تحلیل دو کارشناس حقوق بین‌الملل از برجام

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری برنا، دو کارشناس حقوق بین‌الملل درباره برجام نوشتند:

برجام، سد نامرئی مقابل عرض اندام قدرت‌مندان جهان

از زمان انتخاب ترامپ اگرچه او تا به حال با زبان کنایه و اشاره سعی زیادی برای محدود کردن ایران داشته است اما به طور مشخص آیا توانسته سیاست محدود کننده‌ای را علیه برجام هم پیش ببرد؟ بررسی رفتار رئیس جمهور آمریکا در مدت گذشته جواب منفی به این سوال می‌دهد.

کارشناسان حقوق روابط بین‌الملل در رابطه با آثار برجام در کشورهای پنج به علاوه یک  اعتقاد دارند پیش از برجام کشورهای قدرتمند از هر ابزار و با هر بهانه‌ای تلاش می کردند تا میزان غنی‌سازی را در کشور کاهش دهند یا به نوعی دیگر فشار بیاورند اما بعد از به تصویب رسیدن آن سندی تهیه شد که همه کشورها را ملزم به رعایت مفاد آن می کرد. آن هم در حالی که تا قبل از آن هیچ محدودیت قانونی برای تحت فشار قرار دادن ایران وجود نداشت.

برجام برای آمریکا «سقف» گذاشت

یکی از موانعی که برجام در روزهای اخیر بر سر راه رییس‌جمهور آمریکا گذاشت مربوط به آزمایش موشکی اخیر ایران بود. آزمایشی که در ابتدا گفته شد مغایر قطعنامه شماره 2231 بوده اما پس از آن کاخ سفید این ادعا را رد و اعلام کرد که  این قطعنامه تنها به فراخواندن و توصیه به ایران به عدم آزمایش موشک های بالستیک بسنده می کند. بنابراین، به بیان دقیقتر، این آزمایش علی‌رغم تلاش‌های سران قدرت ناقض قطعنامه شورای امنیت تلقی نشد. این مثالی است که رضا نصری، حقوقدان درباره تاثیر برجام بر دایره اختیارات آمریکا می‌زند و می‌گوید: «دولت‌ ترامپ و مقامات ارشد کنگره اصرار داشتند که واکنش‌ اخیر آن‌ها به خاطر آزمایش‌های موشکی ایران «ناقض برجام» نبوده است. به بیان دیگر دولت آمریکا به دلیل وجود برجام هم سقف قانونی و هم محذوریت‌های دیپلماتیک دارند.»

 او ادامه می‌دهد:«برجام برای تندروترین عناصر نظام سیاسی آمریکا در تعامل با ایران «سقف» گذاشته است. یعنی چارچوبی تعیین کرده که حتی تندروترین طیف سیاسی در آن کشور خود را محصور در آن یافته است.»

 به گفته او «پیش از این هیچ سقف قانونی در داخل آمریکا مقابل اراده سیاسی رئیس جمهور این کشور ایستادگی نمی‌کرد اما برجام حالا حتی مناسبات قدرت را در این کشور هم دستخوش تغییراتی کرده‌است.»

نصری می‌گوید:«پیش از این، ایران بیشترین آسیب را از توان بی حد و حصر قوای قانون‌گذاری آمریکا، از جمله به واسطه قوانین فرامرزی آن، دیده بود اما امروز این قابلیت آسیب رسانی  آمریکا به شدت محدود شده و این دست‌آورد امنیتی بزرگی است که در دوران زمام‌داری ترامپ و جمهورخواهان برای ایران بسیار ارزشمند خواهد بود.»

تنظیم روابط کشورهای پنج به علاوه یک با برجام

کارشناسان امور سیاسی و روابط بین الملل اعتقاد دارند که در حال حاضرر برجام مانند یک سد نامرئی نه تنها مانع راه تعرض های احتمالی دولت ترامپ به ایران شده بلکه موازنه قدرت را بین کشورهای 5+1 هم متعادل کرده است. سند حقوقی که دایره اختیارات کشورهای قدرتمند جهان را برای عرض اندام مقابل ایران محدود می‌کند.

در این رابطه علی نصری نیز توضیح می‌دهد:« برجام تنها یک سند محکم حقوقی-سیاسی میان ایران و کشورهای ۱+۵ نیست بلکه سندی است که به طور غیرمستقیم «رابطه قدرت»

 میان خود این کشورها را نیز با یک‌دیگر تنظیم و آن‌ها را نسبت به اجرای آن - نه تنها در برابر ایران - که در برابر دیکدیگر مسئول می‌کند.»

به گفته او «مثلاً امروز اگر آمریکا بخواهد برخلاف برجام تحریم‌‌های اقتصادی جدیدی علیه ایران وضع کند٬ به ناچار باید پاسخگوی قدرت‌های بزرگی باشد که وزن و اعتبار بین‌المللی خود را پای این سند گذاشته‌اند و نقض یک‌طرفه آن توسط یکی از امضاکنندگان را لطمه‌ای به جایگاه و اقتدار و اعتبار خود در عرصه بین‌المللی می‌بینند.»

به بیان دیگر برجام نه ‌تنها دست‌آوردهایی برای ایران به همراه داشته بلکه روابط 6 کشور قدرتمند دنیا را هم با پیچیدگی‌هایی همراه کرده که در نهایت به منفعت ایران منجر خواهد شد. چراکه آنها شاید در ظاهر به ایران تعهد داده‌اند اما در واقع با عدم تعهد به ایران هم سند توافق خود با همتایان قدرتمند دیگر را زیر سوال می برند.