باید مدرک‌گرایی به تخصص‌گرایی تبدیل شود/ تشکیل ۶۰۰۰ سمن تا پایان دولت دوازدهم/ سازمان ملی جوانان باید احیا شود

مهدی تندگویان، معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان با حضور در خبرگزاری برنا ضمن بازدید از این خبرگزاری و دیدار با محمد حسن بلاغی مبین، مدیرعامل خبرگزاری برنا،  به گفت و گو با خبرنگار حوزه جوانان پرداخت.

*تجربه گرا بودن در بحث اشتغال باید مقدم بر مدرک گرایی شود

مهم ترین اقدامات معاونت ساماندهی امور جوانان در برابر معضل بیکاری جوانان چه خواهد بود؟

کلیت موضوع اشتغال را اول می گویم، ما به عنوان معاون جوانان وزارت ورزش یا حتی اگر به سازمان شدن آن بخواهیم فکر کنیم، نهایتا  یک جایگاه بین بخشی هستیم که هماهنگی امور جوانان و ساماندهی آن را به عهده دارد. ما اجرایی نیستیم یعنی بحث اشتغال در حوزه عملیات اجرایی ما نیست ولی پیگیری این معضل  از حوزه های مختلف که باید پاسخگو باشند در حوزه جوانان با ما است و باید پیگیری کنیم و تا جایی که دستمان است اقدام و عمل میکنیم. فکر می کنیم چند مشکل در کشور داریم چیزی تحت عنوان آمایش اشتغال در کل کشور را نداریم یعنی نیازسنجی مناسبی از نیازمندی صنایع یا مشاغل یا خدمات مختلف کشور برای چیدمان اشتغال وجود ندارد .

به سمتی رفتیم که مدرک گرایی به وجود آمده و جوان های ما مدرک گرا شده اند بدون اینکه هیچ تعریف مشخصی برای بهره برداری از اشتغال وجود داشته باشد.  معتقدم  که اول موضوع مدرک را باید حل کنیم یعنی حرفه مند بودن و تجربه گرا بودن در بحث اشتغال باید مقدم بر مدرک گرایی شود، این تغییر نگرش و فرهنگ بر عهده بنده است یعنی من باید این را پیگیری  کنم که در سازمان ها و نهادهای مختلف به وجود بیاید ، به جای اینکه مدام برویم سمت اینکه بخواهیم جوانان را سوق دهیم به این سمت که حتما مدرک کسب کنند باید بروند به این سمت که تجربه گرا شوند در حوزه های مختلف کاری، مدرک را  می گیرند بعد می رسیم به موضوع اشتغال و چون هیچ تجربه ای ندارند تازه باید بیایند در آن حوزه بنشینند چندین سال تجربه کسب کنند آزمون و خطا کنند تا سیستم باور کند که این افراد می توانند کارآمد باشند، بحث های اشتغال خیلی گسترده است و خیلی از صنایع ما نیاز به یک مدرک تخصصی و تئوریک دانشگاهی ندارد وبا یک دوره کارگاهی یک جوان می تواند مستعد شود برای اداره یک کارگاه بزرگ با یک هوشمندی و هم افزایی فکری و نبوغ جوانان ما می توانند کارهای بزرگ کنند. باید این تغییر نگرش و فرهنگ در کشور به وجود بیاید که متأسفانه داریم همه را هول می دهیم به سمت سیستم دانشگاهی و تئوریک آمایشی هم وجود ندارد و تعریف نشده که چه چشم اندازی برای آموزش داریم ،تا سال 1400 چقدر پزشک و مهندس می خواهیم در چه رشته هایی می خواهیم، پایش کجا انجام شده و بازار کاری که باید این همه محصل و دانشجو را بگیرد کجاست؟ تعریفی وجود ندارد ،بنابراین آمده اند رشته ها را در حداکثر ظرفیت دانشگاهی در دانشگاه آزاد و سراسری و دانشگاه های خصوصی به مردم عرضه می کنند و جوان هم حضور پیدا می کند و بعضی از آنها حتی رقم های سنگین پرداخت می کنند تا پایان دوره ولی عملا هیچ چشم اندازی وجود ندارد که ما نیازمان در رشته های مختلف چقدر است. از یک دوره ای باید این را در مدارس جا بیاندازیم که لزومی ندارد همه به سمت دانشگاه و مدرک تئوریک بروند برای یک تجارب کارگاهی می شود اشتغال زا تر بود و بهره برداری بهتری را ایجاد کرد. این جزو شرح وظایف ما است و پیگیری می کنیم.

