بررسی ابعاد خودکشی بدون ترس و اضطراب دو دختر که تعجب همه را برانگیخت

 به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا، وقتی به صحبت ها و جملات و نوع برخورد این دو دختر نوجوان در چند قدمی مواجهه  با مرگی که خودشان انتخاب کرده اند دقت می کنیم بمب فاجعه منفجر می شود. نا گفته نماند بازی و یا چالش نهنگ آبی هیچ ردپایی در این اتفاق ندارد . در این راستا با دو کارشناس آسیب شناسی اجتماعی  سامان توکلی روانپزشک و پگاه مدنی روانکاو گفتگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.

این دو کارشناس در گفت و گو با خبرنگار برنا به سوالات پاسخ دادند :

 انسان‌ها به ویژه نوجوانان و جوانان به چه مرزی از افسردگی می‌رسند که منجر به خودکشی می‌شود؟

سامان توکلی:  برخی اختلالات روانی  به ویژه افسردگی، جزو مهم‌ترین دلایل بروز افکار یا اقدام به خودکشی هستند. افسردگی شامل علایمی می‌شود که ممکن است افراد در زمان‌های مختلف زندگی خود و ‌در واکنش به برخی شرایط ناخوش‌آیند، آن را تجربه کرده باشند، علایمی مانند احساس غمگینی، کم‌بود تمرکز، از دست دادن انگیزه، بی‌حوصلگی و مانند آن. اما فقط زمانی که این علایم از نظر تعداد، مدت و شدت به آستانه‌ی خاصی برسند باعث ایجاد ناراحتی طولانی یا اختلال در عمل‌کرد فردی، بین‌فردی، شغلی، خانوادگی، تحصیلی و اجتماعی آنان شود به عنوان یک اختلال شناخته می‌شود. اختلال افسردگی ممکن است شکل‌های خفیف تا شدیدی را داشته باشد و به هر حال زمانی که فرد دچار افسردگی افکار جدی برای خودکشی یا اقدام به آن را دارد، نشان‌دهنده‌ی شدید بودن اختلال در او است و طبیعتا نیازمند کمک‌های حرفه‌ای و تخصصی جدی و سریع است.

پگاه مدنی: الزاما قرار نیست تنها دلیل خودکشی افسردگی باشد. گاهی اضطراب زیاد یا به طور کلی اختلالات اضطرابی یا شخصیتی می‌تواند علت اضطراب باشد. گاهی فرد در لحظه‌ای آنقدر حس درماندگی می‌کند که توان تحمل آن میزان ترس و وحشت را ندارد، در نهایت راهی به جز خودکشی برایش نمی‌ماند. البته گاهی هم ممکن است علت این اقدام افسردگی باشد وقتی حس تهی بودن، روانی و ناامیدی به حدی می‌رسد که دیگه قابل تحمل نیست.

این دو نوجوان هیچ اثر و المانی از افسردگی و مشکلات در چهره‌شان ندارند، اما چه چیزی موجب می‌شود که این دو به مرز خودکشی برسند 

سامان توکلی:همان طور که گفتید، در فیلمی که من هم در شبکه‌های مجازی دیدم و البته توسط نهادهای مسئول درباره صحت و اصالت آن اظهارنظری نشده است،  این دو نوجوان تصویر بالینی کلاسیکی که در افسردگی انتظار داریم را نمی‌بینیم. البته درباره این که این افراد در زندگی شخصی خود، از گذشته تا به حال، با چه مشکلات، نارسایی‌ها، کمبودها و استرس‌هایی مواجه بوده‌اند را طبیعتا با مشاهده‌ی این فیلم کوتاه نمی‌توان قضاوتی کرد.

 با فرض واقعی بودن این فیلم، لازم است توجه کنیم که افسردگی «یکی از عوامل اصلی» در اقدام به خودکشی است، و نه «تنها عامل» آن. طبیعتا برای شناخت، تدبیر و پیش‌گیری از وقوع خودکشی و سایر پدیده‌هایی از این قبیل، لازم است اطلاعات دست‌اول و دقیق از هر مورد کسب شود تا در نهایت بتوان عوامل و الگوی اقدام به خودکشی را در جامعه‌ی امروزمان شناخت و برای درمان آن راه‌کارهای جامع و مؤثری ارایه داد.

