آیت ا...علم الهدی: هدایت، معطوف به تدبر در مفاهیم قرآنی است

به گزارش خبرگزاری برنا از خراسان رضوی، آیت‌الله سید احمد علم‌الهدی در نخستین جلسه تفسیر آیات قرآن کریم در ماه مبارک رمضان امسال که در حسینیه دفتر نماینده ولی‌فقیه در استان خراسان رضوی برگزار شد با بیان اینکه ماه رمضان، ماه نزول قرآن است، اظهار کرد: آیات قرآن کریم به دو صورت دفعی و تدریجی بر پیامبر(ص) نازل شد؛ به این معنا که یک‌بار قرآن کریم به‌صورت کامل بر پیامبر نازل شد و مرتبه دوم در موقعیت‌های مختلف به‌صورت تدریجی جبرئیل شأن نزول هریک از آیات را به پیامبر(ص) متذکر می‌شد.

وی با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری در خصوص ضرورت تفسیر آیات اندیشه‌ساز در ماه مبارک رمضان افزود: بر اساس فرمایش مقام معظم رهبری امسال به‌جای تفسیر یک سوره قرآن، 30 آیه اندیشه‌ساز در زندگی از قرآن کریم توسط حوزه علمیه قم استخراج شد تا در هر روز از ماه مبارک رمضان یک آیه مورد تفسیر و تحلیل قرار بگیرد.

قرآن کلید فهم و فکر انسان است

نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی، بیگانگی نسبت به نقش قرآن در زندگی را یکی از اشکالات اصلی مواجه با این کتاب مقدس دانست و ادامه داد: متأسفانه ما فکر می‌کنیم که نقش قرآن در زندگی تنها قرائت آن در مناسبت‌های خاص مانند ماه مبارک رمضان است، درحالی‌که قرآن کریم در زندگی کلید فهم و عملیات است، به‌نحوی‌که مفاهیم قرآنی باید تبدیل به اندیشه و فکر مسلم ما شود تا بر اساس آن بینش لازم را برای تصمیمات درست زندگی پیدا کنیم.

وی مشکل و چالش اصلی در زندگی فردی و اجتماعی را مسئله حکمرانی دینی بیان کرد و گفت: آنچه گاهی محل اختلاف ما با جریانات سیاسی غیرهمسو و یا دستگاه‌ها و نهادهای دولتی است، مسئله کسب قدرت و جایگاه نیست بلکه مسئله حکمرانی دینی است، هرکجا بخواهد برنامه یا مقرراتی تنظیم شود که برخلاف دین و موازین شرعی باشد با آن مخالفت خواهیم کرد زیرا حکمرانی دینی چه در عرصه فردی و چه در عرصه اجتماعی یعنی منشأ فکر دینی داشتن و مستند به آیات قرآن عمل کردن؛ نداشتن این تفکر در واقع نفهمیدن قرآن است.

«ایمان و امید» دو محور اندیشه‌ساز قرآن

آیت‌الله علم‌الهدی نخستین محور اندیشه‌ساز در آیات قران کریم را ایمان و امیدواری خواند و اضافه کرد: چهار محور دیگر به ترتیب شامل مشخص بودن جهت حرکت (توحید)، قیام برای خداوند با رهبری پیامبر(ص)، وحدت در سایه ولایت و در نهایت معادشناسی است. خداوند کریم در آیه دوم سوره مبارکه بقره می‌فرماید «ذَلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ ﴿۲﴾»؛ اين است كتابى كه در [حقانيت] آن هيچ ترديدى نيست [و] مايه هدايت تقواپيشگان است.

وی با بیان اینکه کتاب در عربی به معنای نامه است، تصریح کرد: خداوند در این آیه مبارکه خطاب به انسان می‌فرمایند «قرآن یک نامه است که برای تو فرستادم»، اگر باور و ایمان داشته باشیم که این نامه خداوند است، باید همه‌چیز آن را بخوانیم، تحلیل کنیم و در نهایت با درک مفاهیم آن زندگی خود را برنامه‌ریزی کنیم؛ بنابراین چون ایمان داریم که قرآن و مفاهیم دستور خداوند است، دیگر در درستی آن دچار تردید و شک نخواهیم شد.

