ثبات در روابط سیاسی ایران و ترکیه الگوی مطلوب است/دیدارهای دو جانبه گره‌گشای اختلافات است

پس از پیروزی انقلاب اسلامی  به رغم تفاوت بنیادین در نگرش و جهان بینی حاکم بر دو کشور ایران که قانون اساسی مبتنی بر قرآن و اهل بیت(ع) را سرلوحه کار خود قرار داده و ترکیه که ساختار سیاسی لاییک و دین ستیزانه را پشتوانه قوانین خود دارد، با ثبات ترین روابط دیپلماتیک میان دو کشور  برقرار بوده است و با برآمدن دولت اسلامگرا در ترکیه این روابط استحکام و قوام بیش تری نیز یافته است.

فرآیندی که البته با بلند پروازی های طرف ترک و بروز تحولات منطقه ای و تعارض دیدگاه میان طرفین وارد مرحله جدیدی از روابط بین الملل شد. هفتم فروردین ماه سال جاری رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه در گفت و گو با خبرگزاری فرانس24 اظهاراتی تندروانه و خصمانه علیه ایران داشت. وی با اظهاراتی خصمانه و نسنجیده گفت: ایران سعی در شکار داعش در منطقه دارد تا خود جای آن را بگیرد.

حال با گذشت ده روز از این صحبت ها رییس جمهوری وقت ترکیه به دعوت دکتر روحانی به ایران سفر می کند. دعوتی که در ابتدا برخی را عصبانی و ناراحت و عده ای را در فکر فرو برد و حتی برخی نمایندگان مجلس خواهان لغو سفر وی شدند. وزیر امور خارجه کشورمان نیز در شرایط سخت مذاکرات هسته ای به شدت اظهارات اردوغان را محکوم کرد و فشردگی چندین روز مذاکره نیز نتوانست جلوی پاسخ دادن ظریف را بگیرد.

اما در همین زمان سوالی در اذهان شکل می گیرد که فرق حکومت کشور ما با دولت ترکیه در اسلامی بودن آن است لذا باید با تبعیت از سیره اهل بیت (ع) رفتار کنیم تا همگان متوجه این تفاوت باشند. همگی ما شنیده‌ایم که امام حسن (ع) با توهین کنندگان به خود چگونه رفتار می‌کردند و با دعوت به منزل خود آنان را نصیحت می کردند.

بنابراین با در کنار هم گذاشتن این نکات و اتفاقات به خوبی درک می‌کنیم که دولت با تبعیت از قانون اساسی و سیره اهل بیت(ع) علاوه بر این که به دنبال حفظ عزت و اقتدار ملی است، در اندیشه برقراری ثبات منطقه ای و رونق اقتصاد کشور است. 

رضا رییسی کارشناس روابط بین الملل در گفت و گو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا در خصوص علت حفظ ثبات سیاسی پس از پیروزی انقلاب اسلامی بین دو کشور جمهوری اسلامی ایران و ترکیه با وجود تفاوت در نوع حکومت دو کشور گفت: روابط ایران و ترکیه تابع مؤلفه های فراوانی است. با نگاه به تاریخچه تحولات دو کشور شاهد آن هستیم که در طول تمامی سال های پس از انقلاب با ثبات ترین روابط منطقه ای با ترکیه به منصه ظهور رسیده است.  این ثبات نتیجه امنیت سیاسی در روابط بین دو کشور است.

وی ادامه داد: موضوع گروه‌های منازعه طلب منطقه ای در دو کشور به همکاری هر چه بیشتر فی ما بین برای مقابله با آن ها بدل شده است که از مؤلفه های توسعه روابط سیاسی میان دو کشور بوده است.

این کارشناس روابط بین الملل افزود: از طرف دیگر ترکیه در کریدر ارتباط اقتصادی ایران و اروپا قرار دارد و همین طور این کشور نیاز مبرمی به منابع هیدروکربنی ایران دارد. لذا مجموع این نکات و نیازها دو کشور را مجاب می‌کند تا فارغ از اختلاف نظرها و تفاوت در ایدئولوژی حکومتی، به یک ثبات سیاسی دست یابند.

رضا رییسی با اشاره به سفر اردوغان به تهران تصریح کرد: آمدن آقای اردوغان به تهران از چند منظر قابل تامل است؛ وی پیش از این به عنوان نخست وزیر به ایران آمده و در این سفر نخستین بار است که به عنوان رییس‌جمهور به تهران سفر می کند و این تغییر جایگاه نشان دهنده ثبات داخلی در کشور ترکیه و حکومت حزب عدالت و توسعه در این کشور است.

وی افزود: از طرفی این سفر همزمان با دو تحول داخلی و خارجی است. تحولات یمن و مداخله نظامی عربستان در این کشور دو قطبی متشکل از قطر-عربستان-ترکیه و جمهوری اسلامی ایران را پررنگ‌تر کرده است که دیدارهای رو در رو برای عبور از این بحران منطقه‌ای می‌تواند راهگشا باشد.

رییسی در ادامه اظهار داشت: همچنین ایران با تفاهم سیاسی در لوزان جایگاه سیاسی و افق مثبت اقتصادی خود را گسترش داده و ترکیه برای بهره گیری از گشایش درب های اقتصادی ایران پس از حصول توافق  سخت چشم انتظار است.

این کارشناس سیاست خارجه در باره اظهارات اخیر رییس جمهور ترکیه در مصاحبه با شبکه فرانس ٢٤، گفت:صحبت های آقای اردوغان در فروردین ماه سال جاری کاملا مخاصمه گرایانه است اما نکته آن جاست که در یک رویکرد هوشمندانه به حوزه سیاست خارجی و عرصه دیپلماسی باید میان منافع ملی و همکاری معطوف به آن و تعارضات سیاسی و اختلاف دیدگاه ها تفکیک قائل شد.

وی تصریح کرد: بدان معنی که  ضمن حفظ اقتدار و پاسخ دهی به اظهارات نامطلوب و خارج از عرف، به سمت نقاط ثقل مشترک و ارتقا همکاری سیاسی و اقتصادی میل یافت. امری که در سخنان آقای ظریف و در رویکرد تعاملی آقای روحانی کاملا قابل مشاهده است.

رییسی ادامه داد: در این رابطه وزیر امور خارجه کشورمان در بحبوحه مذاکرات سنگین هسته ای پاسخی درخور و قاطع به اقدام رییس جمهوری ترکیه داد، در عین حال دولت بدون توجه به مجادلات لفظی میان برخی مقامات دو کشور، پذیرای آقای اردوغان است تا سطح همکاری‌های میان دو کشور را افزایش دهد.

وی اظهار داشت: بدون شک در دیدارهای دو جانبه نیز طرف ایرانی نکات لازم را گوشزد خواهد کرد اما اجازه نمی‌دهد چالش های سطحی و اظهارات ناپخته اصل و اساس منافع ملی و روابط استرتژیک میان دو کشور همسایه را مخدوش کند.

رضا رییسی در پایان خاطر نشان کرد: ایران و ترکیه با توجه به ظرفیت ها و پتانسیل های خود نیازمند تعامل مشترک در حوزه های حساس و راهبردی بوده و نمی توانند ظرفیت های یکدیگر را نادیده بگیرند.