«خندوانه» مرز شوخی ها را جابجا کرده است/ خودشان را هدایت شده و دیگران را گمراه تلقی می کنند

 

به گزارش خبرگزاری برنا، نبوی ضمن اشاره به حوداث تاریخی ملی مانند حمله ناو جنگی آمریکایی به هواپیمایی مسافربری ایران در خلیج فارس در 12 تیرماه 1367 و حادثه دیگری مانند جنایت بمباران  شیمیایی در سردشت توسط عراقی ها، اظهار کرد: در پی این اتفاق چون عراق محکوم نشد در یکی از شهر های خودش با نام حلبچه نیز دست به چنین جنایتی زد که بر اثر آن قرب 5هزار نفر مردم مظلوم شهر حلبچه کشته شدند.

 

وی همچنین سالروز درگذشت استاد عباس کیارستمی را خدمت تمام اهالی سینما و خانواده او تسلیت گفت و به عنوان یکی از سه حادثه تلخ تیر ماه از آن یاد کرد.

 

نبوی تصریح کرد: متاسفانه حوادث تیر ماه بسیار مورد غفلت قرار گرفته و این دریغ و درد همراه ما است که تاکنون سینما و تلویزیون به آنها توجه جدی نداشته؛ حوادثی که علی رغم دردناک بودن حامل ارزش های سینمایی دراماتیکی بسیار بالایی هستند که می توان در این باره فیلم ها و سریال های گوناگونی ساخت.

 

نبوی با اشاره به موضوع دو هفته گذشته برنامه که با حضور محمد حمزه زاده قائم مقام رییس و معاون سینمایی حوزه هنری و مهرداد فرید دبیر شورای عالی تهیه کنندگان سینما صورت گرفت، بیان کرد: برخی از فیلم ها هستند که حوزه هنری به دلایل گوناگون از نمایش آنها در حدود 90سالن خود، خوداری می کند و همواره خانواده سینما اعتراض کردند و حوزه هنری هم پاسخ هایی داشته و باز هم حوزه این رویه را ادامه می دهد.

 

وی اذعان کرد: این جریان بخشی از عاطفه و موضوع ذهنی خانواده سینما و تماشاگران را به خود مشغول داشته است. شورای عالی تهیه کنندگان حدود 3-2 هفته گذشته اطلاعیه ای منتشر کرد که بر اساس آن تصمیم گرفت با اقدامات تحریم حوزه هنری مقابله به مثل کند.

 

نبوی خطاب به حمزه زاده گفت: به گفته شما سازمان سینمایی مانند برج مراقبت در موضوع کلی سینما است و شما کار حوزه ی هنری را به فانوس دریایی تشبیه کردید.

 

وی با اشاره به اینکه آیا حوزه از لحاظ قانونی و حقوقی  این حق را دارد که وقتی فیلمی همه مراحل ساخت و اخذ پروانه نمایش را طی کرده، تصمیم بگیرد آن را به نمایش در نیاورد، از فرید پرسید: آیا اعتراض شما نسبت به حوزه هنری وجه قانونی دارد یا حقوقی؟

 

فرید پاسخ داد: بحث فرهنگ و هنر خیلی پیچیده تر هست و تشبیه یک کالای فرهنگی مثل فیلم و سینما به پفک نمکی نهایت بی انصافی است از نظر من اینگونه مثال ها به دلیل پیچیده بودن مسئله فرهنگ و هنر وارد نیست. من فکر میکنم کلید این قفل را آقای حمزه زاده در جلسه پیش با ذکر مثال فانوس دریایی در اختیار ما قرار دادند؛ این نوع نگاه به دیگران و در واقع به مولد های فرهنگی از این زاویه چند ایراد خیلی اساسی دارد و اولین ایراد آن این است که شما دارید از زاویه بالا نگاه می کنید.

 

این فیلمساز ادامه داد: در اداره رسانه ها معمولا دو استراتژی کلی وجود دارد: یکی از آنها در واقع هدایت افکار است و یکی دیگر هم تنویر افکار. معمولا گفته می شود هدایت افکار تجربه ای است که در بلوک شرق امتحان شده است.

 

کسانی که اینگونه رسانه ها را اداره می کنند معمولا از زاویه بالا به مردم نگاه می کنند و خودشان را هدایت شده و دیگران را گمراه تلقی می کنند که این نوع نگاه، چندان درست نیست. در حالی که من فکر می کنم کسانی که معتقدند رسانه را بر مبنای تنویر افکار باید اداره کرد، به مبانی اعتقادی ما نزدیک ترند.