خودکشی پدیده‌ بسیار پیچیده‌ای است و عوامل مؤثر بر آن مانند زنجیره‌ای از عوامل کلان اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی تا عوامل فردی و شخصی گسترده است. متأسفانه روی‌کرد گروه‌های مختلف به این پدیده جزیی‌نگر است و هر گروهی با توجه بیش‌تر به یک حلقه این زنجیره، و بی‌توجه به حلقه‌های دیگر یا حتی در تقابل با آن، سعی می‌کنند موضوع را توصیف و تبیین کنند. برای مثال، عده‌ای تنها به عوامل کلان اجتماعی دقت دارند و توجه به عوامل فردی، روان‌شناختی و روان‌پزشکی را به نوعی انحراف از موضوع می‌دانند، گروهی هم برعکس. شناخت این پدیده جز با در نظر گرفتن تمام حلقه‌های این زنجیره ممکن نیست، و راه‌کارهای پیش‌گیری از آن هم مؤثر نخواهد بود، مگر آن که بتواند برای حلقه‌های مختلف این زنجیره مداخلاتی مؤثر را تعریف و اجرا کند.

پگاه مدنی: همین زودباوری و سطحی نگری ماست که گاهی جلوی قضاوت درست را می‌گیرد. از  این ویدئوی چند دقیقه‌ای می‌فهمیم که این دخترها افسرده نیستند یا مشکلی ندارند؟ ما جایی در نجات فرد افسرده شکست می‌خوریم که بیش از حد به ظواهر اعتماد می‌کنیم. این در حالی است که دو دختر نوجوان در ویدئو می‌گویند ما چندین بار گفتیم اما شما باور نکردیدکه خودکشی خواهیم کرد !

ما هیچ چیز در مورد خانواده و زندگی آن‌ها نمی‌دانیم ،با مشاهده این ویدئو نمی‌ توان به این نتیجه رسید که حالت عادی دارند یا ممکن است تحت تاثیر ماده‌ای باشند. اما اگر راه نجاتی وجود داشته باشد این است که دوباره به روش‌های تربیتی نگاهی بیندازیم تا بتوانیم به موقع و پیش از اینکه فکر یا نقشه خودکشی در ذهن  فرزندانمان شکل بگیرد  با آن‌ها صحبت کنیم که برای میسر شدن این امر نیز باید راه درست ارتباط با فرزندانمان در هر سن و سال را بدانیم تا ضمن دوستی با ما از مشکلاتشان بگویند و ما امین سخنان و گوش شنوا برایشان باشیم .

توکلی:  آن‌چه در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی به آن نیاز داریم، اطلاعات کافی، بررسی‌های موردی، و مطالعه‌ی نیم‌رخ روانی-اجتماعی از قربانیان این اتفاقات است، تا در کنار اطلاعات و‌ دانش قبلی بتوانیم شرایط موجود را درک کنیم. آن‌چه به آن نیاز داریم آن است که نهادی مسئول و با اختیار کافی بتواند شرایطی را فراهم کند تا گروهی از خبرگان و صاحب‌نظران از رشته‌های مختلف روان‌پزشکی، روان‌شناسی، علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی، و بسیاری رشته‌های دیگر، بتوانند بدون سوگیری‌های سیاسی و نظری خاص موارد آسیب‌های اجتماعی را از نزدیک مطالعه و بررسی کنند، و اطلاعات دست اول از هر مورد کسب کنند تا در نهایت با کنار هم قرار دادن زنجیره‌های دخیل در این پدیده‌ها، مشکلات و راه‌کارهایی را برای پیش‌گیری از موارد مشابه ارایه بدهند. در غیر این صورت، هر چند وقت یک بار با موجی از اخباری ناگوار و بازتاب رسانه‌ای آن‌ها اظهارنظرهای کارشناسی منفک از یک‌دیگر مواجه خواهیم بود که الزاما راه به جایی نخواهد برد.