آغاز فصل گرما و شروع مجدد تجربه‌های تلخ آتش‌سوزی در ایران

خبرگزاری برنا لرستان -گروه محیط زیست :با فرا رسیدن فصل گرما، دوره‌های پر افت و خیز آتش‌سوزی‌ نیز در بسیاری از کشورها از جمله در ایران آغاز می‌شود.

ظرف ده سال گذشته، دانشمندان به یک درک کلی از فاکتورهای موثر بر آتش‌سوزی رسیده‌اند بعنوان مثال اصلاح سقف بنا، مسدود کردن ورودی‌های خطرناک، هرس شاخه‌های خشک، چمن‌زنی و برداشت علف‌های هرز بالاخص در زمین‌های بایر، حمل و نقل به موقع زباله و کاشت درختان با رعایت فواصل ایمنی از جمله مواردی است که از میزان خطر می‌کاهد.

نکته مهم این است که نجات یک خانه از آتش‌سوزی بسیار راحت‌تر از مهار یک آتش‌سوزی بزرگ در جنگل یا ساخت تجهیزات غیرقابل اشتعال جهت پوشش یک زمین وسیع است چرا که تنها با انجام یکسری اصلاحات ساده می‌توان خانه‌ها را از آتش‌سوزی نجات داد اما کوچک‌ترین سهل‌انگاری در طبیعت فاجعه‌ای تمام عیار را رقم خواهد زد

آتش گاهی به محض رسیدن به برخی بوته‌های سبز و شکوفه‌های گل فروکش می‌کند و اصطلاحاً از قوت اولیه آن کاسته می‌شود.

پرسشی که در ذهن وی شکل گرفت، این بود که آتش چگونه می‌تواند از چنین الگوی نامتعارفی تبعیت کند؟ نتیجه بررسی‌های آتی وی، کشف عملکرد «خاکه زغال‌های نیمسوز کوچک» را به دنبال داشت. خاکه زغال‌های نیمسوز کوچک همان چیزی است که متخصصان اطفای حریق امروزه از آن تحت عنوان «آتش نیمسوز» یاد می‌کنند.

آتش نیمسوز همان قطعه کوچکی از چوب در حال نیم سوختن است که در هنگام آتش‌سوزی‌های مهیب، می‌تواند همراه با وزش بادهای موافق نقشی اساسی در گسترش آتش داشته باشد. اگر خاکه زغال‌های نیمسوز کوچک در نقاط قابل اشتعال جمع شوند، می‌توانند مولد حریقی مهارناپذیر باشند. اما نقاط قابل اشتعال دقیقاً کجاست؟ برگ‌های سوزنی خشک شده درختان کاج که در راه آب فاضلاب گیر کرده باشند یا هواکش بازی که به اطا‌ق‌های زیرشیروانی و انباری‌ها ختم شود یا حتی سطل‌های زباله فاقد درب همگی می‌توانند به خوبی نقش نقاط قابل‌اشتعال را داشته باشند و دامنه آتش‌سوزی را گسترش دهند.

در گذشته این فرضیه وجود داشت که تنها مکان‌های نزدیک به یک منبع آتش پایدار می‌توانند در خطر باشند اما امروز این جمع‌بندی حاصل شده که اگر یک مکان واجد نقاط قابل‌اشتعال باشد و خاکه زغال‌های نیمسوز و سبک در اثر وزش باد به آن برسند، بحران می‌تواند به راحتی آنهم در جایی دورتر از کانون اصلی احتراق شکل بگیرد

تازه‌ترین تجارب جهانی در مورد آتش‌سوزی نتایج خارق‌العاده‌ای را نیز به همراه داشته، بعنوان مثال اکنون دیگر متخصصان می‌دانند که انواع خاصی از مالچ‌ها یا مواد آلی قیرمانند حاصل از برگ‌های مرده و کاه که به منظور جلوگیری از تبخیر یا فرسایش بر روی سطح خاک پخش می‌شوند، می‌توانند اشتعال سریع‌تر خاکه زغال‌های نیمسوز را به دنبال داشته باشند.

این بدان معناست که اگر شما از مواد نادرست جهت مهار آتش استفاده کنید، نه‌تنها جواب نمی‌گیرید بلکه حتی مشکل را دوچندان می‌کنید. علاوه بر این تحقیقات نشان می‌دهد که اجرای یکسری طرح‌های ساده، تاثیری چشمگیر در کاهش احتمال آتش‌سوزی دارد. فرضاً کاربرد موانع فلزی مانند توری‌های فلزی اغلب در مهار آتش موثر است چرا که مانع از اثربخشی خاکه زغال‌های نیمسوز می‌شود.

یاداشتی از خانم رحمتی -فعال محیط زیست