امام جمعه مشهد مقدس با طرح این پرسش که پس چرا هنوز برخی افراد در حقانیت قرآن شک می‌کنند، به آیه 66 سوره مبارکه نمل اشاره و بیان کرد: خداوند متعال در خصوص این افراد می‌فرماید «بَلِ ادَّارَكَ عِلْمُهُمْ فِي الْآخِرَةِ بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ مِنْهَا بَلْ هُمْ مِنْهَا عَمُونَ»؛ «بلکه به روز قیامت دانا شوند و تدارک کار کنند (هیهات) بلکه اینان از قیامت هم در شک و ریبند بلکه به‌کلی از عالم آخرت (بی‌خبر و از مشاهده آن جهان) کورند». این افراد که با وجود تمام وسایل و شواهد بازهم نسبت به حقانیت قرآن در شک هستند، در واقع کوردل هستند.

وی ادامه داد: مسئله دیگری که در حوزه حکمرانی دینی از سوی برخی مطرح است، مدیریت کشور بر اساس قوانین دینی 1400 سال گذشته است؛ برخی می‌گویند چطور با افکار 1400 سال پیش امروز کشور را اداره یا زندگی فردی خود را برنامه‌ریزی کنیم که در پاسخ باید گفت اگر قرآن حاصل فکر و اندیشه مردم 1400 گذشته بود، این ایراد وارد و صحیح بود اما قرآن آموزه و کلام خداوند برای تمام بشر در تمام طول تاریخ است و تنها برای یک زمان و مکان خاص نیست.

آیت‌الله علم‌الهدی با طرح این سؤال که عمل کردن به دستورات قرآن بهتر است یا پیروی از تفکرات ساخته انسان غربی، تصریح کرد: به‌طور یقین بهره‌گیری از مفاهیم قرآنی که در آن هیچ شک و تردیدی نیست برای زندگی بشر مؤثرتر است تا برنامه متخصصین سیاسی و اقتصادی که در دنیا خود را معروف کردند و هیچ یقینی به کلام آنان نیست.

هدایت، معطوف به تدبر در مفاهیم قرآنی است

وی به تفسیر عبارت «هُدًى لِلْمُتَّقِينَ» پرداخت و عنوان کرد: در این فراز، خداوند می‌فرماید «هدایت برای متقین است»، یعنی همان‌طور که خداوند گندم را آفرید و این انسان بود که توانست با فرایند کاشتن و تبدیل کردن آن به آرد و پخت نان، لقمه‌ای برای خود فراهم کند، در موضوع هدایت نیز باید خود با تدبر و تفکر در آیات قرآن، مسیر هدایت را طی کند بنابراین باید مفاهیم قرانی توسط انسان اخذ شود و برحسب فهمی که از قران پیدا کرده است، اندیشه و فکر خود را شکل داده و زندگی‌اش را بسازد.

عضو مجلس خبرگان رهبری در خصوص اینکه متقین چه کسانی هستند، عنوان کرد: متقین یعنی کسانی که ایمان و تقوا دارند، وقتی کسی خداوند را باور کرد، کلام او و فرمان او را نیز باور می‌کند، پس تقوا از ایمان جدا نیست. مرحوم علامه طباطبایی می‌گوید «متقین معطوف به دو هدایت هستند، یک هدایت فطری که در تمام انسان‌ها وجود دارد و برحسب آن فطرت سلیم به خداوند اعتقاد دارند و دیگری هدایتی است که افراد با بهره‌برداری از تمام جزییات و ابعاد مختلف اندیشه‌ساز قران مسیر هدایت کشف و درک می‌کنند».

ویدر ادامه با اشاره به بروز گناه از روی غفلت و جهل، تصریح کرد: گناهانی که مرتکب می‌شویم به دو دسته تقسیم می‌شوند، نخست گناهانی که از روی غفلت و نادانی صورت می‌گیرد، به‌طور مثال بنده در حال صحبت کردن هستم و در حال صحبت از دیگری غیبت می‌کنم، با این‌که می‌دانم غیبت کردن حرام است؛ خداوند متعال این گناهان را که از روی غفلت است را می‌بخشد مگر حق‌الناسی ضایع شده باشد که باید آن را جبران کنیم و دسته دوم، گناهانی است که در مقام نافرمانی و جنگ با فرمان و دستور خداوند و از روی لذائذ و هوای نفسانی مرتکب می‌شویم.

انتهای پیام/