 

کارگردان فیلم «همخانه» در تکمیل صحبت هایش با استناد به قرآن کریم گفت: آیه ای هم در قرآن داریم که خداوند به کسانی که اینگونه با افکار متفاوت مواجه می شوند بشارت داده است. در معقوله فرهنگ ما باید به رشد فرهنگی با ابزار هایی که به عنوان امانت و امکاناتی که برای اموال عمومی (سالن های سینما) در اختیار حوزه هنری گذاشته شده است، نگاه برابر داشته باشیم.

 

در ادامه معاون سینمایی حوزه هنری در تکمیل صحبت های هفته گذشته اش گفت: شان بعثت انبیاء و شان خلقت بشر هدایت است و این هدایت وظیفه چه کسانی با چه جایگاهی است موضوع بحث من نیست. من می خواهم به آن دو مثال برسم نه اینکه ما آن هدایتگران هستیم؛ فقط میخواستم دو نوع مثال هدایتگری را برایتان بگویم و خصوصا روی نقشی که وزارت ارشاد و یا سازمان سینمایی به عنوان یک برج مراقبت دارد و این در حالی است که مدل های دیگری هم وجود دارد.

 

وی درادامه اظهار داشت: آنچه که آقای فرید به عنوان تنویر می فرمایند به معنای روشنگری است و فرمایش ایشان مثال من است؛ ما زمانی که میگوییم فانوس دریایی و به نور و ستاره و ماه و ائمه را به ستاره های آسمان ولایت تشبیه میکنیم، همه اینها همان روشنگری یا تنویر است .

 

محمد حمزه زاده تصریح کرد: سازمانی مثل حوزه هنری با رسالتی تاسیس می شود، اهدافی را به آن می گویند، بالا دستی دارد و اسنادی به آن ابلاغ می شود. می گویند برو و این کار را انجام بده. این سازمان نباید مانور بدهد و به اقتضای مسائل سیاسی و اجتماعی و یا هر چیز دیگری که وجود دارد بخواهد جایگاه خودش را عوض کند بلکه باید جایگاه ثابتی را بگیرد و در آن به انجام وظیفه و ارائه اطلاعات و برقراری ارتباطات با مخاطبان بپردازد.

 

وی افزود: من در صحبت های آقای فرید متوجه نشدم که آیا این کار حوزه قانونی است و یا غیر قانونی؟ خوب معلوم است که قانونی است. ما که آن را قانونی می دانیم و کسی هم نمیتواند ادعا کند که غیر قانونی است. همانطور که دو هفته پیش گفتم سهم فیلم هایی که اکران نمی شوند چقدر است و بحث ما درباره چیست؟

 

این مسئول سینمایی ادامه داد: از میان 100 فیلم 3، تا یا 4 تا اکران نمی شوند ولی96 فیلم اکران می شود و بعد به این اشاره کردم که در سال حدود 30 یا 40 فیلم به علت نابرابری ها و ناعدالتی ها در مدیریت اکران در کشور وجود دارد اکران نمیشود و از آن طرف 80 درصد سینماهای ما پر نمی شود.

 

نبوی در ادامه گفتگو از حمزه زاده پرسید بفرمایید که قواعدی که همان چند در صد فیلم به نمایش در نمی آِیند چه قواعدی است؟

 

حمزه زاده در پاسخ گفت: هر شحصی یا گروهی و یا هر سازمانی برای خودش بر اساس دیگاه های خود یک نظام مسائلی برای حوزه فعالیت های خودش شناسایی میکند و یک فهرست از مهم ترین مسائل حال و پیش روی موضع فعالیتش را داراست. ما به عنوان  یک سازمان فعال در حوزه ی سینما، بعد از بررسی هایی که انجام دادیم و براساس مطالعات و تجاربمان درباره سینما مسائلی را در نظر گرفتیم که بخشی از آن مربوط به حوزه تولید و بخش دیگر حوزه تماشاست.

 

معاون هنری حوزه هنری افزود: در سال های گذشته تاکید دولت جمهوری اسلامی ایران در زمینه همه محصولات فرهنگی عمدتا روی تولید بوده است. توجهی که به تولید و یا منابعی که مصروف تولید شده است؛ آن منابع به طور کامل صرف حوزه تماشا نشده است و اکنون مهم ترین مسئله سینمای کشور این است که مردم به سینما نمی روند.