در بحث جوانان و اشتغال یک بندی را در برنامه ششم توسعه داریم که فکر می کنم ماده 72 برنامه است و آنجا صراحتا  به همه کارگاه ها و تولیدی ها و نهادهای خصوصی اعلام کرده است که اگر در موضوع اشتغال از جوانان با رنج سنی تعریف شده شورای عالی جوانان استفاده کنند تا دو سال از پرداخت بیمه و مالیات از آن نیروی جوانی که استفاده می کنند معاف می شوند ،یعنی کارگاه یا مجموعه یا نهادی که از نیروی جوان در مجموعه خودش استفاده کند تا دو سال معاف می شود، این خیلی امتیاز بزرگ و خوبی است برای مجموعه هایی که کارهای صنعتی می کنند و به شدت در سود و بهره وری در نیرو تأثیر مناسبی می گذارد.  درخواستمان این است که هرچه زودتر این دستورالعمل را بیاورند که مصوب شود و برود برای اجرا، چون مصوبه مجلس را داریم و الان دستورالعمل اجرایی می خواهد و پیگیر هستیم که این موضوع اتفاق بیفتد ولی اعتراض دارم نسبت به اینکه خیلی از موضوعاتی که به حوزه جوانان برمی گردد و به وزارتخانه های دیگر ابلاغ می شود برای اجرا هیچ رد پایی از ما برای نظارت در آن وجود ندارد یعنی کسی از ما نظر نمی گیرد. الان این بحث بحثی است که ما کاملا موافق هستیم و دستورالعمل آن باید تایید شود در دولت ولی هیچ جایگاهی برای ما قائل نشدند که در دستورالعمل نهایی نظر دهیم به عنوان کسی که در حوزه جوانان فعالیت می کند. نه فقط اینجا خیلی از مصوبات دیگر که در موضوع مسکن جوانان، اشتغال و ازدواج جوانان، تحصیل، کار و... در حوزه ها و وزارتخانه های مختلف داریم هیچ جایگاه نظارتی و اجرایی و کلیدی برای ما ندیده اند و ما به عنوان مقام پیگیر هستیم که از سایر نهادها پیگیر باشیم که انجام دهند. امیدوارم که این را مجلس و دولت به آن توجه کنند و بتوانیم در جایگاه واقعی خود در کنار دستگاه ها قرار بگیریم.

