اسقاط خودرو، گامی بلند در جهت رفع آلودگی/ خسارت ۲.۶ میلیارد دلاری آلودگی به سلامت عمومی شهروندان

به گزارش خبرنگار نفت خبرگزاری برنا، آلودگی هوا در کلان شهرها به عنوان چالشی جدی شناخته می‌شود به طوری که طبق گزارش بانک جهانی در سال 2018، آلودگی هوای تهران به طور مستقیم هر ساله خسارت 2.6 میلیارد دلاری را به سلامت عموم شهروندان وارد می‌کند.

یکی از راه‌های کنترل آلودگی هوا در کلان شهرها، اجرای صحیح اسقاط وسایل نقلیه فرسوده است.  در سال‌های اخیر، معافیت خودروسازان داخلی از گواهی اسقاط و همچنین ممنوعیت واردات خودرو به منظور جلوگیری از خروج ارز منجر به کاهش چشمگیر اسقاط خودروهای فرسوده شده است.

این حالی است که بیش از 10 میلیون خودرو فرسوده در کشور وجود دارد که بنانگر ضرورت توجه به این حوزه و انجام اقدامات جدی است. 

به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس با عنوان " آسیب شناسی وضعیت اسقاط وسایل نقلیه فرسوده در کشور و ارائه راهکارهای پیشنهادی" جایگزینی خودروهای فرسوده با خودورهای نو موجب کاهش مصرف ۵ لیتری بنزین به ازای هر ۱00 کیلومتر می‌شود. با احتساب مسافت 20 هزار کیلومتری طی شده در هر سال برای هر خودرو، جایگزینی هر خودروی فرسوده موجب کاهش مصرف سوخت 1000 لیتری بنزین در هر سال خواهد شد. با احتساب قیمت هر لیتر بنزین 0.6 دلار، تردد هر خودروی فرسوده سالیانه موجب خسارت 600 دلاری در حوزه سوخت خواهد شد."

از طرفی با توجه به شکل زیر ظرفیت واقعی اسقاط خودرو در سال برابر 300 هزار عدد در سال بوده که به معنای صرفه جویی 180 میلیون دلاری در بخش سوخت کشور است.

شایان ذکر اسقاط هر خودرو به طور متوسط موجب بازیافت 450 کیلوگرم آهن خالص خواهد شد که می‌تواند فولاد مورد نیاز برای ساخت 3 میلیون متر مکعب واحد مسکونی را محیا کند. همچنین این فعالیت موجب احیای 220 مرکز اسقاط راکد در کشور خواهد شد که به معنای ایجاد اشتغال مستقیم 11 هزار نفری در این مراکز است. 

راه‌کارها 

برای حل چالش اسقاط خودرو‌های فرسوده دو راه‌کار بلند مدت و میان مدت مدنظر قرارگرفته که به شرح زیر است:

1. گسترده نمودن بازار مصرف‌کنندگان گواهی اسقاط خودرو:

طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس: هرچند تجربیات جهانی نشان میدهد که تولیدکنندگان خودرو اصلیترین خریدار گواهی اسقاط هستند، اما با توجه به معافیت تولیدکنندگان وسایل نقلیه داخلی و ممنوعیت واردات خودرو، میتوان بازار مصرف جایگزینی را برای گواهی اسقاط فراهم کرد.

تبدیل گواهی اسقاط به اوراق بهاردار میتواند موجب گسترده‌تر شدن موارد مصرف گواهی اسقاط شود که می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

- استفاده از گواهی اسقاط در جرائم محیط زیستی 

- استفاده از گواهی اسقاط در جرائم شهری و پارکینگ

- استفاده از گواهی اسقاط در جرائم رانندگی

- استفاده از گواهی اسقاط در بخشودگی مالیاتی

- استفاده از گواهی اسقاط در مجازات‌های مختلف قوه قضائیه

- استفاده از گواهی اسقاط در جهاد کشاورزی

- استفاده از گواهی اسقاط آب و فاضلاب 

- استفاده از گواهی اسقاط در تخفیفات گمرکی

- واردکنندگان قطعات خودرو براساس مبلغ دلاری و محاسبات مشخص مشمول دریافت گواهی اسقاط شوند.

2. اولویت تحویل فروش خودرو برای صاحبان خودروی فرسوده

3. اعطای تسهیلات ارزان قیمت:

طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس: نظر به اینکه غالب مالکان وسایل نقلیه فرسوده اقشار ضعیف جامعه هستند، استفاده از ظرفیت تبصره «۲» ماده (8) قانون هوای پاک برای تعیین ردیفی در بودجه سالیانه جهت اعطای تسهیالت ارزان قیمت با کارمزد چهار درصد با بازپرداخت ده ساله میتواند در تسریع سازوکار اسقاط کمک کننده باشد. 

راهکارهای میان مدت:

1. ایجاد انگیزه برای مالکان وسایل نقلیه فرسوده جهت از رده خارج کردن

2. لغو معافیت گواهی اسقاط تولیدکنندگان داخلی به طور پلکانی:

باید در میان مدت معافیت تولیدکنندگان داخلی جهت ارائه گواهی اسقاط به طور پلکانی طی ۳ سال برداشته شود. طبیعی است قیمت گواهی اسقاط باید در قیمت وسایل نقلیه منظور شود.

3. اصلاح ساختار حاکمیتی ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت 

طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس:  پیشنهاد می‌شود ستاد عهده دار مسئولیت دبیرخانه شورای عالی هماهنگی حمل و نقل و ایمنی کشور (مصوبه شماره 264171 مورخ 1393/11/25 شورای عالی اداری) شود.

در اینصورت ضمن ارتقای جایگاه ستاد مدیریت و حمل و نقل سوخت امکان پیگیری سیاستگذاریهای صورت گرفته و هماهنگیهای اجرایی بین مراکز اسقاط و تولیدکنندگان و واردکنندگان خودرو فراهم میگردد.

4. اصلاح ماده (8) قانون هوای پاک

با توجه به گزارش مرکز پژوهش‌ها پیشنهاد میشود لایحهای جهت اصلاح این ماده با هدف تعیین سازوکار اسقاط، تعیین متولی اجرای آن و تعیین منابع مالی مربوطه تنظیم گردد. همچنین آییننامه اجرایی ماده (8) اصلاحی میتواند به عنوان آیین نامه اسقاط و نوسازی وسایل نقلیه تدوین شود. 

انتهای پیام/