 

وی در ادامه تشریح کرد: شما اگر به عنوان یک صاحب سرمایه هر شغلی را راه انداخته باشید و مردم از آن استقبال نکنند دنبال دلیل می گردید که چرا استقبال نشده و ما روزانه درگیر این مسئله هستیم که چرا سینما های ما خالی ست و چرا مردم استقبال نمی کنند؟ نظر سنجی ما و برداشت ما نشان می دهد خانواده ها به محتوایی که در سینماهای کشور در حال ارائه است، اعتماد ندارند و ما دنبال این هستیم که سینما را برای خانواده ها به یک مکان امن تبدیل کنیم. اکنون بخش قابل اعتنایی از یک نوع فیلم در سینماها در حال اکران است که اینها سرمایه های اصلی و مشتری هایی را که نشستند پس می زند .

 

نبوی در ادامه پرسید: آیا حرف های شما به این معناست که یکی از شاخصه هایی که شما فیلمی را پخش نمی کنید این است که فیلم به لحاظ اخلاقی فضای ناامنی درست می کند؟

 

حمزه در پاسخ به این سوال تکمیل کرد: بله، اگر فیلمی بخواهد اخلاق، اصول و اعتقادات، باور های مذهبی مردم و باور های سیاسی آنها و دستاورد هایی که انقلاب اسلامی در طول این سالها داشته است هدف بگیرد و بخواهد درباره آنها نکاتی را بازگو کند و یا پیشنهاداتی بدهد که آن پیشنهادات مخل مبانی ای که ما و یا مردم به آنها اعتقاد داریم، باشند آن فیلم ها انتخاب نمی شوند و از طرفی دیگر اگر ما فیلمی را در اختیار مردم قرار دادیم و مردم به تماشای آن نشستند، این مردم حق دارند که از ما به عنوان سازمان سینمایی شکایت کنند که چرا شما در سینما به ما چنین محتوایی را ارائه کردید. ما داریم درباره 80 درصد از مردم صحبت می کنیم که سینما نمی آیند.

 

حمزه زاده در ادامه خاطرنشان کرد: برای مثال پر فروش ترین فیلم اخیر که نزدیک به 20 میلیاد تومان فروخت تعداد بینندگان آن دو میلیون نفر اعلام شد؛ 2 میلیون نفر که از حدود 60 میلیون نفر که ظرفیت سینما رفتن را دارند؛40 میلیون نفر ادم های عاقل و بالغی که ظرفیت این را دارند که دست کم در انتخابات های ما شرکت کنند و علاقه مند به فعالیت های اجتماعی اند و به سینما نمی روند و فقط 2 میلیون نفر آنها میروند و38 میلیون دیگر نمی روند.

 

نبوی، از فرید، کارگردان فیلم "بی تابی  بیتا"پرسید: بالاخره به ما نگفتید که مبنای اعتراض شما بر چیست؟

 

فرید پاسخ داد: ما در سابقه 10 سال گذشته، دولت مردانی را داشتیم که بسیاری از منابع عمومی را در حد فاجعه از بین بردند ولی هیچ کدام آنها مواخذه نشدند. ما زمانی که با حوزه وارد بحث می شویم به این معنا نیست که عملکردشان ماهیت کیفری دارد و می شود شکایت کرد؛ بحث ما درباره مطالبه گری است یعنی چه بسا مدیریت حوزه هنری منابع در اختیار خود را به دلیل سوء مدیریت به باد دهد و کسی هم متوجه نشود و مدیر بعدی هم بیاید و مسیر را به نحوی دیگر ارائه دهد. مطالبه گری یعنی ما می گوییم مدیریت محترم حوزه هنری که این همه امانت به دست شما سپرده شده است و منابع زیادی را در اختیار داری، مسیر را اشتباه طی کرده ای و طی می کنی و ما حداقل به عنوان یک شهروند می توانیم این را حتی در حد یک اعتراض فریاد بزنیم.

 

فرید در ادامه گفت: در بعضی از موارد عملکرد حوزه هنری غیر قانونی است و حتی می شود آن را محاکمه کرد که به عنوان مثال می توان به فیلم" اکسیدان" اشاره کرد؛ زیرا آن طور که در شورای صنفی نمایش گفتند این دوستان با پخش حوزه هنری قرارداد پخش بستند و قرارداد را امضا کردند.

 

نبوی در همین میان برای اثبات درستی حرف مهرداد فرید از حمزه زاده سوال کرد: آیا اکسیدان با شما قرارداد پخش داشته است؟

 

حمزه زاده، قائم مقام رییس و معاون حوزه هنری پاسخ داد: متاسفم از اینکه دبیر شورای عالی تهیه کنندگان اطلاعات غلطی دارد و فرق پخش را با قرارداد یکی از سینماهای ما با صاحب فیلم نمی داند و یا نمی خواهد بداند و میگوید که حوزه هنری با آن فیلم قرار داد داشته است .