*تا سازمان ملی جوانان احیا نشود مسئله وام ازدواج حل نمی شود

برای مشکلات جوانان در حوزه ازدواج در 4 سال آینده چه برنامه ای دارید؟

بحث اول ازدواج بحث فرهنگی و آموزشی است، آن چیزی که در این حوزه  مختص ما می شود راه اندازی مراکز مشاوره ازدواج قبل و بعد و حین ازدواج است. هم اکنون در کشور  در حدود 130 مرکز متعلق به خود معاونت جوانان است سایر مراکزی هم که وجود دارد ممکن است نهادهای دیگر به وجود آورده باشند مثل وزارت بهداشت که در حقیقیت خودش یک شاکله روانشناسی و روانپزشکی به مراکز مشاوره دارد یا بهزیستی، ولی چیزی که ما مربوط است 130 مرکز است که الان کاملا فعال هستند و یکی از جایگاه های آماری ما برای موضوع ازدواج شده است که می توانیم به راحتی رصد و پایش کنیم در کل کشور میزان انگیزه مندی یا مشکلاتی که در رابطه با ازدواج است را آمارسنجی کنیم و مطرح کنیم در حوزه آموزش آن مشکل داریم و مشکل این است که ما کارهای موازی زیاد داریم یعنی دولت آمده به تمام نهادهایی که حوزه جوانان را در بر دارند مثل نهادهای دانشگاهی که برمی گردد به حوزه آموزش عالی و نهادهایی که آموزش قبل از ازدواج را باید تأمین کنند،مثل آموزش و پرورش یا نهادهای دیگری مثل نیروهای مسلح که بحث سربازها را دارند که حوزه جوانان است به همه ابلاغ  کردند که باید در این حوزه وارد شوند، مشاوره دهند ولی متأسفانه هماهنگی بین این دستگاه ها وجود ندارد یعنی یک مشکلی که من دارم چون مدل آموزشی که قبل از ازدواج در مدارس صورت می گیرد منطبق با مدل آموزشی ما نیست،درخواستم را مطرح کردم و شورای عالی انقلاب فرهنگی باید یک بحث سیاست گذاری آموزش در موضوع ازدواج را به وجود بیاورد یعنی من در راستای آموزشی که در مدارس اداره می شود ادامه بدهم و نهادهای موازی که در این بخش کار می کنند چه آموزش عالی و چه نیروهای مسلح و بخش های خصوصی که ممکن است صنایع نیز دوره های مختلف برای جوانان شاغل بگذارند باید دوره هایشان با ما منطبق باشد وگرنه به آن جمع بندی اساسی نمی رسیم و این یک بحث مشاوره ای و آموزش است که باید انجام شود وبه خصوص رسانه ملی که تقریبا کنار هیچ کدام از ما نیست، باید بیاید در روند و پروسه آموزش ازدواج قرار بگیرد اگر فیلم و سریال یا برنامه تبلیغاتی ساخته می شود باید تمام سرفصل های مدل برخورد با ازدواج در آن رعایت شود و آموزش غلط فرهنگ اشتباه و ترویج آن بعدها تبعاتی دارد که ما شاید در هیچ کدام از مراکزمان نتوانیم جبران کنیم. شورایی باید به وجود آید و سیاست گذاری آموزش در آنجا شکل بگیرد و ما هم تبعیت می کنیم، در کنار سایر بخش ها آمادگی داریم در موضوعات مشاوره ای تمام بخش هایی که درخواست می کنند نیروهای مختلف سرویس دهیم، سرویس رایگان دهیم و همایش های رایگان در حوزه ازدواج برگزار کنیم و آمادگی این را داریم و تا به حال انجام شده است و  درخواستمان آن وحدت رویه است.

در موضوع وام مشکل اصلی این است که ما ردیف های بودجه ای که داریم در  در اختیار کامل معاونت جوانان نیست. این هم فکر می کنم تا زمانی که موضوع سازمان شدن آن تعیین تکلیف نشود این مشکل را خواهیم داشت. ردیف و اعتبارات و تخصیص هایش کاملا منفک شود از وزارت ورزش و جوانان، حتی اگر سازمان زیرمجموعه خود وزارتخانه هم شود این اتفاق می افتد آن موقع ما از راهکار قانونی که مجلس به ما داده می توانیم مستقیما بهره برداری کنیم و با یکی از بانک های عامل وارد مذاکره شویم، بانک بیاید دو برابر و سه برابر اعتباری که می گذاریم کمکمان کند و بتوانیم وام ازدواج را افزایش دهیم. البته این در واقع وام کمک ازدواج است چون با این عدد و رقم ها که ما نمی توانیم یک زندگی را شروع کنیم ما در کنار سازمان ها و نهادهای دیگر و خود مردم که به هر حال شخصی در این موضوع اقدام می کنند و خیرین می توانیم وام کمک ازدواج دهیم.

