نقش مهم دولت در پرداخت بدهی های کلان شهرداری تهران/ شهر تهران سمبل نابرابری و بی عدالتی است/ شهر تهران امروز یک زمین سوخته است

«حسین راغفر» در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا درباره نقش دولت ها در شهرداری ها گفت: تجربه موفق شهرهای بزرگ دنیا نشان می دهد اداره یک شهر تنها از طریق شهرداری ها امکان پذیر نیست. همانطور که در گذشته بارها گفتم، نقش شهرداری ها در کشورهای صنعتی در واقع نقش شوراهای محلی و دولت های محلی است و  فقط  به مسایل اداره شهر و نظافت شهر و فعالیت هایشان تنها به این حوزه ها محدود نمی شود بلکه یک طیف گسترده ای از فعالیت ها را دربر می گیرد.

او ادامه داد: مسئولیت شهرداری ها فقط به نظافت شهرها محدود نمی شود بلکه عملا شوراهای محلی و دولت های محلی هستند که اداره همه امور شهر از برنامه ریزی و مسایل آموزشی و مشکلات مربوط به سلامت و خدمات را مدیریت می کند و بخش قابل توجهی از فعالیت دولت ها به عهده شهرداری است و شهرداری ها در ایران پس از انقلاب هم بخش بیشتری از نیازهای مالی شان از دولت تأمین می شد.

این کارشناس اقتصادی افزود: بعد از جنگ به دلیل محدودیت مالی دولت ها و به بهانه واگذای  امور مالی به مردم و تأمین هزینه ها از طریق مردم، دولت به تدریج نقش خودش را برای حمایت از شهرداری ها برای اداره شهرها کاهش و این مسأله در 14 سال گذشته به یک نوع رویارویی بین مردم  و شهرداری تبدیل شد که یک بخش آن به جهت گیری سیاسی شهردار وقت و دولت مستقر بود.

راغفر تصریح کرد: حتی زمانی که هر دوی این ها از یک جریان سیاسی بودند، یعنی دولت های نهم و دهم باز هم شاهد این مقابله ها بین دولت و شهردار بودیم. شهرداری به شدت متضرر شده است به نحوی که موارد قانونی و درآمد قانونی بنا به حکم قانون که دولت باید به شهرداری پرداخت میکرده است را، دولت پرداخت نکرده است.

او درباره منابع تامین هزینه های شهرداری تهران افزود:  یکی از منابع اصلی تأمین هزینه های شهرداری  کمک دولت است. در شرایط کنونی برای حل مسأله شهر تهران و برای جلوگیری از این هرج و مرج که در سطح شهر تهران شاهد هستیم و برای جلوگیری از تخریب بیشتر فضاهای شهری که به عنوان تأمین مالی فضای شهرداری به فروش رفته و امروز شاهد یک نوع بی عدالتی در فضای شهر هستیم و خطرات شهر را به نحوی افزایش داده که امروزه تهران در بین 300 شهر مهم دنیا به لحاظ آسیب ها و پنجمین شهر پرریسک جهان است که به بخش قابل توجه آن به علت ساخت و ساز بی رویه ای است که صورت گرفته و ساختمان سازی های خارج از قاعده ای که انجام گرفته و شهری که احتمال خطر زلزله در آن بسیار زیاد است؛ اما به هر صورت در شرایطی که دولت ها کمک های مالی به اداره شهر بدهند امکان نظارت بر فعالیت های شهرداری ها توسط دولت ها امکان پذیر می شود.

او افزود: باید فرآیندهای دیگری برای جلوگیری از تخریب بیشتر شهر طراحی کنند اما به هر صورت برای مشکلات به وجود آمده در شهر تهران از جمله بدهی های کلانی که شهرداری با آن مواجه است قطعا نقش دولت برای کاهش بدهی ها و فراهم آوردن فرصت هایی برای حل معضل کنونی می تواند به حل مسایل پیچیده شهر تهران کمک کند. چنانچه توجه کافی صورت نگیرد قطعا در آینده با بحران های بسیار عمیق و غیرقابل حلی مواجه خواهیم بود.

راغفر در ادامه با اشاره به نقش ویژه شهرداری تهران گفت: شهر تهران سمبل عملکرد کل اقتصاد ایران است. شهر تهران سمبل نابرابری ها و بی عدالتی هایی است که نظام اقتصادی به وجود آورده و ما این نابرابری و بی عدالتی را در فضا و کالبد شهر می بینیم که مناطق مختلف عملا به یک نحوی از هم جدا هستند و نابرابری کاملا مشهود است. اگر کسی از پایین شهر تهران به بالای شهر تهران نگاه کند کاملا می تواند نمادهای این بی عدالتی ها و نابرابری ها را مشاهده کند.

او تصریح کرد: مناطق برخوردار در کشور برخوردارتر شدند و مناطق محروم و حاشیه ای کشور محروم تر شدند و فرصت های شغلی از بین رفته است. این اتفاق تلخ امکان مهاجرت های گسترده را فراهم کرده و مردم ناگزیر برای یافتن شغل به مناطق دیگر مهاجرت کردند و این مهاجرت ها باعث شده که شاهد نابرابری های گسترده در جامعه شویم. بخش قابل توجهی که از آن به عنوان فقر شهری اسم برده می شود ناشی از فقری است که در روستاها به وجود آمده و به علت ناتوانی، مهاجرت های گسترده ای را از روستاها  به شهر و از شهرها به مناطق برخوردارتر شاهد هستیم.