 

نبوی به پرسش خود ادامه داد و گفت: یعنی یکی از سالن های نمایشتان فارغ از مصوبات سازمان سینمایی قرار داد داشته و این به این معناست که تخلف کرده است؟

 

معاون سینمایی حوزه هنری گفت: همیشه یک تعاملی بین صاحب فیلم، پخش کننده فیلم و صاحب سینما وجود دارد که بر اساس آن پیش بینی هایی که می کنند از این که یک فیلمی ممکن است اکران بگیرد و بخواهد به تقویم اکران برسد یک سری توافق هایی با هم صورت می گیرد. چه بسا قرارداد هایی که بین این افراد و سینماهای ما منعقد می شود که صاحب فیلم فیلمش را نشان نداده است و عکس این قضیه هم وجود داشت که یک قراری بین مدیر سینما آزادی ، حوزه هنری و تهیه کننده فیلم اکسیدان عقد شده بود که برای 2 هفته چرخشی این فیلم در آنجا اکران شود وبعد که با تهیه کننده به نتیجه نرسیدیم بتوانیم فیلم را اکران کنیم.

 

وی اظهار داشت: این یک امر معمول در سینماست و باید باهم به توافق برسند که بالاخره این یک قراردادی بوده است و بر اساس یک سری روابط فی ما بین است برای اینکه زمان را از دست ندهند و بعضی وقتا از طرف سازمان فیلم به سینمای ما نمی رسد و بعضی موارد هست که ما آمادگی اکران یک فیلم را نداریم و دلایل زیادی وجود دارد که سینما نمی تواند فیلمی را اکران کند که یک مورد خاص آن این گونه است و آنها درحال مذاکره هستند.

 

نبوی در ادامه نظر مهرداد فرید را در رابطه با صحبت های حمزه زاده جویا شد و فرید پاسخ داد: اطلاعاتی که من دارم این است که اکسیدان با سالن سینمایی که متعلق به حوزه هنری است قرارداد دارد و آن سالن موظف است که این فیلم را به نمایش در بیاورد و امضا کرده است.

 

مجری برنامه از حمزه زاده  پرسید: آیا ساز و کار متمرکزی در حوزه هنری وجود ندارد برای پذیرش فیلم برای نمایش در سالن ها؟

 

حمزه زاده پاسخ داد : یک روندی در مورد فیلم ها طی می شود که بیش از 10 فیلم هستند که با ما مذاکره می کنند و اصلاح می کنند و ما مایل نیستیم که فیلمی اکران نشود.

 

حمزه زاده در تکمیل صحبت هایش در رابطه با ملاحظات اصلی حوزه هنری گفت: ما مجموعه خط قرمز هایی داریم که مبنای آن جلب اعتماد خانواده هاست و فیلم هایی که مرز اخلاقی را رد می کند؛ مثل فیلم های سینمایی ای که هم اکنون هست و شوخی هایی در آنها برای ایجاد جذابیت آمده است خطوطی را رد می کنند. همین الان تلویزیون با برنامه «خندوانه» که در حال پخش است در سطح رسانه درگیر است و مرز شوخی ها کمی جا به جا شده ست و شما می بینید رسانه و جامعه نسبت به اینها عکس العمل نشان داده است.

 

وی تصریح کرد: در سینما نیز این چیزها خصوصا در حوزه فیلم های طنز  وجود دارد و قبلا در میان کسانی که می توانستند سینما را در یک کلیتی رصد کنند یعنی مثلا در چارچوب جشنواره، بعضی گرایش ها در سینما دیده می شد و در سال 90-91 میگفتند در سینمای ایران گرایش خیانت زیاد است و در یک سال هایی زیر سوال بردن قصاص زیاد بود و حالا شما در سینمای امروز اینها را نمی بینید و ما فیلم هایی را که خطوط مرزی را رد کنند و یا احکام الهی مثل قصاص را زیر سوال ببرند انتخاب نمی کنیم.

 

نبوی در این بین گفت: البته خود وزارت ارشاد هم به فیلم هایی که قصاص را به عنوان یک حکم الهی زیر سوال ببرند پروانه نمایش نمی دهد.

 

حمزه زاده ادامه داد: بله این بستگی به برداشتهای ما دارد یعنی ما از فیلم چه برداشت هایی می کنیم.

اکبر نبوی با توجه به این جمله حمزه زاده گفت: ممکن است چیزی در ذات فیلم نباشد ولی شما به گونه ای دیگر برداشت بکنید.

 

فرید نیز به فیلم «لانتوری» که تحریم شد اشاره کرد و گفت: می شود استنباط کرد که خیلی هم با حکمی که در قرآن هست تطبیق دارد.