*چشم انداز معاونت جوانان تشکیل 6000 سمن تا پایان دولت است

در مورد افزایش  مشارکت های اجتماعی جوانان چه برنامه ای دارید؟

در گام اول موفق بودیم یعنی انگیزه مندی جوانان به سمت ثبت NGO و سمن را تشکیل دادیم و همان سمن هایی که تشکیل می شد که جوانان خودشان را ثبت کنند ، در دوره های محلی و دورهمی ها خیلی از کارها را انجام می دادند ما این نیازمندی را به وجود آوردیم یعنی از 50 سمن در دولت گذشته که تحویل گرفتیم در این دولت تا به حال با سامانه ای که ایجاد کردیم و در حقیقت گزارش گیری که از موضوع سمن ها در استان ها می کنیم رسیدیم به چیزی در حدود 2 هزار سمن و این گام خوبی است ،از اینجا به بعد باید برویم به سمت دستورالعمل و استانداردسازی سمن ها و قبول داریم که ممکن است آن جهت گیری مناسب در موضوع سمن ها انجام نشده باشد ولی هدف این نبوده ،هدف فعلا جذب اعتماد جوانان برای حضور در تشکل های مردم نهاد بوده است و تشکل هایی هستند که مردم نهاد هستند و خود مردم می آیند حاضر می شوند و خودشان طرح می دهند و البته در شاخه جوانان شکل می گیرد و خودشان اداره می کنند. باید بیاییم یکسری دستورالعمل های مشخص در بیاوریم ، در موضوع بندی دخالت نمی کنیم و جوانان هر استانی در هر محلی و قومیتی خودشان تشخیص می دهند می آیند یک NGO با موضوعی که به نظر می رسد می توانند کار کنند پیشنهاد می دهند و کارهای ثبت را انجام می دهند و اسم و برندی را می گیرند و ثبت می شوند. آنجا ما اصلا دخالت نمی کنیم یعنی انتخاب موضوع تا جایی که موضوعات خلاف قاعده و رویه و قانون کشور نباشد با خود جوانان است ولی ما باید دستورالعملی به وجود آوریم که کل موضوعات را بتواند استاندارد کنند در بهره برداری و بعد پایش کنیم یعنی عملکرد سمن ها را گزارش گیری کنیم و دارد گزارش گیری می شود ولی پایش نمی شود چون دستورالعمل وجود ندارد در این دوره دستورالعمل بنده این است که این دستورالعمل به وجود آید و چارچوب فعالیت هایشان منتشر شود و بر مبنای آن گزارش بگیریم و بر مبنای آن گزارش پایش کشوری انجام دهیم آن موقع می توانیم بگوییم در چه حوزه هایی چه سمن هایی داریم و در آینده چه نیازی به سمن های کل کشور داریم و درخواستم از جوانان بیشتر به این سمت است که حتما به سمت سمن های بومی محور برویم در همه حوزه ها چه حوزه های اشتغال و تخصصی کار ما در خیلی از حوزه ها در استان ها و محله های مختلف موضوعات کاری داریم که ممکن است به زعم ما پایتخت نشینان مورد توجه قرار نگیرد مثلا جایی را داریم که پایتخت گلاب گیری است و اشتغال خاص دارد یا همدان را داریم که بحث خاک رس را دارد یعنی موضوعات اشتغال با سر فصل های کاملا محلی و رونق اشتغال باید کاملا بومی انجام شود و باید به این سمت برویم حتی در حوزه هنری، موسیقی و داستان نویسی موضوعات بومی محلی داریم قومیتی داریم که غافل شده ایم از آن رنگ باخته و باعث شده خیلی از شناسه های قومیتی را در کشور از دست بدهیم. عشایر ما ادبیات خاص دارند، لرهای ما  و کردهای ما ادبیات خاص، موسیقی خاص و حرف خاص دارند.

اگر NGO تشکیل می شود اصلا خودش را از مرکز یا استان جدا بداند و برود کار محلی بکند که موضوعات محلی ما را تأمین کند، با این نگرش من چشم انداز را حداقل چیزی در حدود 5 تا 6 هزار سمن تا پایان این دولت می بینم البته به نظر من دادن رقم بی معنی کار زیاد درستی نیست و 5 هزار سمن ثمربخش باید داشته باشیم، من افتخار می کنم که بگویم 5 هزار سمن داریم ولی اگر ثمربخش نباشد به درد ما نمی خورد ولی اگر در پایان این دولت توانستم گزارش دهم که حداقل 3 هزار سمن دارم که ثمربخش هستند و پایش عملکردشان در کشور کامل انجام شده است و اخبارشان روتین و هفتگی مردم در جریان قرار می گیرند چه محلی چه کشوری و نهایتا در پایش هایمان میزان کمک شان به دولت میزان کمکشان به مردم و اشتغال و میزان کمکشان به جمع کردن جوانان در حوزه هایی که مغفول مانده این اگر مشخص شود به نظر من آن تعداد زیاد مهم نیست. ما در بحث تعداد به یک نتیجه خوبی رسیده ایم و بهتر این است که به سمت استانداردسازی برویم.