راغفر درادامه به مشکل حاشیه نشسینی اشاره کرد و گفت: شکل گیری اسکان غیررسمی به شکل گسترده در کلانشهرها و رشد حاشیه نشینی، نشانه های شکست سیاست اقتصادی در برقراری نوعی عدالت منطقه ای است و نابرابری های منطقه ای منشأ نابرابری ها و فقر شهری است اما سیاسیت های اقتصادی در همین حد محدود نشد و ما شاهد سیاست هایی هستیم که به رشد سفته بازی و سوداگری در مسکن دامن زده و این یکی از مصادیق  و مواردی است که نابرابری را در شهرها به شدت گسترده کرده به نحوی که امروز بخش قابل توجهی از جوانانی که در همان شهرها به دنیا آمدند و بزرگ شدند امکان ادامه حیات در این شهرها را ندارند، برای اینکه نمی تواند به مسکن قابل خرید دسترسی پیدا کنند و پیامدهای دیگری را به دنبال خود دارد.

راغفر ادامه داد: نظام بانکی تسهیلات گسترده ای را به بخش مسکن داده است اما به دلیل ساخت و سازهای مسکن لوکس امکان بزرگی را از جامعه دریغ شده است. منابع بزرگی از اعتبارات بانکی کشور در مسکن قفل شدهاست. افزایش هزینه های مسکن سبب شده است بسیاری از افراد قادر به خرید مسکن نباشند و به این واسطه ازدواج کاهش پیدا کرده است. شهر تهران شهری شده است که عملا خیلی از گروه ها ادامه حیاتشان در بلندمدت امکان پذیر نیست و شاهد مهاجرت شهروندان قدیمی تهران از مناطق متوسط به مناطق کمتر برخوردار هستیم. از سویی دیگر به دلیل اینکه این شهر امکان کسب درآمد به صورت مشاغل غیررسمی در آن بسیار است کماکان جاذبه های زیادی برای گروه های کم درآمد از مناطق محروم کشور را دارد و این معنا نشانه رشد بسیار شدید نابرابری در شهر است. طی سال های 86 تا 92 ارزیابی ها نشان می دهد نزدیک 300 تا 400 هزار نفر برای کار به شهر تهران مهاجرت کردند و وقتی که مسکن دچار رکود شد، در حاشیه های شهر تهران رسوب کردند.  نابرابری ها به صورت ساختاری رفع نمی شود بلکه درشرایط کنونی موجب نابرابری های دیگر می شود و سبب می شود نابرابری های موجود در شهرها گسترده تر شود. این مسأله باعث اشکال دیگری از ناامنی های اقتصادی و اجتماعی در جامعه است

راغفر درباره شهردار آینده تهران و برنامه کاندیداهای شهردای گفت: مسایل توسعه به چند رمز وابسته است؛ رمز اول توسعه در هر کشوری عزم سیاسی است و با شناخت شکل می گیرد. امروزه شهر تهران به عنوان پایتخت جمهوری اسلامی اهمیت آن فقط از جهت جنبه اقتصادی نیست بلکه جنبه سیاسی و وجوه سیاسی برجسته تر است. امنیت شهر تهران یک مسأله اساسی و حیاتی است و این حیات جمعی در شهر تهران عملا کمتر مورد توجه احزاب سیاسی است که به دنبال تعیین شهردار برای رسیدن به مقاصد خودشان هستند تا مسایل ملی. مسأله امنیت ناشی از نابرابری های شدیدی است که طی سه دهه گذشته در کشور باقیمانده و آنچه که نگران هستیم شهر تهران امروز یک زمین سوخته است که به شهردار بعدی به ارث خواهد رسید و شهردار بعدی باید یک عزم جدی برای تعامل با نهادهای تاثیرگذار کشور داشته باشد و نگاه فراجناحی داشته باشد. 

راغفر با اشاره به نیاز به مشارکت عمومی برای حل کردن مشکلات تهران گفت: حل مسأله  نابرابری ها و آسیب های اجتماعی نیازمند یک مشارکت عمومی است و این از طریق تسلط یک نگاه خاص برای اداره شهر مقدور نخواهد شد بلکه باید یک همدلی به وجود آید. افرادی که قرار است در این فضا شرکت کرده و حضور پیدا کنند باید بدانند که اداره شهر تهران امروز از هر زمان دیگری پیچیده تر و مشکل تر است. باید بدانند که به کجا می روند و به تعبیری یک منطقه کاملا مین گذاری شده است و برای مین زدایی برای مناطق مختلف که به اشکال مخلتف برای ناامنی ها در سطح شهر تهران پخش شده، باید خودشان را آماده کرده و وسایل کافی را برای رفع مشکلات کنونی بتوانند فراهم کنند.

او درپایان گفت: باید بگویم که امید چندانی برای حل مشکلات پیش روی شهر تهران در افق کوتاه مدت دیده نمی شود.