 

حمزه زاده پس از شنیدن حرف های فرید تصریح کرد: آیا ما می توانیم در مورد همین فیلم خاص به گفته های پدیدآورندگان فیلم ها در حاشیه و مصاحبه هایشان توجه کنیم؟ فرض کنید کسی فیلم ساخته است و در ظواهر آن فیلم چیزهایی معلوم است و در شبکه های اجتماعی که عضو است اعلام می کند که من این فیلم را علیه یک فرد خاص ساخته ام.

 

فرید پاسخ داد: رهبری فرانسوی بود که می گفت به من متن ساده ای را بدهید تا من از آن حکم اعدام نویسنده را دربیاورم یعنی شما میتوانید از هر متنی تعبیر منفی دربیاورید مگر اینکه رک باشید ولی وقتی در لایه هایی گذاشته شده ،شما می توانید از آن استنباط مثبت بکنید برای مثال فیلم "مادر قلب اتمی" جزو فیلم هایی است که حوزه نسبت به آن بی مهری کرد و می شود از این فیلم پیامهای اخلاقی بیرون آورد چرا که این فیلم بر علیه لااوبالی شرایط آدم هایی که در این طبقه قرار گرفتند به نمایش می گذارد و من تماشاگر را از این طریق متنفر می کند و من از دیدن آن فیلم بسیار لذت بردم و جنبه های مثبت بسیار خوبی را از آن به دست آوردم.

 

نبوی در ادامه با سوالی از حمزه زاده پرسیدچرا در این شش سال این رابطه چرکین مانده و چرا فضای فرهنگی این ماجرا درست نشده است؟

 

حمزه زاده در پاسخ گفت: فیلم یک موضوع دارد و یک مضمون. موضوع ما در انتخاب موضوع فیلم نیست و فیلم "رگ خواب" از فیلمهای خوبی است که روی پرده است و موضوع آن ازدواج سپید است، یکی از معضلاتی که مسئله جامعه ماست. ما کاری نداریم موضوع فیلمی دزدی است و وقتی فیلمی می گوید دزدی خیلی بد است ولی چاره چیست بالاخره نداشتیم و باید میرفتیم و بر می داشتیم؛ ما با این مشکل داریم.

 

حمزه زاده افزود: به نظر من مسئله کشور اکنون سانسور نیست. منافع اقتصادی سینما هم کوتاه مدت است هم بلند مدت. وقتی ما فیلمی را اکران نمی کنیم فقط بدانید در یک فیلم پر فروش ما داریم روی یک در آمد3 میلیاردی خط می کشیم. گاهی ممکن است ما در سازمان خودمان به دلایلی برای حقوق سر ماهمان مشکل داشته باشیم. چرا ما از این پول چشم پوشی می کنیم؟ برای اینکه ما اعتقاد داریم فروش سینمای کشور به 1 میلیارد  و170 میلیارد نیست و ما چشممان به 1000 میلیارد و 500 میلیارد است چه مسیری را برویم که الان برای یک نفع کوتاه مدت بعضی فیلمها را اکران نکنیم برای اینکه آن جامعه ای که مد نظرماست به سینما بیایند که اتفاقا برای تجارت هم خوب است. این مسیری که ما می رویم از جیب خوردن است و به آن جایی می رسد که دیگر کسی به سینما نمی آید.

 

دبیر شورای عالی تهیه کنندگان سینما در ادامه درباره عدم تعامل با حوزه هنری گفت: سوال من این است چرا نهاد های حکومتی نتوانستند باهم هماهنگ شوند؟ مگر وزارت ارشاد تلاش نکرد که با داشتن یک نماینده از حوزه هنری در شوراهای صدور پروانه نمایش مسائل را حل کند؟ مگر دوستان آنجا حضور ندارند و فیلم ها را بازبینی نمی کنند؟ پس چرا بعد از آن مرحله باز به سمت این مرحله می آیند که به نحوی دیگر فیلم را ممیزی بکنند .

 

در این حین حمزه زاده اظهار کرد: ما نماینده ای نداریم و متقاضی نیستیم نماینده ای داشته باشیم.

 

فرید در پایان گفت: اینکه بخشی از جامعه از سینما فراری شده برای دعوت کردن آن بخش از جامعه، مبنا را نباید براساس نقش تعیین کرد بلکه مبنا را باید روی اثبات گذاشت.

 

«چشم شب روشن» به تهیه کنندگی امیر قمیشی و با اجرای محمد صالح علا، شنبه تا چهارشنبه هر شب ساعت 23 از شبکه چهار سیما روی آنتن می رود.