در راه احیای سازمان ملی جوانان چه اقداماتی انجام خواهید داد؟

احیای سازمان ملی جوانان درخواست دولت است و به شدت هم روی این موضوع شعار داده است از شخص رییس جمهور گرفته، معاون اول و سایر وزرا که ما حوزه جوانان را می خواهیم در این دوره تغییر و تحول بدهیم و شأن و جایگاه جوانان همانجا است یعنی باید برگردد به همان وضعیت معاونت رییس جمهور که نماینده شان هر کسی که هست بتواند در هیأت دولت حضور پیدا کند و سطح مطالبات جوانان که قشر اصلی کشور ما هستند  اگر به سمت احیای این سازمان نرویم در آینده ای نه چندان دور دچار یک بحران مدیریت جدی می شویم چون ما متأسفانه جوانانمان را نیاوردیم در حوزه های مختلف به آنها اجازه تجربه عملکرد بدهیم که حالا بتوانیم در سطوح بالای مدیریتی از آنها استفاده کنیم بنابراین باید به آن جایگاه برگردیم و بنده اصرارم به این است که آن سازمان حتما تشکیل شود معاونت رییس جمهور برگردد به آن شأن خودش که شأن جوانان ایرانی است و باید یک کرسی در هیأت دولت داشته باشند و این کمک می کند به تأمین اعتبارات ما در حوزه جوانان و هم کمک بسیار شایسته ای می کند به هماهنگی ما با سایر نهادها و الان به عنوان معاون یکی از وزرا ما نمی توانیم با سایر وزارتخانه ها هماهنگی مناسبی داشته باشیم چون جایگاه ما از نظر قانونی در آن سطح نیست و این یک واقعیت است و باید کمک شود که ما به آن جایگاه برگردیم و بتوانیم موضوع جوانان و مطالباتشان را از همه سازمان ها و وزارتخانه ها با یک جنبه دولتی و مشخص پیگیری کنیم و امیدوارم که لایحه در مجلس است و دولت به شدت پیگیر است که این اتفاق بیفتد من درخواستم از نمایندگان این است که اگر روی بندهای دیگر لایحه بحث دارند موضوع جوانان را درگیر موضوعات دیگر نکنند و یک تصمیم درست و محکم بگیریم. جوانان دست مایه بزرگی برای همه حوزه ها است حتی برای مجلس ما اگر بتوانیم به آن شأنیت و جایگاه برگردیم به زودی می توانیم پارلمان جوانان را تشکیل دهیم در کل کشور، پارلمان جوانان یکی از شاخه های بزرگترین کمک به خود قوه مقننه می شود چون می تواند در حوزه جوانان خودش برای خودش در حقیقت تولید مصوباتی را بکند که در لوایحی که در آنجا تولید می شود به صحن مجلس برود و برسد به قوانینی که خود جوانان برای خودشان درخواست کردند و آنجا باید تصویب شود. این یک کمک بسیار بزرگی به همه  حوزه ها و بخش ها است ولی باید به آن شأنیت و جایگاه برگردیم که بتوانیم در کنار مجلس و دولت باشیم به همه نهادها و سازمان ها کمک کنیم، سرفصل های اعتباری بودجه مان کاملا ردیف هایش مشخص شود و فعالیت هایمان قابل رصد است و گزارش هایمان مشهود می شود در دل یک یک وزارتخانه دیگر نیستیم هر چند در این دوره انصافا آقای سلطانی فر با موضوع جوانان خیلی خوب برخورد می کند و از همین تغییر و تحول مدیریتی که شروع شده مدل حضورشان در برنامه های جوانان، در برنامه های استانی که داریم حتما آقای وزیر سمن های جوانان را می بینند و به موضوع جوانان توجه می شود ولی مشکل اصلی این است که با محدودیت های یک وزارتخانه طرف هستیم و خود آقای سلطانی فر هم دوست دارند که این اتفاق بیفتد و اینجا تبدیل به سازمان شود که از این محدودیت ها نجات پیدا کنیم و بتوانیم خدمت بهتری انجام دهیم.