، رساندن فرد به‌شرایط بدنی و وزن مناسب است اما این موضوع نباید عجولانه صورت گیرد. فرد باید از نظر روانی به‌صورت کامل با بی‌اشتهایی عصبی کنار بیاید و آماده افزایش وزن شود چرا که در غیر این صورت، با کوچک‌ترین افزایش وزنی، دوباره نشانه‌های بیماری خود را نشان می‌دهند.

اهمیت رژیم غذایی برای بی‌اشتهایی عصبی

همان‌طور که پیشتر گفته شد، رژیم غذایی صحیح و اصولی موضوعی مفید و حتی الزامی برای همه افراد، چه لاغر و چه چاق است و رعایت آن می‌تواند باعث افزایش سلامت عمومی بدن باشد. در این بین، اصلی‌ترین مشکل مبتلایان به‌بی‌اشتهایی عصبی، این است که از رژیم‌های غیر اصولی استفاده می‌کنند و چون فکر می‌کنند که هر چه که لاغر‌تر باشند زیباتر هستند، از هیچ تلاشی برای لاغری بیشتر فروگذار نخواهند کرد.

به‌همین واسطه، یکی از موضوعات مهم در فرایند درمانی که باید جداگانه به‌آن بپردازیم، بحث ارائه رژیم غذایی مناسب پس از آماده‌سازی ذهنی است. فرد نباید احساس کند که بی‌محابا غذا مصرف می‌کند و هیچ محدودیتی بر روی کالری مصرفی او وجود ندارد؛ بلکه برعکس باید حس کند که تحت یک رژیم غذایی اصولی و سخت‌گیرانه، در حال رسیدن به‌شرایط ایده آل بدنی است. همچنین رعایت رژیم غذایی مناسب برای تامین مواد مغذی لازم برای بدن بسیار ضروری است.

جمع بندی

متاسفانه در جامعه جهانی امروزی، لاغری بیش از اندازه نه یک مشکل، بلکه حتی یک موهبت به‌شمار می‌رود و بسیار از بانوان در سراسر جهان به‌دنبال کاهش وزن، حتی کمتر از میزان استاندارد هستند. اگر این موضوع به‌صورت روانی قدری شدت بیشتری بگیرد، مشکلی تحت عنوان بی‌اشتهایی عصبی یا آنورکسیا بروز می‌کند که ما در این نوشته تمام تلاش خود را به‌کار بستیم تا مهم‌ترین نکات درباره آن را با شما در میان بگذاریم.

در صورتی‌که برای بررسی بیشتر این مشکل یا هر مشکل دیگری قصد مراجعه به‌پزشکان تخصص را دارید، می‌توانید از طریق سایت نوبت دهی آنلاین درمانکده به‌سادگی برای دریافت نوبت پزشکان مختلف، از متخصص تغذیه و روانشناس گرفته تا دکتر گوش و حلق و بینی و غیره اقدام کنید.